Ηρθαν έτσι τα πράγματα που στο φύλλο του φετινού Δεκαπενταύγουστου 2022 δημοσιεύεται στο ένθετο «Τέχνες και Γράμματα» της «Κ» το τελευταίο κείμενο του Διονύση Σιμόπουλου, που έφυγε πριν από λίγες μέρες από τη ζωή. Μολονότι ο καρκίνος είχε επανέλθει και τον είχε χτυπήσει με σφοδρότητα, ήταν και πάλι ακριβής στο ραντεβού του: κάθε δεύτερη Κυριακή, στη στήλη «Εξ αφορμής» του ενθέτου, ξεδίπλωνε όλη του την τέχνη. Ακόμη και μια ανάσα πριν από το τέλος.
Ηταν, και θα είναι πάντοτε, τιμή μου και χαρά μου που μέσα από αυτή τη στήλη ο Διονύσης Σιμόπουλος κοσμούσε το «Τέχνες και Γράμματα» με τις εκπληκτικές επιστημονικές ιστορίες και αναλύσεις του. Αφότου μου ανατέθηκε η ευθύνη του ενθέτου τον Οκτώβριο του 2013, στους πρώτους που τηλεφώνησα και ζήτησα συνεργασία ήταν ο Διονύσης Σιμόπουλος. Επειτα από εννέα σχεδόν χρόνια αδιάλειπτης συνεργασίας, λοιπόν, έχει συγκεντρωθεί πλέον ένας σεβαστός όγκος κειμένων του που πρόκειται μάλιστα να αποτελέσει το περιεχόμενο ενός τόμου που θα κυκλοφορήσει προσεχώς από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Η επιστήμη είναι πολιτισμός
Η επιστήμη είναι (και) πολιτισμός, ο πολιτισμός είναι (και) επιστήμη. Η επιστήμη είναι γεμάτη συναρπαστικές ιστορίες, αλλόκοτες, εξωφρενικές έννοιες και θεωρίες, κόσμους παράλληλους, εξωτικούς, που ξεπερνούν τα πιο ευφάνταστα σενάρια της επιστημονικής φαντασίας. Ειδικά σε ό,τι αφορά την αστροφυσική, την αστρονομία και την κοσμολογία, ο Διονύσης Σιμόπουλος έφερνε μαζί του όλο αυτόν τον αέρα των πραγμάτων που προσπάθησα να περιγράψω παραπάνω, μιλώντας όμως πάντοτε με στοιχεία, αριθμούς και παραδείγματα.
Υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλής στο ευρύ κοινό και ήταν βέβαια ο άνθρωπος στον οποίο οι δημοσιογράφοι προστρέχαμε κάθε φορά που είχαμε μια νέα είδηση από τον χώρο του Διαστήματος. Είχε αυτό το χάρισμα μιας μεταδοτικότητας και επικοινωνίας εννοιών δυσκολοχώνευτων. Πάνω απ’ όλα ήξερε πώς να μετατρέπει το καθετί, από την εξήγηση της λειτουργίας μιας νέας διαστημοσυσκευής έως τις νέες παρατηρήσεις αστέρων κβάζαρ, σε συναρπαστική ιστορία.
Ηξερε πώς να μετατρέπει το καθετί, από την εξήγηση της λειτουργίας μιας νέας διαστημοσυσκευής έως τις νέες παρατηρήσεις αστέρων κβάζαρ, σε συναρπαστική ιστορία.
Υπήρξε χαρισματικός, ελκυστικός αφηγητής και εκπληκτικός συνεργάτης. Ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές της ασθένειάς του, ο Δ. Σιμόπουλος δεν έλειψε από τη θέση του στο κυριακάτικο πολιτιστικό ένθετο της «Καθημερινής». Από δω και πέρα, δυστυχώς, θα μας λείψει τόσο πολύ…
Αν μη τι άλλο, η συνεργασία μας, η επικοινωνία μας, η γραφή του, οι αφηγήσεις του (αληθινές όλες μα τόσο φανταστικές!), το ζεστό του γέλιο και ο καλός του λόγος, προσωπικά με κάνουν να θυμάμαι για ποιο λόγο η δουλειά στην εφημερίδα όχι απλώς αξίζει τον κόπο, αλλά για εμένα προσωπικά αποτελεί και μια τεράστια ανταμοιβή. Ο Διονύσης Σιμόπουλος θα λείψει πολύ από την οικογένειά του, τους φίλους και τους συνεργάτες του. Το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου πενθεί τον εμπνευστή του και στυλοβάτη του και όλοι όσοι τον γνωρίσαμε στο πλαίσιο της εργασίας μας αισθανόμαστε αυτή τη φοβερή έλλειψη ενός επιστήμονα, ο οποίος όμως θα μπορούσε συνάμα να είναι και βάρδος ή μάγος της φυλής. Ηξερε καλά πως η επιστήμη κρύβει κάτι από το δέος, το αίσθημα της μαγείας που αισθάνθηκε για τον κόσμο και τη φύση ο άνθρωπος από τα χρόνια των σπηλαίων έως τα πρώτα βήματα της αστρονομίας. Ενα αίσθημα που είναι ακόμη εδώ παρά τις τρομακτικές νέες ανακαλύψεις.
