Η Κρήτη ξέρει να σε υποδέχεται βασιλικά, είτε είσαι γαλαζοαίματος είτε κοινός θνητός. Οι άνθρωποι είναι γλυκομίλητοι, ανυπόκριτα ζεστοί και γενναιόδωροι στη φιλοξενία, με αυτήν την αμεσότητα που δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρεξήγησης μα ούτε και αντίδρασης. Θες δεν θες θ’ αφεθείς στη φροντίδα τους.
Πιασμένες στο δυνατό χέρι ενός βρακοφόρου, η βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας και η πριγκίπισσα Ειρήνη χόρεψαν κρητικούς παραδοσιακούς χορούς με τη συνοδεία της λύρας, στην πανηγυρική έναρξη του διεθνούς αρχαιολογικού συνεδρίου: «Η Ελεύθερνα, η Κρήτη και ο έξω κόσμος», την Πέμπτη το βράδυ στο Ρέθυμνο. Και τα κατάφεραν περίφημα, με βήματα ευκίνητα και σταθερά, συγκινημένες από την αγάπη που εισέπραξαν από τον κόσμο.
«Θα αναρωτηθείτε τι δουλειά έχει μία βασίλισσα και μία πριγκίπισσα σε ένα συνέδριο για την αρχαιολογία» είπε ο ανασκαφέας της Ελεύθερνας και διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, στην εναρκτήρια ομιλία. «Λίγοι από εσάς θα γνωρίζουν πως στα φοιτητικά τους χρόνια έχουν συγγράψει ένα αρχαιολογικό πόνημα για την κεραμική της Τανάγρας και του Τατοΐου, που υπάρχει μέχρι και σήμερα σε μια μικρή έκδοση στη βιβλιοθήκη του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου».
Η αλήθεια είναι ότι οι υψηλές προσκεκλημένες έχουν δείξει συνεπές ενδιαφέρον για την πανεπιστημιακή ανασκαφή που έφερε στο φως μια νεκρόπολη των ομηρικών χρόνων με πλουσιότατα κτερίσματα. Δεν είναι, λοιπόν, η πρώτη φορά που την επισκέπτονται, ενώ έχουν περάσει το κατώφλι και του νεότευκτου μουσείου με εκπληκτικά εκθέματα.
Το συνέδριο που γίνεται στο πλαίσιο της επετείου των 40 ετών από τη δημιουργία του Πανεπιστημίου Κρήτης, έφερε στο νησί αυτό το Σαββατοκύριακο, δεκάδες Ελληνες και ξένους ειδικούς. Εστιάζει στο πώς η πόλη αυτή διασυνδεόταν με το υπόλοιπο νησί αλλά και τον τότε γνωστό κόσμο: από την Κύπρο μέχρι τις Κυκλάδες και από τη Συροπαλαιστίνη μέχρι την Ιταλία. Στο βήμα ανέβηκε για χαιρετισμό ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ο πρύτανης Οδυσσέας – Ιωάννης Ζώρας καθώς και η αντιδήμαρχος Πέπη Μπιλιράκη. Μίλησαν για τη μεγάλη σημασία αυτής της πανεπιστημιακής ανασκαφής που έδωσε στην περιοχή του Ρεθύμνου ένα μεγάλο δώρο, μια ακτινοβολία διεθνή. Ολοι οι ομιλητές δεν παρέλειψαν να ευχαριστήσουν τον Νίκο και τη Μάρη Δασκαλαντωνάκη για την αμέριστη ηθική και υλική στήριξη στο ανασκαφικό έργο της Ελεύθερνας που ξεκίνησε πριν από τρεις δεκαετίες και συνεχίζεται κάθε καλοκαίρι.
Ηταν λοιπόν απολύτως φυσικό να μάθουμε από το βήμα του συνεδρίου τις πρώτες δράσεις του νεοσύστατου Ιδρύματος «Νίκος Δασκαλαντωνάκης» από τον επικεφαλής του, Δημήτρη Στεμπίλη. Θα έχει τρεις πυλώνες, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και τον πρωτογενή τομέα. Ηδη ανακοινώθηκαν 10 υποτροφίες που αφορούν το παρόν ακαδημαϊκό έτος με κεντρικό άξονα τον τουρισμό.