«Καταλήγουν να σπάνε τα πάντα» είναι η πρώτη κουβέντα που αναφέρει στο kathimerini.gr άνθρωπος που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στο Περού από τη βάση του στη Λίμα και που μας μίλησε με την προϋπόθεση της ανωνυμίας. Εδώ και πάνω από μία εβδομάδα, όλη η χώρα βρίσκεται σε αναβρασμό, με προσπάθειες για αποκλιμάκωση, όπως καταδεικνύουν τα τελευταία στοιχεία που έρχονται από τη χώρα.
Μετά την πτώση του πρόεδρου Πέδρο Καστίγιο, ο οποίος αποπειράθηκε να διαλύσει το Κοινοβούλιο -καθώς ήθελε να αποφύγει την τρίτη πρόταση δυσπιστίας- και την ανάληψη της εξουσίας από την ώς τότε αντιπρόεδρό του Ντίνα Μπολουάρτε που υποσχέθηκε εκλογές σύντομα, οι οπαδοί του εκπεσόντος προέδρου έχουν βγει στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για τη φυλάκισή του, εναντίον των ελίτ «που έχουν κατακτήσει τη Βουλή» αλλά και για τη μη κήρυξη άμεσων εκλογών από τη διάδοχό του, που αρχικά είχε ζητήσει πίστωση χρόνου έως τον Απρίλιο του 2024.
Η φυλάκιση του Πέδρο Καστίγιο ήταν κινηματογραφική: το αυτοκίνητο με τους φύλακές του, που κατευθυνόταν προς την πρεσβεία του Μεξικού, προκειμένου ο πρόεδρος να ζητήσει άσυλο, έκανε στροφή και τον παρέδωσε τελευταία στιγμή στην αστυνομία. Εκτοτε οι οπαδοί του έχουν βγει στους δρόμους προκαλώντας σοβαρές ζημιές σε ολόκληρη την επικράτεια, οδηγώντας στην κήρυξη της χώρας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, με τον στρατό να σπεύδει να συνδράμει την αστυνομία. Οπως μεταφέρεται στο kathimerini.gr, το πλιάτσικο είναι στην ημερήσια διάταξη, με τα κοσμηματοπωλεία να αποτελούν αγαπημένους στόχους των διαδηλωτών κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Τις προηγούμενες ημέρες, τα αεροδρόμια της Χουλιάκα, του Κούσκο και της Αρικίπα ήταν κλειστά, εγκλωβίζοντας εκατοντάδες τουρίστες. Επισκέπτες της χώρας, μάλιστα, αποκλείστηκαν και στις πόλεις, όπου τα λεωφορεία είχαν διακόψει τα δρομολόγιά τους εξαιτίας των κλειστών δρόμων που είχαν γεμίσει πέτρες και αναχώματα από τους διαδηλωτές που στόχο είχαν την παράλυση της χώρας.
Σύμφωνα με πληροφορίες του kathimerini.gr, υπήρξαν περιπτώσεις, ακόμα και Ελλήνων, που, μέσα στην αναστάτωση και την απελπισία, αποφάσισαν να διασχίσουν με τα πόδια ζούγκλα και βουνά, ώστε να βρεθούν το συντομότερο δυνατόν σε κάποιο αεροδρόμιο – ή στη λίμνη Τιτικάκα, από όπου θα τους παραλάμβανε ταχύπλοο για να τους περάσει στη Βολιβία.
«Το τραγικό είναι ότι από το κλείσιμο των δρόμων -που οι περισσότεροι έφραξαν από πέτρες που ανατινάχτηκαν από τα γύρω βουνά- έχασε τη ζωή του ένα παιδί 2 ετών κατά τη μεταφορά του με ασθενοφόρο από το Κούσκο στη Λίμα», αναφέρει η ίδια πηγή.
Ολο αυτό το διάστημα, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, οι Ευρωπαίοι πρέσβεις στο Περού έκαναν προσπάθειες με το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας, ώστε οι εγκλωβισμένοι τουρίστες από την Ευρώπη να «απελευθερωθούν» με κάποια ανθρωπιστική πτήση. «Το υπουργείο Εξωτερικών τούς είχε υποσχεθεί ότι Παρασκευή ή Σάββατο τα αεροδρόμια θα άνοιγαν ο κόσμος να χαλάσει και δεν θα χρειάζονταν ανθρωπιστικές πτήσεις» λέγεται χαρακτηριστικά – όπερ και εγένετο.
