Μέσα στο μικρό γραφείο μια σειρά από μπλε, πράσινα και πορτοκαλί χριστουγεννιάτικα φωτάκια αναβοσβήνουν. Το κτίριο, που στεγάζει τη γραμμή SOS 15900 όπου μπορούν να απευθυνθούν οι γυναίκες θύματα κακοποίησης, βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, σε σημείο που κρατείται μυστικό για λόγους ασφαλείας. Οι 12 σύμβουλοι, που συνολικά εργάζονται εδώ, ακολουθούν κυλιόμενο ωράριο – η γραμμή λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, 365 ημέρες τον χρόνο.
Χθες, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου επισκέφθηκε τα γραφεία της γραμμής και μίλησε με τους εργαζομένους. Η κ. Σακελλαροπούλου είπε ότι δεν αποφάσισε να έρθει στα γραφεία μόνο λόγω του προσωπικού της ενδιαφέροντος για το θέμα, «αλλά για να δώσουμε και ένα μήνυμα, να γίνει πιο γνωστό ότι υπάρχει η γραμμή». Εμεινε για περίπου μια ώρα και έθεσε πολλά ερωτήματα στους συμβούλους της γραμμής. «Κατά μέσον όρο, πόσες κλήσεις έχετε ημερησίως;», ήταν η πρώτη της ερώτηση. Περίπου 30 την ημέρα, κάποιες φορές και με email. «Πότε καλούν συνήθως;». Το πρωί και το μεσημέρι, απάντησαν οι σύμβουλοι, προσθέτοντας ότι τις εορταστικές περιόδους τα τηλεφωνήματα αυξάνονται. Η συζήτηση συνεχίστηκε με τα βήματα που ακολουθούν την κλήση μιας γυναίκας. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο σκοπός είναι να απευθυνθεί μια γυναίκα που καλεί στη γραμμή σε συμβουλευτικό κέντρο. Το 15900 παρέχει πληροφόρηση και ενημέρωση για θέματα βίας κατά των γυναικών, όπως και άμεση βοήθεια σε επείγοντα περιστατικά, αλλά στην ουσία είναι το πρώτο στάδιο σε έναν δρόμο με πολλά βήματα.
Παρότι ο αριθμός των κλήσεων δεν αντικατοπτρίζει την αύξηση ή όχι των περιστατικών στην κοινωνία, η ψυχολόγος της γραμμής εξηγεί στην «Κ» ότι όσο περισσότερο το θέμα συζητείται στην επικαιρότητα, τόσο αυξάνονται και οι κλήσεις. «Βοηθάει στο να σπάσει ο κύκλος της σιωπής», τονίζει. «Αλλάζει το επίπεδο κατανόησης και ανοχής στη βία», συμπληρώνει η κοινωνιολόγος της υπηρεσίας. Οι γυναίκες που καλούν προέρχονται από διάφορα κοινωνικοοικονομικά και μορφωτικά στρώματα, η βία δεν κάνει τέτοιου είδους διακρίσεις. Γυναίκες υψηλού μορφωτικού επιπέδου, όμως, είναι ίσως πιο πιθανό να απευθυνθούν στην υπηρεσία για βοήθεια.
Οι περισσότερες κλήσεις γίνονται πρωί και μεσημέρι, ενώ τις εορταστικές περιόδους τα τηλεφωνήματα αυξάνονται.
Η βία δεν είναι μόνον η σωματική. «Είναι και η ψυχολογική, η λεκτική, η οικονομική. Υπάρχουν και γυναίκες που θέλουν απλά την ψυχολογική υποστήριξη για να κάνουν το επόμενο βήμα», λέει στην «Κ». Συχνά καλούν τη γραμμή και τρίτα πρόσωπα, φίλοι και γείτονες, περισσότερο από ό,τι συγγενείς, συμπληρώνει. Η πλειονότητα των γυναικών που καλούν είναι Ελληνίδες, αναφέρει η γενική γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ζέφη Δημαδάμα, τονίζοντας ότι και οι θύτες στην πλειονότητά τους είναι Ελληνες.
Η κ. Σακελλαροπούλου συζήτησε με τους ειδικούς για τον ρόλο της Ελληνικής Αστυνομίας, τα συμβουλευτικά κέντρα και τους ξενώνες φιλοξενίας, το μεταβατικό στάδιο προσωρινής φιλοξενίας. «Αν μια γυναίκα δεν έχει πού να πάει, πολλές φορές μπορεί να ξαναγυρίσει εκεί απ’ όπου προσπάθησε να ξεφύγει», σημειώνει η κ. Δημαδάμα. «Ο δικός μας ρόλος είναι να ενθαρρύνουμε μια γυναίκα να κινητοποιηθεί, γιατί μπορεί να μη γνωρίζει τα νομικά της δικαιώματα», δηλώνει η ψυχολόγος της γραμμής.
«Οσο υπάρχουν άνθρωποι», λέει η Πρόεδρος, «θα υπάρχουν και νοσηρές συμπεριφορές». Το θέμα είναι να υφίσταται ένα πλαίσιο προστασίας και ένα δίκτυο υποστήριξης, συμφωνούν οι παρευρισκόμενοι. «Πρέπει», δηλώνει η ψυχολόγος, «να υπάρχει καταδίκη σοβαρή, ίσως ακόμη και αποζημίωση – μια πιο ευαίσθητη και θεσμική στάση». «Υψίστης σημασίας είναι και η πρόληψη, τι γίνεται στα σχολεία. Η κακοποίηση δεν είναι κάτι που ξεκινάει από τη μια μέρα στην άλλη», επισημαίνει ο κοινωνικός ανθρωπολόγος της γραμμής.