«Ευγνωμονώ τους γονείς μου για την απόφαση να με στείλουν σε Πειραματικό Σχολείο», λέει στην «Κ» η μαθηματικός Μαίρη Μπομπέτση. Φέτος, ο γιος της, ο 12χρονος Αντώνης, έχει πάρει ανάλογη διαδρομή. Είναι ένας από τους μαθητές που έως τα μέσα της περασμένης εβδομάδας είχαν υποβάλει αίτηση για να φοιτήσουν από τον Σεπτέμβριο σε ένα Πρότυπο ή Πειραματικό Σχολείο. Ο αριθμός των αιτήσεων αναμένεται φέτος να σημειώσει ρεκόρ, με δεδομένο ότι 17.000 ήταν οι συνολικές αιτήσεις για το 2022 και ενώ η φετινή προθεσμία ολοκληρώνεται αύριο στις 2 μ.μ., ο αριθμός των αιτήσεων έως τα μέσα της περασμένης εβδομάδας είχε προσεγγίσει τις 16.500.
Η εισαγωγή στα Πειραματικά Νηπιαγωγεία και Δημοτικά είναι λαχείο, αφού γίνεται με κλήρωση. Ωστόσο, στα Πρότυπα Γυμνάσια και Λύκεια γίνεται με εξετάσεις στη Γλώσσα και στα Μαθηματικά, οι οποίες στην πράξη έχουν εξελιχθεί στις πρώτες «πανελλαδικές» τις οποίες περνούν οι 12χρονοι. Και εύλογα ο ανταγωνισμός είναι πολύ υψηλός, όπως προκύπτει από τις βάσεις εισαγωγής του 2022 ανά σχολείο, που παρουσιάζει η «Κ». Το 2022 υπήρξαν μαθητές που έπιασαν το απόλυτο άριστα, και το ρετιρέ των βάσεων εισαγωγής διαμορφώθηκε στο 84, στο Πρότυπο Γυμνάσιο Αναβρύτων. Στο ίδιο Γυμνάσιο κατεγράφη η υψηλότερη αναλογία υποψηφίων/θέσεων.
Κάθε θέση του Προτύπου Γυμνασίου Αναβρύτων διεκδίκησαν 13 απόφοιτοι Δημοτικού. Καθώς τα Πρότυπα Γυμνάσια συνδέονται με Πρότυπα Λύκεια, στα τελευταία η αναλογία είναι υψηλότερη (π.χ. στο Πρότυπο Λύκειο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης πέρυσι μία θέση αναλογούσε σε 59 υποψηφίους), και άρα δυσκολότερη η εισαγωγή διότι προσφέρονται μόνο οι θέσεις που έμειναν κενές από τους μαθητές των Γυμνασίων. Και στις δύο περιπτώσεις στην πλειονότητά τους οι γονείς στέλνουν τα παιδιά σε φροντιστήρια, με ό,τι μπορεί να σημαίνει για τα οικονομικά της οικογένειας. Για τον λόγο αυτό άλλωστε ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», έχει μελετηθεί αρμοδίως να προστεθούν στις εξετάσεις των δύο μαθημάτων και οι φυσικές επιστήμες, τελικά δεν προκρίθηκε αφού οι συνθήκες ανταγωνισμού θα ενίσχυαν ακόμη περισσότερο τα φροντιστήρια.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διοικούσας Επιτροπής των δύο τύπων σχολείων (ΔΕΠΠΣ), στη χώρα υπάρχουν 83 Πειραματικά και στις δύο βαθμίδες και 37 Πρότυπα Γυμνάσια και Λύκεια, συνολικά 120 σχολεία. Φοιτούν 9.146 μαθητές στα Πρότυπα και 11.092 στα Πειραματικά. Στα Πρότυπα με θητεία υπηρετούν 1.125 εκπαιδευτικοί και στα Πειραματικά 1.103. Οι ανάγκες σε εκπαιδευτικό προσωπικό είναι μεγαλύτερες και καλύπτονται με αποσπάσεις εκπαιδευτικών αυξημένων προσόντων ή με αναπληρωτές.
