Η δήλωση στην «Κ» του 67χρονου πολιτικού μηχανικού Χαρίλαου Μπελίτσου πως ο επαγγελματικός βίος απαιτεί συνεχή προπόνηση και ευελιξία, όπως πρέπει να κάνουν οι ποδοσφαιριστές για να μην εγκαταλείψουν τη δράση, αποτυπώνει γλαφυρά τον ορισμό των «μικροδιαπιστευτηρίων». Είναι οι πιστοποιημένες γνώσεις που προσφέρονται μέσα από μικρής διάρκειας προγράμματα ΑΕΙ αλλά και εταιρειών, και ενισχύουν, φρεσκάρουν τις γνώσεις των πτυχιούχων. Αυτός ο τύπος εκπαίδευσης και απόκτησης προσόντων έχει εκτιναχθεί διεθνώς τα τελευταία χρόνια και μέσω της τηλεκπαίδευσης και των ψηφιακών πλατφορμών των ΑΕΙ δεν αποσκοπεί στην υποκατάσταση ή την αντικατάσταση της παραδοσιακής ανώτατης εκπαίδευσης που αποκτάται μέσα από ένα πτυχίο, μεταπτυχιακό ή διδακτορικό δίπλωμα.
Εχει συμπληρωματικό χαρακτήρα, αφού επιτρέπει την επίτευξη συγκεκριμένων μαθησιακών αποτελεσμάτων (άρα και την απόκτηση προσόντων) σε μικρό χρονικό διάστημα. Ηδη τα ελληνικά ΑΕΙ και τα Κέντρα Διά Βίου Μάθησης αποτελούν τους φορείς υλοποίησης των σχετικών μαθημάτων, είτε διά ζώσης είτε εξ αποστάσεως. Μάλιστα, στην Ελλάδα πρόσφατα έπεσε και το τελευταίο… κάστρο που ανθίστατο στα σχετικά Κέντρα, λόγω των αντιδράσεων που υπήρχαν. «Οι αλλαγές που καταγράφονται τα τελευταία χρόνια στην οργάνωση και τη λειτουργία των οικονομιών και η μεγάλη ανάπτυξη της τεχνολογίας απαιτούν ανθρώπινο δυναμικό με σύγχρονες γνώσεις και δεξιότητες, το οποίο θα διαθέτει την απαραίτητη ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις ραγδαίες αλλαγές», παρατηρεί η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) στην τελευταία της έκθεση.
Μικροδιαπιστευτήρια
Τα σεμινάρια δεν υποκαθιστούν την ανώτατη εκπαίδευση, αλλά λειτουργούν συμπληρωματικά, παρέχοντας πιστοποιημένες γνώσεις σε μικρό χρονικό διάστημα.
Ειδικότερα, τα μικροδιαπιστευτήρια αποτελούν πιστοποιημένα έγγραφα που αναφέρουν τα επιτευχθέντα μαθησιακά αποτελέσματα, τη μέθοδο αξιολόγησης, τον φορέα έκδοσης, το επίπεδο προσόντων που αποκτήθηκαν και τις αποκτηθείσες πιστωτικές μονάδες. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, με αυτόν τον τρόπο καλύπτεται το υφιστάμενο κενό μεταξύ των γνώσεων που παρέχει ένα παραδοσιακό πρόγραμμα σπουδών και των συγκεκριμένων/εξειδικευμένων γνώσεων/δεξιοτήτων που αναζητούν οι επιχειρήσεις. Τα μικροδιαπιστευτήρια αποτελούν επίσης και μια προσέγγιση που μπορεί να ακολουθήσουν τα ιδρύματα προκειμένου να απευθυνθούν σε μη παραδοσιακούς σπουδαστές. Ετσι, λοιπόν, σταδιακά τα ΑΕΙ, συνεργατικά σχήματα πανεπιστημίων μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες μαθημάτων αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις, όπως η Microsoft και η Toyota, άρχισαν να προσφέρουν τέτοιες δυνατότητες εκπαίδευσης, δηλαδή μαθήματα τα οποία οδηγούν στην απόκτηση μικροδιαπιστευτηρίων. Επισημαίνεται, δε, ότι η πρόσφατη πανδημία συνέβαλε στη μεγάλη ζήτηση τέτοιων μαθημάτων.
