«Πες μου ότι δεν θα χρειαστεί να ξαναβγώ εκεί έξω», λέει ξέπνοα η Μαρί στον αγαπημένο της Τζες στην αριστουργηματική κομεντί «Οταν ο Χάρι γνώρισε τη Σάλι» (1989). Η ατάκα έμεινε στην ιστορία γιατί περιέγραψε τον πονοκέφαλο τού να είσαι «μόνος» στη μεγαλούπολη. «Ειδικά με αυτά τα ενοίκια», θα πρόσθεταν με γουντιαλενικό σαρκασμό τα νέα ζευγάρια στην Αθήνα. Ακούγεται κυνικό, ωστόσο είναι η ωμή πραγματικότητα: με το ολοένα αυξανόμενο κόστος ζωής και την έκρυθμη κατάσταση στην αγορά ακινήτων, η εργένικη ζωή θεωρείται πλέον ασύμφορη. Δεν είναι τυχαίο ότι προκειμένου να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες, πολλά ζευγάρια αποφασίζουν να επισπεύσουν τη συγκατοίκησή τους.
Η Ευγενία Δελιαλή (40 ετών, ηθοποιός) με τον επί πέντε χρόνια σύντροφό της τα περνούσαν έως τώρα περίφημα. Τη μία έμεναν στο σπίτι της στα Εξάρχεια, απολαμβάνοντας τα θέλγητρα της ζωής στο κέντρο, την άλλη στο σπίτι του στα νότια προάστια, ύστερα από ατέλειωτες βόλτες στη θάλασσα.
«Μεταξύ μας, μας άρεσε που ένα δύο βράδια την εβδομάδα μέναμε ο καθένας στον χώρο του, χρειάζεται κι αυτή η ησυχία», λέει στην «Κ». Φυσικά είχαν συζητήσει την πιθανότητα να συγκατοικήσουν, ωστόσο τα διαμερίσματά τους είναι μικρά. Κανένα στην πραγματικότητα δεν χωράει και τους δύο.
«Επειδή δεν έβρισκα σπίτι έμεινα κάποιες μέρες στο αυτοκίνητό μου. Το σπίτι που έκλεισα το έκλεισα γιατί κάπου έπρεπε να μείνω».
Οτι αυτή η διευθέτηση είναι ασύμφορη το διαπιστώνουν καθημερινά. «Δεν είναι μόνο ότι πληρώνουμε δύο ενοίκια, είναι και ότι συντηρούμε στην πράξη δύο σπιτικά», εξηγεί η Ευγενία. «Πηγαίνουμε δύο σούπερ μάρκετ, γεμίζουμε τα ντουλάπια και τα ψυγεία και στα δύο σπίτια και φυσικά πληρώνουμε διπλούς λογαριασμούς». Οταν βέβαια πήραν απόφαση να σμίξουν τις οικοσκευές τους, συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν και τόσο απλό. «Ψάχνουμε εδώ και καιρό αλλά τα ενοίκια για διαμερίσματα που να μας χωράνε είναι πολύ υψηλά. Ειδικά το κέντρο που ήταν η πρώτη μας επιλογή είναι απαγορευτικό». Από το πολυαγαπημένο μπαλκονάκι της στα Εξάρχεια, η Ευγενία έβλεπε τη γειτονιά της να αλλάζει μέρα με τη μέρα. «Η απέναντι πολυκατοικία έχει αγοραστεί εξ ολοκλήρου από Κινέζους για τη βίζα. Μόνο τρία από τα 20 διαμερίσματα δεν έχουν πουληθεί. Λόγω κορωνοϊού κάποια διαμερίσματα νοικιάστηκαν, αλλά κατά τ’ άλλα στα απέναντι μπαλκόνια παρακολουθώ τους τουρίστες να μπαινοβγαίνουν. Καθόλου δεν θα με ενοχλούσε αυτό αν εγώ και οι φίλοι μου δεν δυσκολευόμασταν τόσο να βρούμε ένα σπίτι να μείνουμε». Το ζευγάρι αποφάσισε να κινηθεί προς τα νότια, την άλλη αγαπημένη γειτονιά. «Με βαριά καρδιά θα αφήσω τα Εξάρχεια, αλλά από την άλλη στα 40 σου έχεις κάποιες απαιτήσεις. Πάντως όλοι γύρω μου συζητούν αυτό το πρόβλημα. Εχω φίλους που δεν θα πάνε διακοπές προκειμένου να ανταποκριθούν στο υψηλό ενοίκιο του σπιτιού τους!».
«Τι φάση με τα ενοίκια;», αναρωτήθηκε το Ινστιτούτο Eteron απηχώντας τον γενικό καημό. Σύμφωνα με τη μεγάλη ποσοτική έρευνα της aboutpeople, σχεδόν οι μισοί ενοικιαστές/τριες (47,8%) δυσκολεύονται ή αδυνατούν να πληρώσουν το ενοίκιό τους. Το 61,7% έχει προχωρήσει σε περικοπές άλλων βασικών αναγκών, ενώ το 49,1% αδυνατεί να αποταμιεύσει.
