Πώς θα εισάγονται οι φοιτητές στα ιδιωτικά ξένα ΑΕΙ που θα λειτουργήσουν στη χώρα μας μέσω διακρατικών συμφωνιών; Εάν μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης είναι έτοιμο να δεχθεί τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα μας, μείζον πολιτικό θέμα είναι το σύστημα επιλογής των φοιτητών τους.
Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις εδώ και τέσσερις δεκαετίες έχουν μεν αποδειχθεί αδιάβλητο σύστημα, ωστόσο πάντα υπάρχουν ερωτήματα για την ορθότητά τους, εάν δηλαδή αποτυπώνουν τις δεξιότητες που πρέπει να διαθέτει ένας υποψήφιος φοιτητής. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το επιτελείο του υπουργείου Παιδείας που μελετάει το ρυθμιστικό πλαίσιο για την ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών ΑΕΙ στη χώρα μας συγκλίνει στο σενάριο να μην εισάγονται οι υποψήφιοι με Πανελλαδικές Εξετάσεις, αλλά να αξιολογούνται με κριτήρια του ίδιου του πανεπιστημίου.
Ουσιαστικά, ο τρόπος εισαγωγής θα επιλέγεται από το ξένο ΑΕΙ, με βάση το σύστημα που εφαρμόζει στη χώρα του. Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας σχεδιάζει να παρουσιάσει το σχετικό νομοσχέδιο περί τα τέλη του 2023 ή αρχές του 2024, τη στιγμή που πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι ενδιαφέρον για ίδρυση ιδιωτικού ΑΕΙ υπάρχει από –έως τώρα– τέσσερα επενδυτικά σχήματα. Μάλιστα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», υπάρχει συζήτηση της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας με αρμόδιους παράγοντες των ΗΠΑ και για την έλευση στην Ελλάδα αμερικανικών ΑΕΙ. Δίαυλοι για το project θα μπορούσαν να είναι μέλη της ελληνοαμερικανικής κοινότητας που κατέχουν υψηλόβαθμες θέσεις σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ.
Ειδικότερα, στο τραπέζι του σχεδιασμού από το υπουργείο Παιδείας για το σύστημα εισαγωγής στα ιδιωτικά ΑΕΙ δεν περιλαμβάνονται οι Πανελλαδικές Εξετάσεις, που δίνουν οι υποψήφιοι των δημόσιων ελληνικών ΑΕΙ. «Δεν μου φαίνεται λογικό τα ιδιωτικά ΑΕΙ να περιληφθούν στο μηχανογραφικό δελτίο και οι φοιτητές να επιλέγονται μέσω Πανελλαδικών Εξετάσεων. Ας πούμε, στόχος των ιδιωτικών ΑΕΙ είναι να προσελκύσουν και φοιτητές από ξένες χώρες. Παράλληλα, τα ξένα ΑΕΙ, τα οποία επιθυμούμε να φέρουμε στην Ελλάδα, οφείλουν να έχουν την ελευθερία επιλογής των φοιτητών τους με τα δικά τους κριτήρια», δήλωσε στην «Κ» στέλεχος που μετέχει στη διαμόρφωση της πολιτικής για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Τι ισχύει στην Κύπρο
Το σενάριο για επιλογή φοιτητών στα ιδιωτικά ΑΕΙ με τα κριτήρια τα οποία ισχύουν και στη χώρα προέλευσης του ιδιωτικού ΑΕΙ ενισχύει το γεγονός ότι το ίδιο σύστημα έχει υιοθετήσει η Κύπρος. Ειδικότερα, όπως παρατήρησε μιλώντας στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας, «θα γίνει ενδελεχής μελέτη του νομικού πλαισίου της Κύπρου για την οργάνωση των μη κρατικών ΑΕΙ, καθώς θεωρούμε ότι μπορεί να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα. Κατόπιν τα κριτήρια ίδρυσης και λειτουργίας των ελληνικών μη κρατικών ΑΕΙ θα τα ορίσει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης».
Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας σχεδιάζει να παρουσιάσει το σχετικό νομοσχέδιο περί τα τέλη του 2023 ή αρχές του 2024.
Συγκεκριμένα, η εισαγωγή στα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ανεξάρτητη διαδικασία από αυτή των παγκύπριων εξετάσεων. Κάθε πανεπιστήμιο ορίζει τα κριτήρια εισαγωγής στα επιμέρους προγράμματα σπουδών. Είναι σημαντικό όμως να σημειωθεί ότι αυτά τα κριτήρια δεν βρίσκονται στην αποκλειστική ευχέρεια των ιδιωτικών πανεπιστημίων, αλλά προσδιορίζονται από μια ιδιαίτερα αυστηρή διαδικασία αξιολόγησης και διασφάλισης ποιότητας. Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι αν, για παράδειγμα, η ένταξη σε ένα πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών προϋποθέτει την πολύ καλή γνώση Μαθηματικών, αυτό προσδιορίζεται και διασφαλίζεται από τη διαδικασία πιστοποίησης του συγκεκριμένου προγράμματος.