Τα χαρακτηριστικά των μικροδιαπιστευτηρίων είναι ότι προσφέρονται μέσω μαθημάτων διά ζώσης, ηλεκτρονικά ή υβριδικά, τα οποία έχουν αντικείμενο γενικές έως εξειδικευμένες δεξιότητες και γνώσεις. Εχουν διάρκεια από λίγες ώρες έως και εβδομάδες. Η αξιολόγηση των συμμετεχόντων γίνεται κατά την παρακολούθηση, με κουίζ, εργασίες ή/και εξετάσεις. Προσφέρονται από ΑΕΙ, επιχειρήσεις, άλλους φορείς και εργοδότες.
Ψηφιακά ήδη παρέχονται τέτοια μαθήματα. Ενδεικτικά, στην Ευρώπη έχει αναπτυχθεί το European MOOC Consortium, το οποίο περιλαμβάνει τις κύριες πλατφόρμες Future Learn, FUN, Miriadax, EduOpen και Openuped, που προσφέρουν περίπου 3.000 MOOCs και αντιπροσωπεύουν ένα δίκτυο 400 ιδρυμάτων και επιχειρήσεων. Υπολογίζεται πως υπάρχουν τουλάχιστον 15.000 μαθήματα που οδηγούν σε μικροδιαπιστευτήρια, το 75% των οποίων εντάσσεται στα επιστημονικά αντικείμενα της διοίκησης και της τεχνολογίας. Πάνω από 220 εκατομμύρια εκπαιδευόμενοι σε όλο τον κόσμο έχουν παρακολουθήσει τουλάχιστον ένα μάθημα MOOC, ενώ υπολογίζεται πως 40 εκατομμύρια νέοι εκπαιδευόμενοι γράφτηκαν μόνο εντός του 2021.
Κάν’ το όπως στο ποδόσφαιρο
ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΜΠΕΛΙΤΣΟΣ
«Οπως οι ποδοσφαιριστές πρέπει να προπονούνται συνέχεια για να είναι σε φόρμα, το ίδιο πρέπει να κάνουν όλοι οι επαγγελματίες», λέει στην «Κ» ο Χαρίλαος Μπελίτσος, που παρακολούθησε πρόγραμμα στο Κέντρο Διά Βίου Μάθησης στο ΕΜΠ. Ο 67χρονος πολιτικός μηχανικός υπολογίζει ότι κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου έχει παρακολουθήσει περί τα 70 σεμινάρια. «Η επιστήμη μας έχει αύξουσα πορεία. Για παράδειγμα, κάθε σεισμός μάς διδάσκει καινούργια πράγματα για τις κατασκευές. Αλλωστε αναλογιστείτε τις αλλαγές που έχουν γίνει στον αντισεισμικό κανονισμό από τότε που φοίτησα εγώ στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Πατρών», παρατηρεί, τονίζοντας τη σημασία της συνεχούς ενημέρωσης πάνω στη δουλειά του. Και όπως λέει χαμογελώντας, «εάν ξέρεις όσα σου λένε στο σεμινάριο, χαίρεσαι που επαληθεύεσαι. Εάν δεν τα ξέρεις, χαίρεσαι που τα μαθαίνεις».
ΡΟΖΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ
ΡΟΖΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥΤην καραντίνα του κορωνοϊού αξιοποίησε η 46χρονη Ρόζα Γεωργιάδου, γυμνάστρια σε σχολείο των Γιαννιτσών, για να πάρει πέντε πιστοποιήσεις παρακολουθώντας μαθήματα στο Κέντρο Διά Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεταξύ των αντικειμένων που παρακολούθησε ήταν η διοίκηση σχολικών μονάδων, ο ρόλος του φύλου στην εκπαίδευση, η εκπαίδευση ενηλίκων. «Πρόκειται για προγράμματα που μοριοδοτούνται και είναι χρήσιμα στην περίπτωση που διεκδικήσω αλλαγή εργασιακού περιβάλλοντος ή μία διοικητική θέση. Βεβαίως, παρακολουθώντας ένα πρόγραμμα βελτιώνεσαι προσωπικά και στη δουλειά σου στο σχολείο», προσθέτει, τονίζοντας ότι «είναι σημαντικό πως κάθε πολίτης μπορεί πλέον να λάβει άριστη εξειδίκευση από όποια γωνιά της Ελλάδας κι αν βρίσκεται. Να έχει την ευκαιρία να επιμορφωθεί με τους καλύτερους χωρίς να αλλάξει πόλη, αλλά από την άνεση του γραφείου του».
ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ«Το αντικείμενο της εταιρείας είναι σχετικό με το αντικείμενο του προγράμματος που παρακολούθησα. Στόχος μου ήταν να ενισχύσω τις γνώσεις μου και να μάθω τις νέες τάσεις στον κλάδο», λέει στην «Κ» ο 55χρονος Σωτήρης Ραπτόπουλος, απόφοιτος της Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ. Ο κ. Ραπτόπουλος παρακολούθησε ένα από τα δημοφιλή προγράμματα του ΚΕΔΙΒΙΜ του ΕΜΠ με θέμα την επιθεώρηση και δομική αξιολόγηση γεφυρών και τεχνικών έργων. «Οπως έχουμε αποδεχθεί ότι το αυτοκίνητό μας πρέπει ανά τακτά διαστήματα να επιθεωρείται και να συντηρείται, έτσι και για τα τεχνικά έργα που κατασκευάσθηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι απαιτείται κάτι αντίστοιχο», λέει, τονίζοντας ότι «στην Ελλάδα η αξιολόγηση των τεχνικών έργων έχει μεγάλη ζήτηση διότι τα τεχνικά έργα μετά την κατασκευή τους δεν συντηρούνται αλλά αφήνονται στη λήθη του χρόνου».
ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΙΜΠΛΑΛΕΞΗ
ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΙΜΠΛΑΛΕΞΗΤα διαπιστευτήρια για μια θέση στην αγορά εργασίας ενίσχυσε η 44χρονη Ευαγγελία Τιμπλαλέξη παρακολουθώντας προγράμματα του Κέντρου Διά Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι φιλόλογος και τα προγράμματα αφορούσαν τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας, την ειδική αγωγή, τη διδασκαλία των ελληνικών σε μετανάστες και πρόσφυγες. Η ίδια εργάζεται σε εταιρεία τηλεπικοινωνιών και παράλληλα κάνει ιδιαίτερα μαθήματα σε παιδιά. «Παλεύω να τα καταφέρω όλα, δουλειά και οικογένεια. Με τα προγράμματα του ΕΚΠΑ μάζεψα γνώσεις αλλά και μοριοδότηση για θέση αναπληρωτή και τον διορισμό σε δημόσια σχολεία», ανέφερε στην «Κ» η κ. Τιμπλαλέξη, επισημαίνοντας μία ιδιαιτερότητα του εκπαιδευτικού κλάδου: «Οι νέοι απόφοιτοι μπορούν να κάνουν μεταπτυχιακά και να βελτιώσουν έτσι τη θέση τους στους πίνακες κατάταξης των υπό πρόσληψη εκπαιδευτικών. Στην εποχή μας δεν υπήρχε αυτή η τάση».
ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΙΤΣΙΚΑΛΗΣ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΙΤΣΙΚΑΛΗΣΟ 24χρονος Μιχάλης Πιτσικάλης τελείωσε το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, Μηχανικών Υπολογιστών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Ελάχιστα χρόνια μετά, εργάζεται ως μηχανικός έρευνας και ανάπτυξης σε ιδιωτική εταιρεία, η οποία έχει έδρα στη Δράμα. Παράλληλα, παρακολούθησε εξ αποστάσεως το πρόγραμμα «Μελέτη, σχεδίαση, κατασκευή, έλεγχος ηλεκτρικών εγκαταστάσεων χαμηλής τάσης» του ΕΜΠ, διότι «έπρεπε να ανανεώσω τις γνώσεις μου», όπως λέει μιλώντας στην «Κ». «Η αλήθεια είναι πως το αρχικό κίνητρο για να παρακολουθήσω το πρόγραμμα ήταν προσωπικό, καθώς οι επιπλέον γνώσεις με βοηθούν στη δουλειά μου. Πρέπει να εγκαταλείψουμε την άποψη πως ό,τι μάθαμε στο πανεπιστήμιο, αυτό είναι. Οι εξελίξεις στη δουλειά αλλάζουν όσο “τρέχουν” η καινοτομία και οι τεχνολογικές εξελίξεις. Νέες γνώσεις αλλά και δεξιότητες απαιτούνται».