«Ηλθα ως καθηγήτρια το 2005 στο σχολείο όταν ήταν ακόμη Πειραματικό. Το 2011 μετατράπηκε σε Πρότυπο, δεχόμενο μαθητές με εξετάσεις. Το 2015 άλλαξε πάλι σε Πειραματικό και το 2019 σε Πρότυπο», λέει στην «Κ» η κ. Χάιδω Καλλιτσάκη, φιλόλογος και διευθύντρια στο 2ο Πρότυπο Γυμνάσιο Αθηνών. Είναι το σχολείο από όπου αποφοίτησε η κ. Μπομπέτση και για αυτό θα δώσει εξετάσεις ο γιος της. «Το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών ήταν πολύ μεγάλο, αξιοποιούσαν το υλικό που είχαν.
Είχαν διάθεση να δουλέψουν, κάναμε δραστηριότητες πέραν του αναλυτικού προγράμματος. Το έργο που γινόταν φάνηκε στις Πανελλαδικές Εξετάσεις όπου οι 32 από τους 34 μαθητές του τμήματός μου περάσαμε στη σχολή της πρώτης μας επιλογής», λέει η κ. Μπομπέτση, τονίζοντας ότι «τον καθηγητή τον απογειώνει ένα τμήμα με μαθητές με καλά και δουλεμένα μυαλά, και τον μαθητή τον απογειώνει η αίσθηση ότι κάποιοι μπορεί να είναι και καλύτεροι από αυτόν. Οταν μέσα στο τμήμα υπάρχει απαξίωση από το μεγαλύτερο μέρος των μαθητών, λειτουργεί αρνητικά για τους υπόλοιπους μαθητές και στο τέλος για τον καθηγητή. Επίσης, οι γονείς συνήθως που ενδιαφέρονται για αυτά τα σχολεία ξέρουν γιατί το κάνουν, δεν είναι μόδα, δεν είναι “παρκάρισμα”».
«Το ενδιαφέρον των γονιών είναι πολύ μεγάλο διότι οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί έχουν υψηλά ακαδημαϊκά προσόντα, και έχουν αξιολογηθεί όπως και εκείνοι που μας έρχονται με απόσπαση. Μόνοι μη αξιολογημένοι είναι οι αναπληρωτές που παίρνουμε. Επίσης, τα σχολεία αυτά έχουν συνεργασίες με ευρωπαϊκά, κάτι που διευρύνει τους ορίζοντες των μαθητών. Υπάρχει ήρεμο κλίμα χωρίς διακοπές της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ενώ μεταξύ των πλεονεκτημάτων των σχολείων είναι ότι έχουν αυτονομία. Για παράδειγμα, εμείς αυξήσαμε τις ώρες διδασκαλίας της πληροφορικής, ενώ στη δεύτερη ξένη γλώσσα διαμορφώσαμε τμήματα με βάση το επίπεδο των μαθητών», προσθέτει η κ. Καλλιτσάκη.
Ο αριθμός των αιτήσεων αναμένεται να σημειώσει ρεκόρ – λίγες ημέρες πριν από την εκπνοή της προθεσμίας είχαν προσεγγίσει τις 16.500, το 2022 ήταν 17.000.
«Τα Πρότυπα και Πειραματικά είναι μία καλή λύση διότι έχουν μαθητές διαφορετικού επιπέδου από τα σχολεία της γειτονιάς, αφού έχουν εισαχθεί με εξετάσεις. Αρα παραμένουν θελκτικά, παρά τα προβλήματά τους που σχετίζονται κυρίως με το εκπαιδευτικό προσωπικό που δεν έχει πλέον κίνητρα, ενώ τα κενά καλύπτονται από αναπληρωτές. Οι εκπαιδευτικοί κινητοποιούνται για το απαιτητικό τους έργο μόνο από το προσωπικό τους μεράκι», παρατηρεί από την πλευρά του στην «Κ» ο κ. Κώστας Κοντογιάννης, ο οποίος έχει διατελέσει διευθυντής σε γνωστό ιδιωτικό σχολείο της χώρας αλλά και σε Πρότυπο Γυμνάσιο της Αθήνας.
