Η μισθοδοσία των αναπληρωτών ενός σχολείου εξαρτάται από τον διευθυντή του. Εάν ένας μαθητής χτυπήσει και δεν υπάρχει νοσηλευτής, το παιδί καταλήγει στον διευθυντή. Εάν μία βρύση χαλάσει, πρέπει να επιληφθεί ο διευθυντής. Εκείνος επίσης πρέπει να ειδοποιήσει την Τροχαία για να ελέγξει τα λεωφορεία στην περίπτωση εκδρομής του σχολείου. Ανάλογα με τον αριθμό των μαθητών, τα καθημερινά μέιλ που πρέπει να διαχειριστεί ο διευθυντής φθάνουν τα 100! Και δεν είναι μόνον αυτές –είναι πολύ περισσότερες και κάποιες βαρύτερες– οι αρμοδιότητες που κάνουν τους διευθυντές των σχολείων να «καίγονται» εργασιακά, και να παραιτούνται από τη θέση. Σύμφωνα με τα στοιχεία αιρετών, από τη συνδικαλιστική παράταξη ΔΑΚΕ, εκπροσώπων των εκπαιδευτικών στο Ανώτερο Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΑΠΥΣΠΕ) Αττικής, μέσα στο πρώτο σχολικό τρίμηνο 184 στελέχη εκπαίδευσης –στη συντριπτική πλειονότητα διευθυντές δημοτικών σχολείων– αποχώρησαν από τη θέση τους. Συγκεκριμένα, όπως ανέφερε μιλώντας στην «Κ» ο κ. Χρήστος Τρανός, τακτικός αιρετός από τη ΔΑΚΕ στο ΑΠΥΣΠΕ Αττικής, «μέσα σε τρεις μήνες έχουμε 89 απαλλαγές στελεχών εκπαίδευσης από τα καθήκοντά τους και 95 άδειες άνευ αποδοχών με ταυτόχρονη αναζήτηση άλλης επαγγελματικής στέγης των συναδέλφων, ακόμα και στο εξωτερικό. Σε κάθε συνεδρίαση του Συμβουλίου έχουμε παραιτήσεις».
Η καθημερινότητα των διευθυντών σχολείων και των υποδιευθυντών τους είναι βουτηγμένη στη γραφειοκρατία και στις διοικητικές αρμοδιότητες. Οι περιγραφές στην «Κ» δασκάλων που έχουν έως και 15 χρόνια εμπειρία σε διευθυντική θέση είναι αποκαλυπτικές:
• Η αποτύπωση των τμημάτων ανά τάξη κάθε σχολείου στο πληροφοριακό σύστημα MySchool του υπουργείου Παιδείας δημιούργησε διπλή δουλειά. Και αυτό διότι υπάρχουν διαφόρων ειδών τμήματα: τα γενικά, τα ολοήμερα, τα της ένταξης, των ξένων γλωσσών. Επίσης, πρέπει να καταχωρισθεί ποια ώρα αποχωρεί από το σχολείο κάθε μαθητής, για να φαίνεται σε ποιο τμήμα είναι ενταγμένος και άρα να προκύπτουν οι ανάγκες κάθε σχολείου σε εκπαιδευτικούς.
• Στην αρχή της σχολικής χρονιάς γίνεται επικαιροποίηση των στοιχείων των μαθητών. Κάποιος μπορεί να αναλογιστεί τον φόρτο εργασίας των διευθύνσεων, όταν πρόκειται για μεγάλες σχολικές μονάδες.
• Για την πρόσληψη των αναπληρωτών κάθε σχολείου είναι αρμόδιος ο διευθυντής του. Αρα πρέπει να ελέγξει τα δικαιολογητικά κάθε εκπαιδευτικού και να δημιουργήσει τον φάκελό του προς τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
• Κάθε μήνα ο διευθυντής ενημερώνει τα παρουσιολόγια των αναπληρωτών εκπαιδευτικών του σχολείου του, τα οποία σκανάρονται και αναρτώνται σε σχετική ψηφιακή πλατφόρμα, ώστε να πληρώνονται οι αναπληρωτές.