Ανοιχτή πρόσβαση στη γνώση για όλους τους Ευρωπαίους
Μεταξύ των στόχων της Ευρωπαϊκής Ενωσης έως το 2030 είναι η διεύρυνση της δυνατότητας των Ευρωπαίων πολιτών κάθε ηλικίας και εργασιακού στάτους να συμμετέχουν στην ανώτατη εκπαίδευση σε οποιαδήποτε φάση της ζωής τους. «Η δυνατότητα εκπαίδευσης σε σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά και η συμμόρφωση με συγκεκριμένα κριτήρια ποιότητας θα διασφαλίζει την αναγνώριση των μικροδιαπιστευτηρίων από τα ΑΕΙ, τους εργοδότες και άλλους φορείς. Κατά τον τρόπο αυτό, τα μικροδιαπιστευτήρια θα διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην επίτευξη μιας κοινωνίας προσανατολισμένης στη διά βίου μάθηση και τη βελτίωση όλων των πολιτών», παρατηρεί η ΕΘΑΑΕ. Αλλωστε, όπως λέει στην «Κ» ο Θωμάς Σφηκόπουλος, «ψυχή» του Κέντρου Διά Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Αθηνών και ομότιμος καθηγητής του ιδρύματος, τα μαθήματα ενισχύουν τις δεξιότητες όσων τα παρακολουθούν, αλλά και τα επαγγελματικά τους προσόντα για τυχόν πρόσληψη στο Δημόσιο, αλλαγή επαγγελματικής πορείας και διεκδίκηση καλύτερων απολαβών.
Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα το ένα μετά το άλλο τα πανεπιστήμια ενισχύουν τα προγράμματα των Κέντρων Διά Βίου Μάθησης, όπου διδάσκουν καθηγητές των ΑΕΙ και επιστημονικοί συνεργάτες. Τα πιο δημοφιλή αντικείμενα είναι από τους κλάδους της οικονομίας, της μηχανικής, της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης και της πληροφορικής. Πρωτοπόροι ήταν το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ το ΕΜΠ θέλει να κερδίσει το χαμένο έδαφος αφού καθυστέρησε τη λειτουργία του κέντρου του λόγω ιδεολογικοπολιτικών αντιδράσεων. Στο ίδρυμα υπήρξαν αντιδράσεις επειδή τα προγράμματα των κέντρων είναι με δίδακτρα.
«Το ΚΕΔΙΒΙΜ του ΕΜΠ ιδρύθηκε τον Απρίλιο 2021, έχει ήδη πιστοποιηθεί κατά ISO 9001 και προσφέρει πλούσιο πρόγραμμα στην αιχμή του ενδιαφέροντος του τεχνικού κόσμου. Το ΕΜΠ υπήρξε πρωτοπόρο ίδρυμα στον τομέα της επιμόρφωσης και διά βίου μάθησης με την ίδρυση και λειτουργία τη δεκαετία του ’90 Κέντρου Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης, αλλά ακολούθησε περίοδος παύσης λόγω διαφόρων αγκυλώσεων και συνακόλουθης δυσπραγίας, που παραμερίστηκαν με την προ διετίας “απόψυξη”», παρατήρησε στην «Κ» ο πρύτανης του ιδρύματος Ανδρέας Μπουντουβής. «Ο συνδυασμός του ΚΕΔΙΒΙΜ με τις δομές Μεταφοράς Τεχνολογίας και το Κέντρο Ικανοτήτων στην Ενέργεια αποτελεί σημαντική κίνηση εξωστρέφειας του ΕΜΠ προς την αγορά εργασίας και τη σύνδεσή του με την καινοτομία» προσθέτει. Ενδεικτικό κόστος των προγραμμάτων του ΕΜΠ είναι στα 800 ευρώ για πρόγραμμα με 130 ώρες διδασκαλία (θεωρία και εργαστήρια) και 30 ώρες πρακτική άσκηση.
Στο ΚΕΔΙΒΙΜ του ΕΚΠΑ, που ξεκίνησε το 2018, έχουν προσφερθεί έως τώρα περί τα 1.000 προγράμματα, τα οποία παρακολούθησαν 20.000 εκπαιδευόμενοι. Το κόστος ξεκινάει από τα 100 ευρώ και φτάνει έως τα 2.500 ευρώ στα πολύ εξειδικευμένα προγράμματα για επαγγελματίες (π.χ. για τα οδοντικά εμφυτεύματα).