Τις προάλλες, ο Παύλος Ψαρράς αγόρασε τέσσερις καρέκλες από το ΙΚΕΑ έναντι 10 ευρώ η καθεμιά, μαζί και ένα τραπέζι. «Ηταν σε προσφορά. Επρεπε κάπου να κάθομαι», λέει στην «Κ». Από τις άμεσες αγορές που εκκρεμούν είναι ένα τραπεζάκι να μπει η τηλεόραση («προς το παρόν την έχω πάνω σε μια βαλίτσα με ροδάκια ώστε να την πηγαίνω από το σαλόνι στην κρεβατοκάμαρα και πάλι πίσω») και ένας καναπές. Προσφάτως χωρισμένος, ύστερα από μια πενταετία έγγαμου βίου, ξαναστήνει σπιτικό από την αρχή. Εκτός από εκείνους που σπεύδουν να συγκατοικήσουν με αφορμή τα υψηλά ενοίκια, υπάρχουν και εκείνοι που διστάζουν να χωρίσουν τις ζωές τους ακριβώς εξαιτίας του οικονομικού περιβάλλοντος. Ποιος έχει την πολυτέλεια να ζει μόνος, πληρώνοντας εξ ολοκλήρου ένα ενοίκιο; Ο Παύλος δεν το διαπραγματεύτηκε, παρά τις δυσκολίες. «Δεν συμφέρει να χωρίζεις, αλλά δεν θα κάτσεις σε έναν γάμο επειδή δεν βγαίνεις οικονομικά. Για κανέναν δεν είναι δίκαιο», λέει, μολονότι η αναζήτηση νέας στέγης υπήρξε ένας Γολγοθάς. «Επειδή δεν έβρισκα σπίτι έμεινα κάποιες μέρες στο αυτοκίνητό μου. Το σπίτι που έκλεισα το έκλεισα γιατί κάπου έπρεπε να μείνω. Για 65 τ.μ. στο Μενίδι δίνω 530 ευρώ. Παρ’ όλα αυτά ήταν το καλύτερο που είδα». Ανθρωπος «της δουλειάς» –αναλαμβάνει ανακαινίσεις κατοικιών–, έχει να λέει για όσα είδαν τα μάτια του το τελευταίο διάστημα. «Είδα γκαρσονιέρα στην Παλλήνη 35 τ.μ., μια σταλιά, με 500 ευρώ ενοίκιο. Είδα μονοκατοικία 75 τ.μ. στους Θρακομακεδόνες, που έλεγε ότι διαθέτει φυσικό αέριο αλλά τελικά είχε μια δεξαμενή προπανίου στην είσοδο. Μπαίνεις σε σπίτια του ’78, σου λένε ότι είναι ανακαινισμένα και εννοούν βαμμένα, ενώ έχουν το πανάρχαιο πλακάκι στο μπάνιο, την αρχαία λεκάνη και τον μπιντέ και σου λένε 450 ευρώ».
Κόβουμε από εδώ, ράβουμε από εκεί
Η Ελένη, 34, κομμώτρια, με τον Φίλιππο, 36, τεχνικό υπολογιστών, ζούσαν μαζί – και χώρια. Ο καθένας νοίκιαζε από ένα σπίτι στο κέντρο, το οποίο μετά τρία χρόνια σχέσης είχε «οικειοποιηθεί» και ο άλλος. «Σχεδόν μέναμε μαζί, ήταν θέμα χρόνου να συγκατοικήσουμε και επισήμως», λέει η Ελένη. Η αφορμή ήρθε στη διάρκεια του πρώτου λοκντάουν, με τη ραγδαία αύξηση του ενοικίου από τον σπιτονοικοκύρη του Φίλιππου. «Ηδη από τότε τα ενοίκια ήταν παλαβά. Εμείς ψάχναμε μεγάλο διαμέρισμα, πάνω από 90 τ.μ., στα Εξάρχεια. Βρήκαμε μετά πολύ ψάξιμο και το μπάτζετ φυσικά ξέφυγε. Αποφασίσαμε όμως να μείνουμε κέντρο, κοντά στις δουλειές μας και να δίνουμε στο ενοίκιο τα χρήματα που γλιτώνουμε από βενζίνες. Από εκεί και πέρα, τα πολλά λούσα κόβονται αναγκαστικά. Οι πολλές έξοδοι, μια παραπάνω αγορά. Το μόνο που δεν διαπραγματεύομαι είναι οι διακοπές». Οπως λέει η ίδια, η κρίση ακινήτων δεν αποτυπώνεται μόνο στις τιμές, αλλά και στο πόσο εύκολα ένας ιδιοκτήτης αλλάζει ενοικιαστή.
47,8% των ενοικιαστών δυσκολεύονται ή αδυνατούν να πληρώσουν το ενοίκιο.
42,3% έχουν δει αυξήσεις στο ενοίκιο την τελευταία διετία.
61,7% τα βγάζουν πέρα ίσα ίσα ή χρειάζεται να κάνουν περικοπές.
49,3% θεωρούν πολύ δύσκολο έως αδύνατο να αποκτήσουν ιδιόκτητη κατοικία.
22,1% λαμβάνουν επίδομα στέγασης.
* Eρευνα της aboutpeople, σε δείγμα 1.007 ατόμων από όλη τη χώρα, με ηλεκτρονικές συνεντεύξεις μέσω Διαδικτύου, το διάστημα από τις 24 Μαΐου έως τις 3 Ιουνίου 2022.