Η δημιουργία παραρτήματος ελληνικού πανεπιστημίου –του Πατρών– στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου έχει πολλαπλή σημασία: σε ακαδημαϊκό, διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, θα είναι το πρώτο παράρτημα ελληνικού πανεπιστημίου στο εξωτερικό, ένα τεράστιο βήμα με πολιτική σημασία για την ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση. Την ίδια στιγμή, η ελληνική κοινότητα Αλεξανδρείας θεωρεί ότι η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών «θα αποτελέσει το βάπτισμα της κοινότητας στη νέα εποχή των σύγχρονων δεδομένων», όπως λέει ο πρόεδρός της Ανδρέας Βαφειάδης.
Ειδικότερα, σήμερα στα γραφεία της ελληνικής κοινότητας Αλεξανδρείας, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών Χρήστος Μπούρας και ο πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας Αλεξανδρείας Ανδρέας Βαφειάδης, θα συνυπογράψουν μνημόνιο πανεπιστημιακής συνεργασίας για την ίδρυση παραρτήματος του ελληνικού ΑΕΙ στην περιοχή. Οπως ανέφερε στην «Κ» ο κ. Μπούρας, θα λειτουργήσουν δύο τμήματα, ένα ελληνόφωνο και ένα αγγλόφωνο στα αντικείμενα του ελληνικού πολιτισμού, της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής φιλοσοφίας. Κάθε πρόγραμμα θα μπορεί να δεχθεί περίπου 100 φοιτητές. Θα υπάρχουν δίδακτρα, τα οποία ωστόσο δεν έχουν προσδιοριστεί ακόμη. Διδάσκοντες στο παράρτημα θα είναι καθηγητές του Πανεπιστημίου Πατρών και εξωτερικοί συνεργάτες για ένα εξάμηνο. Υπολογίζεται ότι το παράρτημα θα λειτουργήσει το αργότερο έως το 2025. «Με το μνημόνιο θα ξεκινήσει ο οδικός χάρτης για τη δημιουργία του παραρτήματος. Η απόφαση του ιδρύματος γίνεται στο πλαίσιο της εξωστρέφειας, ενώ επιθυμούμε να ενισχύσουμε την ελληνική παρουσία στην Αίγυπτο και την Αφρική, καθώς και την προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης και του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας για μια ισχυρή ελληνική παρουσία στην περιοχή» τόνισε στην «Κ» ο κ. Μπούρας. Το εγχείρημα έχει τεθεί υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων και στην εκδήλωση πρόκειται να δώσει το «παρών» ο πρώην υφυπουργός Παιδείας Αγγελος Συρίγος, εκπροσωπώντας τον πρόεδρο της Βουλής, ο οποίος εξαρχής στήριξε με τις παρεμβάσεις του την επίτευξη αυτής της συμφωνίας.
Στο παράρτημα του πανεπιστημίου στην Αίγυπτο θα λειτουργήσουν δύο τμήματα στα αντικείμενα του ελληνικού πολιτισμού, της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής φιλοσοφίας.
Ιστορικά, το μεγάλο ρεύμα των Ευρωπαίων και κυρίως των Ελλήνων άρχισε να φθάνει στην Αλεξάνδρεια από τον 18ο αιώνα και εντάθηκε στις αρχές του 19ου. Οι Ελληνες διακρίθηκαν σε πληθώρα οικονομικών και εμπορικών δραστηριοτήτων, όπως στην καλλιέργεια, στην παραγωγή, στη μεταποίηση και το εμπόριο βάμβακος, καπνού και σιτηρών, στη βιομηχανία ποτοποιίας και στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Τα περισσότερα μέλη της κοινότητας διατηρούσαν εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, θεατρικές και κινηματογραφικές αίθουσες, νυχτερινά κέντρα, ξενοδοχεία, τυπογραφεία, φωτογραφικά στούντιο, ενώ πολλοί εργάστηκαν στην πραγματοποίηση διαφόρων έργων ευποιίας της πόλης. Στις αρχές του 20ού αιώνα ο αριθμός των Ελλήνων της Αλεξάνδρειας υπερέβαινε τις 120.000 και η ελληνική κοινότητα ήταν η μεγαλύτερη ξένη κοινότητα της πόλης εκείνη την εποχή.
Σήμερα, σύμφωνα με τον κ. Βαφειάδη, η ελληνική κοινότητα Αλεξανδρείας αριθμεί περίπου 1.000 μέλη. Κατά τη μεγάλη της άνθηση, πριν από τη δεκαετία του 1960, αριθμούσε 200.000-250.000 μέλη και ο πληθυσμός της Αιγύπτου τότε ήταν 20.000.000. Σήμερα σε όλη την Αίγυπτο, δηλαδή στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια, ζουν περίπου 3.500 άτομα. Μιλώντας για το σχέδιο του παραρτήματος του Πανεπιστημίου Πατρών στην Αλεξάνδρεια, ο κ. Βαφειάδης αναφέρει πως «εμείς έχουμε στις πλάτες μας να μεταφέρουμε ένα παρόν δίχως ιδιαίτερη προοπτική –λόγω πληθυσμιακής πτώσης– σε ένα μέλλον που θα παρέχει στους νέους ανθρώπους δυνατότητες επαγγελματικής εξέλιξης, με αποτέλεσμα η αλεξανδρινή παροικία των Αιγυπτιωτών να αποκτήσει κίνηση, δράση, φοιτητική ζωή. Αυτός κατά κάποιον τρόπο είναι και ο σεβασμός και η τιμή προς τους ευεργέτες που μας δίδαξαν το “δούναι και λαβείν” με τα γράμματα, τις τέχνες και τον πολιτισμό των Αιγυπτιωτών γενικότερα». Και συμπληρώνει: «Αυτονόητο είναι ότι η όποια λειτουργία πανεπιστημιακού παραρτήματος προϋποθέτει την απαραίτητη προστασία και αξιοποίηση των ελληνικών δομών, τα κτίρια και τα μνημεία στην πόλη, ενώ θα διασωθούν και θα ψηφιοποιηθούν χειρόγραφα και αρχεία που κινδυνεύουν σήμερα να καταστραφούν, όπως αρχεία προξενείου, ιστορικά αρχεία, απόρρητα έγγραφα της ελληνικής κυβέρνησης από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και άλλα πολλά. Οσοι αγαπάμε την πατρίδα μας δεν μπορούμε να την αφήσουμε να μαραζώνει στη σκουριά της εγκατάλειψης και της φθοράς του ανελέητου χρόνου».