• Κάθε σχολείο πρέπει να διαθέτει Εσωτερικό Κανονισμό, απαραίτητο για τη λειτουργία του και τη ρύθμιση των σχέσεων των εκπαιδευτικών μεταξύ τους αλλά και με τους γονείς και τους μαθητές. Ο Εσωτερικός Κανονισμός πρέπει να εγκριθεί από τους συλλόγους διδασκόντων και γονέων, τον σύμβουλο Εκπαίδευσης, τον διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και την αρμόδια επιτροπή του δήμου! Το ίδιο συμβαίνει με την κατάρτιση των σχεδίων πυρασφάλειας και κινδύνου. «Και για όλα αυτά χρειάζονται συνεδριάσεις. Και καθώς δεν έχουμε το δικαίωμα να υπερβαίνουμε το ωράριο των εκπαιδευτικών, διακόπτουμε τη συνεδρίαση για την επομένη», παρατηρεί διευθυντής.
• Ο διευθυντής εγκρίνει τις άδειες των εκπαιδευτικών, ενημερώνει τη αρμόδια Διεύθυνση Εκπαίδευσης και τις καταχωρίζει στο MySchool. Ο μπελάς από αυτή την αρμοδιότητα γίνεται κατανοητός από το γεγονός ότι στα μεγάλα σχολεία της Αττικής σχεδόν καθημερινά λείπει τουλάχιστον ένας εκπαιδευτικός, και ιδίως τους χειμερινούς μήνες λόγω έξαρσης των ιώσεων.
• Η οργάνωση των εκδρομών είναι βαρύ φορτίο, καθώς απαιτούνται η λήψη συναίνεσης από τους γονείς των μαθητών, ο έλεγχος των σχολικών λεωφορείων, η ενημέρωση των τόπων επίσκεψης κ.ά. «Φανταστείτε ότι στο δικό μου σχολείο κάνουμε κατά μέσον όρο 7 επισκέψεις τον μήνα», τονίζει στην «Κ» διευθυντής δημοτικού.
Οι περιγραφές στην «Κ» δασκάλων με μεγάλη εμπειρία σε διευθυντική θέση είναι αποκαλυπτικές της καθημερινότητας, που είναι βουτηγμένη στη γραφειοκρατία.
• Ο διευθυντής είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο της καθαριότητας του σχολείου, την τήρηση των ωραρίων των καθαριστριών, την ύπαρξη φύλακα και σχολικού τροχονόμου, για την ενημέρωση του δήμου για τα μικροπροβλήματα (απώλεια κλειδιών, υδραυλικά, ζημιές σε πίνακες κ.ά.).
• Μεγάλο βάρος για τη διεύθυνση του σχολείου είναι και η διαχείριση των οικονομικών του. Ενδεικτικά οι διευθυντές είναι υπεύθυνοι για τη συγκέντρωση των τιμολογίων αγορών και την αποστολή τους στον δήμο, ενώ για ακριβές αγορές (π.χ. ψυγείο) χρειάζεται η έγκριση του δήμου.
• Επίσης, ο διευθυντής καλείται να οργανώσει τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών του σε επιμορφώσεις, καθώς και να συμμετάσχει σε διάφορες δημοτικές επιτροπές, σε σχολικά συμβούλια, σε δράσεις που γίνονται από την τοπική κοινότητα.
Οι διευθυντές έχουν βέβαια τη βοήθεια των υποδιευθυντών τους, ενώ και οι εκπαιδευτικοί σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να αναλάβουν διοικητικό έργο. «Δεν είναι σωστό να αναθέσεις διοικητικό έργο σε εκπαιδευτικούς. Και όχι μόνο διότι είναι αναρμόδιοι αλλά και για έναν άλλο λόγο: τις ώρες των κενών τους κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου, τις αξιοποιούν για τη διόρθωση των γραπτών, αξιολόγηση εργασιών και οργάνωση του εκπαιδευτικού έργου αλλά και την αξιολόγηση της σχολικής μονάδας», αναφέρει στην «Κ» διευθυντής.