Στο πλαίσιο της συζήτησης τίθεται βέβαια και το ερώτημα εάν το σύστημα εισαγωγής στα ιδιωτικά ΑΕΙ θα είναι αξιόπιστο και αδιάβλητο ή εάν θα εισέρχονται υποψήφιοι με μέτριο απολυτήριο. «Είναι δεκτός ο προβληματισμός, αλλά νομίζω ότι αυτό που μετράει είναι οι γνώσεις κάθε πτυχιούχου», αναφέρει στέλεχος του υπουργείου Παιδείας, τονίζοντας ότι το βάρος θα δοθεί στην πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών. Χαρακτηριστικά μελετάται να απαγορεύεται η προσφορά προγραμμάτων σπουδών τα οποία δεν έχουν πιστοποιηθεί από τον φορέα διασφάλισης και πιστοποίησης της ποιότητας της ανώτερης εκπαίδευσης. Δεν θα είναι υποχρεωτικό, όπως συμβαίνει στα ελληνικά δημόσια ΑΕΙ, τα μέλη της επιτροπής εξωτερικής αξιολόγησης να μιλούν την ελληνική γλώσσα, γεγονός που σημαίνει ότι η δεξαμενή από την οποία ο φορέας πιστοποίησης μπορεί να αντλήσει μέλη για τις επιτροπές εξωτερικής αξιολόγησης είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Ταυτόχρονα, εκτός των συγκεκριμένων κτιριακών προδιαγραφών, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες ακαδημαϊκές προδιαγραφές σε ό,τι αφορά το ακαδημαϊκό προσωπικό τους. Για παράδειγμα θα οριστεί αναλογία για το μόνιμο ακαδημαϊκό προσωπικό και τους επισκέπτες καθηγητές. Εξετάζεται, όπως συμβαίνει στο ρυθμιστικό πλαίσιο της Κύπρου, πριν από την πιστοποίηση του κάθε προπτυχιακού προγράμματος, το πανεπιστήμιο να είναι υποχρεωμένο να στείλει στον αρμόδιο κρατικό φορέα – υπουργείο τις επίσημες προσλήψεις του ακαδημαϊκού προσωπικού για να αποδείξει ότι όντως υπάρχει το ακαδημαϊκό προσωπικό για το οποίο έχει δεσμευθεί. Σε αντίθετη περίπτωση, το πρόγραμμα σπουδών δεν θα μπορεί να ξεκινήσει.
Κινητικότητα
Οι διεργασίες, πάντως, για την έλευση ξένων ΑΕΙ στη χώρα μας προκειμένου να ιδρύσουν κάποιο ιδιωτικό ΑΕΙ δείχνουν ήδη τη δυναμική του εγχειρήματος. Ενδεικτικά, κατ’ αρχήν συμφωνία για τη σύσταση κοινοπραξίας η οποία θα λειτουργήσει ιατρική σχολή στην Αθήνα έχουν υπογράψει το αμερικανικό επενδυτικό κεφάλαιο CVC Capital Partners και το μεγαλύτερο κυπριακό πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (University of Nicosia – UNIC). Η σχολή θα λειτουργήσει σε πρώτη φάση σε εγκαταστάσεις στην ευρύτερη περιοχή του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού. Οπως αναφέρει σε γραπτή δήλωσή του στην «Κ» το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, «Το Πανεπιστήμιο εξερευνά διάφορες στρατηγικές επιλογές για τη διεθνή του διεύρυνση. Οταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, θα ενεργοποιηθούν οι αναγκαίες νομικές και ρυθμιστικές διαδικασίες, όπως προϋποτίθεται από τις αρμόδιες Αρχές. Η Ελλάδα πάντοτε υπήρξε χώρα προτεραιότητας για το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Περισσότεροι Ελληνες φοιτητές εγγράφονται στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας από κάθε άλλο πανεπιστήμιο του εξωτερικού. Το Πανεπιστήμιο επίσης διατηρεί μακροχρόνια συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών, προσφέρει κοινά πτυχία με το ΑΠΘ και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και διατηρεί συνεργασία με τον όμιλο Hellenic Healthcare, καθώς και με άλλους οργανισμούς που εδρεύουν στη χώρα».
Την ίδια στιγμή υπάρχουν πληροφορίες ότι ενδιαφέρεται για να εγκατασταθεί στην Ελλάδα και ένα ισπανικό ΑΕΙ αλλά και ένα fund που διαχειρίζεται πολλά μη κρατικά – ιδιωτικά πανεπιστήμια σε διάφορες χώρες του κόσμου. Παράλληλα υπάρχουν πληροφορίες για συζητήσεις των ανθρώπων ενός ιδιωτικού κολεγίου, που τώρα λειτουργεί ως παράρτημα ευρωπαϊκού ΑΕΙ στην Ελλάδα, με εκπροσώπους διεθνούς επενδυτικού fund. Στόχος είναι το κολέγιο να «αναβαθμιστεί» σε ΑΕΙ. Το ενδιαφέρον των ξένων αφορά περιζήτητα επιστημονικά αντικείμενα, όπως, πλην της ιατρικής, τα νομικά και η πληροφορική.
Τέλος, αναζητούνται συνεργασίες με αμερικανικά ΑΕΙ που θα έρθουν στην Ελλάδα είτε αυτόνομα είτε μέσω μιας συνεργασίας με υπάρχοντες εκπαιδευτικούς φορείς που θα πληρούν τα κριτήρια τα οποία θα θέσει η ελληνική κυβέρνηση.