Μέχρι όμως να ανοίξουν τα αεροδρόμια, η απελπισία των εγκλωβισμένων τουριστών ήταν έκδηλη. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Χουλιάκα και του αεροδρομίου της, το οποίο, όταν άνοιξε από τον στρατό, δεν βρέθηκαν, όπως μας μεταφέρεται, παρά ελάχιστοι τουρίστες, αφού όλοι είχαν σπεύσει -500 Ιταλοί στο μεγαλύτερο μέρος τους- να περάσουν στη Βολιβία μέσω της λίμνης Τιτικάκα. Σε ερώτηση του kathimerini.gr εάν αυτό είναι συχνό φαινόμενο, η απάντηση που πήραμε είναι ότι το σύνηθες είναι να περνά ο κόσμος στη γειτονική χώρα με λεωφορεία.
Παράλληλα, προσπάθειες γίνονταν και από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο την περασμένη Παρασκευή εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία αναφερόταν: «Σε συνέχεια των πρόσφατων πολιτικών εξελίξεων στο Περού και της κήρυξης της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, συνιστάται στους Ελληνες πολίτες, που επιθυμούν να ταξιδέψουν στο Περού ή βρίσκονται ήδη στη χώρα, να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους, να επιδεικνύουν επαυξημένη εγρήγορση ως προς την κατάσταση ασφαλείας και να αποφεύγουν χώρους μεγάλων συγκεντρώσεων και διαδηλώσεων». Η γαλλική πρεσβεία στο Περού, από πλευράς της, κάλεσε τους πολίτες της να παραμείνουν στα ξενοδοχεία τους, ενώ, όπως ανέφερε στο kathimerini.gr Ισπανός που επισκέπτεται τη χώρα, η ισπανική πρεσβεία ήταν για δύο ημέρες κλειστή, δίνοντας μόνο έναν αριθμό έκτακτης ανάγκης για τους Ισπανούς πολίτες.
Τα επεισόδια, πάντως, που είχαν εξαπλωθεί και στη Λίμα, ανάγκασαν τις πρεσβείες, μεταξύ αυτών και την ελληνική, να ζητήσουν αυξημένη φύλαξη από τις περουβιανές Αρχές, καθώς η κατάσταση κλιμακωνόταν τις προηγούμενες ημέρες.
«Στη Λίμα τα πράγματα είναι έτσι κι αλλιώς δύσκολα. Εμείς εδώ κινούμαστε μόνο σε δύο περιοχές της πόλης, που είναι καλά φυλαγμένες, καθώς στα υπόλοιπα σημεία η πόλη είναι επικίνδυνη, αφού υπάρχουν δύο συμμορίες που λυμαίνονται την πόλη και έχουν συνδέσμους με τη Βολιβία», όπως μάς μεταφέρεται.
Αφήνονται πάντως υπόνοιες ότι στα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στο Περού εμπλέκονται τρομοκρατικές ομάδες που σχετίζονται και με το «Φωτεινό μονοπάτι», την ομάδα κομμουνιστών ανταρτών που δρούσε τις δεκαετίες του ’80 και του ’90, προκαλώντας συγκρούσεις που συνολικά επέφεραν 70.000 θανάτους. Οπως λέγεται, αυτές τις ημέρες βρήκαν ευκαιρία μέσα στον γενικότερο αναβρασμό για να αποσταθεροποιήσουν έτι περαιτέρω τη χώρα.
Το «Φωτεινό μονοπάτι», μετά τη φυλάκιση του ηγέτη του, Αμπιμαέλ Γκουσμάν, το 1992, περιέπεσε σε διάλυση, με τα εναπομείναντα μέλη του να δρουν σε περιοχές που διοικούσαν οι βαρόνοι των ναρκωτικών, οπότε τα πράγματα έχουν περιπλακεί ακόμα περισσότερο. «Ναρκέμποροι και “Φωτεινό μονοπάτι” έχουν τον δικό τους στρατό, τα δικά τους όπλα, τα δικά τους άρματα» αναφέρουν πηγές στο kathimerini.gr.