«Το φορτίο για ένα διευθυντή σχολικής μονάδας είναι πολύ μεγαλύτερο από παλιά. Είναι δυσβάσταχτη η καθημερινότητά του, ιδίως με τις αρμοδιότητες λόγω της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης», τονίζει, μιλώντας στην «Κ», ο πρόεδρος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ) Θανάσης Κικινής. Μάλιστα, το πρόβλημα με τις παραιτήσεις διευθυντών στη μέση της σχολικής χρονιάς είναι οξύτερο στην πρωτοβάθμια και όχι στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπως λέει στην «Κ» το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΟΛΜΕ Θεόδωρος Τσούχλος. Αυτό αποδίδεται στο μέγεθος των σχολικών μονάδων, στην ηλικία των παιδιών αλλά και στη φύση του διδασκαλικού επαγγέλματος σε σχέση με τον ρόλο του καθηγητή και τη σχέση του με τα μεγαλύτερα παιδιά.
Τα επιδόματα
Από την άλλη, για τις θέσεις στελεχών δίνονται επιδόματα, τα οποία μάλιστα θα αυξηθούν από τη νέα χρονιά. Με βάση τις αυξήσεις, τα επιδόματα ανάλογα με τη θέση κυμαίνονται από 214,5 ευρώ (για τους προϊσταμένους έως τριθέσιων δημοτικών και νηπιαγωγείων) έως 1.170 ευρώ (για τους περιφερειακούς διευθυντές εκπαίδευσης). Για τους διευθυντές σχολικών μονάδων τα επιδόματα από 1/1/2024 θα είναι 357,5 ευρώ (για τουλάχιστον τετραθέσιο δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο και για γυμνάσιο) και 429 ευρώ (για λύκειο), το οποίο μπορεί να αυξηθεί σε 500,5 ευρώ με βάση τον αριθμό των μαθητών τους.
«Βεβαίως το επίδομα είναι ένα κίνητρο, αλλά όταν δεις πόσο επιβαρύνεται η δουλειά σου από τις διευθυντικές αρμοδιότητες λες ότι δεν αξίζει. Ακούω όλο και περισσότερους συναδέλφους, και δη νεότερους, να σκέφτονται να παραιτηθούν από τη θέση του διευθυντή ή να μη θέσουν πάλι υποψηφιότητα», λέει νυν διευθυντής, που εξετάζει να παραιτηθεί από τη θέση την επόμενη σχολική χρονιά. Να σημειωθεί ότι η θητεία είναι τετραετής. Με βάση τα δεδομένα αυτά, εκτιμάται ότι σε λίγα χρόνια θα υπάρξει δυσκολία στην κάλυψη διευθυντικών θέσεων. Ενδεικτικά, έχουν εξαντληθεί οι λίστες υποψηφίων στη διοικητική Διεύθυνση της Α΄ Αθήνας και έπειτα από παραιτήσεις διευθυντών δεν υπάρχουν υποψήφιοι.
Οπως λέει στην «Κ» διευθυντής, «πολλοί παίρνουν άδειες λόγω κόπωσης, ενώ κάποιοι προσπαθούν να πάρουν απόσπαση σε κάποιο βουλευτικό γραφείο ή εκπαιδευτικό οργανισμό. Ενας συνάδελφος που πήγε στη Βιβλιοθήκη του υπουργείου Παιδείας μού είπε “ένιωσα ξανά άνθρωπος, φύγε από διευθυντής να δεις πώς είναι πάλι η ζωή”».
«Οι γονείς των μαθητών γίνονται όλο και πιο παρεμβατικοί»
«Το τηλέφωνο του σχολείου δεν σταματά να χτυπά. Ή στέλνουν μέιλ!», λέει στην «Κ» διευθυντής δημοτικού σχολείου της Αττικής, σχολιάζοντας τη συμπεριφορά πολλών γονιών μαθητών του σχολείου. «Δυστυχώς οι σχέσεις των εκπαιδευτικών με τους γονείς γίνονται όλο και πιο δύσκολες. Αρκετές φορές έχουμε παράλογες συμπεριφορές, έρχονται γονείς και “απαιτούν”, κάνουν υποδείξεις στον δάσκαλο, θέλουν να επιβάλουν το δικό τους, διαμαρτύρονται για μία ποινή που τυχόν έχει επιβληθεί στο παιδί τους», προσθέτει από την πλευρά του ο πρόεδρος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ) Θανάσης Κικινής.