Ηξερε επίσης πώς να μεταδώσει αυτή την αίσθηση και τη γνώση. Ζούσε μέσα από αυτή την επικοινωνία, του έδινε δύναμη να συνεχίσει ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές της σκληρής δοκιμασίας με την υγεία του.
Θα λείψει και από όλους εμάς, αλλά τουλάχιστον έχουμε ακόμη τα βιβλία του, έχουμε το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο και κάποιοι από εμάς θα θυμόμαστε πάντοτε εκείνες τις τηλεοπτικές εκπομπές της δεκαετίας του ’80, με τους «κόκκινους γίγαντες και τους άσπρους νάνους» κ.ά. Τηλεπαιχνίδια γνώσεων για παιδιά με θεματολογία αντλημένη από την αστρονομία. Ηταν μια μύηση για πολλούς από εμάς εκείνες οι εκπομπές.
Η τελευταία συνέντευξη
Στην τελευταία μεγάλη συνέντευξη που κάναμε μαζί, το 2019, τον είχα ρωτήσει αν έχει συναίσθηση της προσφοράς του. Η απάντησή του ήταν αυτή: «Με ρωτάτε αν έχω συναίσθηση της προσφοράς μου στη χώρα. Οχι, δεν έχω. Θα σας πω κάτι, και μην το πάρετε ως ένδειξη μετριοφροσύνης. Εγώ ήμουν ο πρώτος ανάμεσα σε εκατοντάδες εργαζομένους που πέρασαν από το Ιδρυμα (Ευγενίδου), αλλά ήμουν πολυλογάς και στους δημοσιογράφους άρεσε η απλότητα με την οποία εξηγούσα δύσκολες έννοιες. Φαινόμουν χαρισματικός, αλλά εγώ θεωρώ τον εαυτό μου τη γλάστρα που ποτίζεται μαζί με τον βασιλικό. Πάντοτε άκουγα τους συνεργάτες μου, και πρέπει να τονίσω ότι είχαμε τους πόρους για να πραγματοποιήσουμε αυτά που θέλαμε».
41 χρόνια στο Πλανητάριο
Ο Διονύσης Σιμόπουλος γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1943, αλλά μεγάλωσε στην Πάτρα. Παρά την επιτυχή εισαγωγή του στο Φυσικό Πάτρας, αποφάσισε να φύγει στις ΗΠΑ, όπου σπούδασε Πολιτική Επικοινωνία και Επικοινωνία της Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνας. Η καριέρα του άρχισε τον Ιανουάριο του 1968 όταν ανέλαβε τη θέση του επιμελητή, βοηθού διευθυντή Εκπαίδευσης και εν συνεχεία έγινε διευθυντής Πλανηταρίου στο Κέντρο Τεχνών και Επιστημών της Λουιζιάνας. Η πορεία της ζωής του άλλαξε 180 μοίρες τον Οκτώβριο του 1972 με την πρόσκληση από το Ιδρυμα Ευγενίδου, όπου έμελλε να αφιερώσει τη δημιουργικότητά του επί 41 και πλέον χρόνια ως διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου. Το 1996 έλαβε την ανώτατη τιμητική διάκριση της Διεθνούς Εταιρείας Πλανηταρίων για τη συνεισφορά του στη διεθνή αστρονομική εκπαίδευση, ενώ το 2006 τιμήθηκε με τον «Ακαδημαϊκό Φοίνικα» της Γαλλίας. Το 2015 η Ακαδημία Αθηνών τον βράβευσε «για τη συνολική προσφορά του στην εκλαΐκευση και τη διάδοση της Αστρονομίας και την πρότυπη λειτουργία του Ευγενιδείου Πλανηταρίου».