Οι μαθητές μπορούν να υποβάλλουν αίτηση σε τρία σχολεία: δύο Πρότυπα και ένα Πειραματικό. Στην περίπτωση επιλογής δύο Προτύπων δηλώνεται η σειρά προτίμησης στην πλατφόρμα των αιτήσεων, ενώ σε περίπτωση ταυτόχρονης επιτυχίας σε Πρότυπο και Πειραματικό θα πρέπει ο γονιός να επιλέξει. Μέχρι τα μέσα της εβδομάδας είχαν κατατεθεί 9.000 αιτήσεις πρώτης επιλογής σε Πρότυπο και άλλες 7.500 σε Πειραματικό Σχολείο. «Φέτος δώσαμε τη δυνατότητα στους γονείς να κάνουν αίτηση και σε ένα δεύτερο Πρότυπο ώστε να υπάρξει κανονικοποίηση της κατάστασης. Και αυτό διότι έως πέρυσι υποψήφιοι έμειναν εκτός από το σχολείο της πρώτης –και μοναδικής– επιλογής τους παρότι είχαν υψηλότερη βαθμολογία από τη βάση κάποιου άλλου σχολείου», παρατήρησε μιλώντας στην «Κ» ο κ. Γεώργιος Τόμπρας, πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων, καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. «Οι ερωτήσεις είναι πολλαπλής επιλογής και αξιολογούν τη συγκρότηση του μαθητή. Αν κατανοεί ένα κείμενο, εάν γνωρίζει γραφή, ανάγνωση, τα μαθηματικά μεγέθη. Δεν είναι κάτι ιδιαίτερο. Ο υποψήφιος δεν χρειάζεται φροντιστήριο. Εάν ένας μαθητής μπορεί να καταλάβει ένα κόμικ και να γελάσει, μπορεί να απαντήσει σωστά. Ωστόσο, ως φαίνεται το φροντιστήριο είναι στο DNA των Ελλήνων γονιών. Δυστυχώς και τα φροντιστήρια ευθύνονται για τα προβλήματα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος», προσθέτει ο ίδιος.
Η κ. Μπομπέτση, μαθηματικός γαρ, προετοιμάζει τον γιο της για τις εξετάσεις, ενώ την προετοιμασία του στη Γλώσσα έχει αναλάβει φίλη της φιλόλογος. Οπως λέει, «το γεγονός ότι οι εξετάσεις γίνονται τον Απρίλιο, δύο μήνες πριν από την ολοκλήρωση του σχολικού έτους, δίνει τροφή στα φροντιστήρια. Συμφωνώ με τη λέξη “φροντιστηριομανία” που χρησιμοποιείται από αρκετούς. Αλλά απαντώ ανάποδα. Εάν το σχολείο δεν λειτουργεί σωστά, δεν πρόκειται το παιδί να αποδώσει όσο φροντιστήριο να κάνει. Στο σχολείο το παιδί παίρνει τις βάσεις. Τώρα το σχολείο παίζει τον ρόλο του φροντιστηρίου. Αυτό είναι λάθος».
Η αξιολόγηση
Μιλώντας στην «Κ» για την πορεία των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων, ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) Γιάννης Αντωνίου παραδέχθηκε τις ελλείψεις σε προσωπικό που οδηγούν στη στελέχωση των σχολείων με αναπληρωτές μη αξιολογημένους εκπαιδευτικούς. Από την άλλη, οι εκπαιδευτικοί των Προτύπων και Πειραματικών θα είναι οι πρώτοι που θα πάρουν σειρά για να αξιολογηθούν, από τον Σεπτέμβριο. Οπως τόνισε ο κ. Αντωνίου, «η μεταρρύθμιση σε κάποια σχολεία είχε ευεργετικές συνέπειες. Φυσικά θέλουν χρόνο και ταυτόχρονα στήριξη με μέτρα όπως η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και η σμίλευση του προφίλ των σχολείων ώστε να πείσουν τις οικογένειες και ευρύτερα την κοινωνία. Στην εκπαίδευση για να τελεσφορήσει ένας θεσμός θέλει χρόνια».