«Εκτιμώ ότι κάθε μέρα το σχολείο λαμβάνει περίπου 50 με 60 ηλεκτρονικά μηνύματα από γονείς, που ρωτούν διάφορα πράγματα για το παιδί, τα μαθήματα της επομένης, το ωράριο και τη λειτουργία του σχολείου», λέει εκπαιδευτικός που εκτελεί χρέη διευθυντή, διότι αναπληρώνει τον κανονικό διευθυντή του σχολείου ο οποίος παραιτήθηκε.
«Τα παιδιά είναι δύσκολα διαχειρίσιμα, αλλά ουκ ολίγες φορές οι γονείς τους είναι ακόμη πιο δύσκολοι. Φέτος συμπληρώνω 28 χρόνια σε δημοτικό σχολείο και, όσο περνούν τα χρόνια, παρατηρώ ότι οι γονείς γίνονται όλο και πιο παρεμβατικοί στο έργο των εκπαιδευτικών. Εχουν άποψη για όλα: Εάν ο δάσκαλος δίνει πολλή δουλειά ή λίγη δουλειά για το σπίτι στους μαθητές, εάν έπρεπε ή όχι να κάνει παρατήρηση στο παιδί τους, τι πρέπει να διδάξει στην τάξη και πώς. Φιλτράρουν τα σχολικά βιβλία και στέλνουν παρατηρήσεις», παρατηρεί δάσκαλος που εκτελεί χρέη διευθυντή σε δημοτικό σχολείο της Αττικής.
«Οι γονείς θεωρούν ότι για οποιοδήποτε πρόβλημα στο σχολείο ή μέσα στην τάξη την ευθύνη την έχει ο δάσκαλος, τα άλλα παιδιά αλλά όχι το δικό τους παιδί. Σε αρκετές περιπτώσεις επιτίθενται λεκτικά στους δασκάλους. Θα πω κάτι που είδα πολύ πρόσφατα και με εντυπωσίασε. Ο γυμναστής έκανε μάθημα στο προαύλιο και κάποιοι γονείς στέκονταν πίσω από τα κάγκελα και του έκαναν παρατηρήσεις. Μπορεί να έχουμε συνηθίσει τις μητέρες να ασχολούνται με το μεγάλωμα των παιδιών, αλλά οι πατεράδες είναι πιο οξείς όταν θεωρούν ότι αδικείται το παιδί», περιγράφει -γελώντας- στην «Κ» δάσκαλος. Και τονίζει: «Κάθε φορά για κάθε γεγονός που απαιτεί ειδική διαχείριση, στο πίσω μέρος του μυαλού μας έχουμε το τι θα πουν οι γονείς. Και παρατηρώ πως όσο καλά λόγια και εάν λένε για έναν εκπαιδευτικό, οι γονείς εύκολα αλλάζουν γνώμη».
Οι αριθμοί
184 στελέχη εκπαίδευσης αποχώρησαν από τη θέση τους στο πρώτο σχολικό τρίμηνο στην Αττική.
89 οι απαλλαγές στελεχών εκπαίδευσης από τα καθήκοντά τους.
95 οι άδειες άνευ αποδοχών με ταυτόχρονη αναζήτηση άλλης επαγγελματικής στέγης.
214,5 έως 1.170 ευρώ τα επιδόματα στα στελέχη –ανάλογα με τη θέση– μετά τις αυξήσεις από το νέο έτος.
357,5 ευρώ επίδομα για διευθυντές σχολικών μονάδων, για τουλάχιστον τετραθέσιο δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο και για γυμνάσιο.
429 ευρώ για τους διευθυντές σε λύκειο, ενώ το επίδομα μπορεί να αυξηθεί σε 500,5 ευρώ με βάση τον αριθμό των μαθητών.