Η πολιτική κατάσταση που οδήγησε στον αναβρασμό
Προεκλογικά, οι δύο βασικοί υποψήφιοι, ο Πέδρο Καστίγιο, ο δάσκαλος και συνδικαλιστής από την Αριστερά, και η ακροδεξιά Κέικο Φουτζιμόρι, κόρη του φυλακισμένου πρώην δικτάτορα Αλμπέρτο Φουτζιμόρι που επίσης είχε κάνει πραξικόπημα κατά του εαυτού του το 1992, είχαν υποσχεθεί κάθαρση και αναθεώρηση του συντάγματος – ο ένας ήθελε να επανιδρύσει το κράτος με νέα δικαστική εξουσία και η δεύτερη να μεταρρυθμίσει τις σχέσεις εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας. Σύμφωνα με ειδικούς όμως, κανένας από τους δύο δεν θα μπορούσε να το κάνει αυτό, καθώς η Βουλή δεν είναι αναθεωρητική και δεν προβλέπεται παρέμβαση στο σύνταγμα, και μάλιστα με τον βιαστικό και λαϊκιστικό τρόπο που σχεδίαζαν και τα δύο επιτελεία.
Ο Πέδρο Καστίγιο κέρδισε τις εκλογές, αλλά τον περίμεναν δύσκολες μέρες, αφού μέλη της οικογένειάς του -και εξ αντακλάσεως και ο ίδιος- κατηγορούνται για διαφθορά και η αντιπολίτευση είχε προσπαθήσει ήδη δύο φορές να τον καθαιρέσει χωρίς αποτέλεσμα. Η τρίτη φορά όμως ήταν επιτυχής, αφού, με το που ο Καστίγιο ανακοίνωσε ότι θέλει να διαλύσει το Κοινοβούλιο και να κυβερνά με διατάγματα, πολλοί υπουργοί του παραιτήθηκαν και η αντιπρόεδρός του ζήτησε να καθαιρεθεί από τους βουλευτές που είχαν αποφασίσει να μη φύγουν από το Κοινοβούλιο παρά τη σχεδιαζόμενη διάλυσή του. Η καθαίρεση του προέδρου έλαβε 101 θετικές ψήφους επί συνόλου 130 βουλευτών, ενώ η Ντίνα Μπολουάρτε κηρύχθηκε πρόεδρος του Περού -η πρώτη γυναίκα και η 6η αρχηγός του κράτους μέσα σε πέντε χρόνια-, με τον Καστίγιο να κρατείται στις φυλακές Μπαρμπαντίγιο, στα περίχωρα της πρωτεύουσας, όπου φυλακισμένος είναι και ο δικτάτορας Αλμπέρτο Φουτζιμόρι.
Εκτοτε, έχουν ξεσπάσει διαδηλώσεις, με τους νεκρούς διαδηλωτές και αστυνομικούς να φτάνουν τουλάχιστον τους 20 και τους τραυματίες τους 500. Μάλιστα, ανεξάρτητες επίσημες οργανώσεις από την τρέχουσα εβδομάδα θα προβούν σε έρευνες για να διαπιστωθεί ο λόγος των θανάτων.
Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου πάντως, η Ντίνα Μπολουάρτε ζήτησε από τη Βουλή να επισπευσθούν οι εκλογές εξαιτίας της εκρηκτικής κατάστασης που επικρατεί στη χώρα, ενώ σήμερα ανακοίνωσε ότι θα προβεί σε ανασχηματισμό ώστε η μεταβατική κυβέρνηση και να καθησυχάσει τα πλήθη και να οδηγηθεί η χώρα ήρεμα σε εκλογές.
Ταυτόχρονα, έχουν ξεσπάσει και αντι-διαδηλώσεις, με την ονομασία «Πορεία για την ειρήνη», που, εξ όσων φαίνεται από το Twitter, στηρίζει και η αστυνομία του Περού.