ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ο «λευκός καπνός» για την πολυπόθητη, ομόφωνη συμφωνία οικονομικής ενίσχυσης της Ουκρανίας ύψους 50 δισ. ευρώ –στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού– βγήκε λίγο μετά την έναρξη του χθεσινού έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες. Το αρραγές μέτωπο των «26» Ευρωπαίων ηγετών και οι απειλές περί «οικονομικής ασφυξίας» έναντι του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν –ακόμη και αφαίρεσης του δικαιώματος ψήφου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο– ήταν αρκετά ώστε να υποχωρήσει, πριν καν ξεκινήσει η Σύνοδος Κορυφής, αίροντας τις ενστάσεις του για το οικονομικό «πακέτο» προς το Κίεβο.
«Στείλαμε ξεκάθαρο μήνυμα ενότητας προς τους Ουκρανούς, τους Ευρωπαίους πολίτες και τις ΗΠΑ ότι στηρίζουμε την Ουκρανία», ανέφερε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ μετά το τέλος της συνόδου, ενώ η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι δόθηκε «ισχυρό μήνυμα στον Πούτιν» μόνο λίγες ημέρες πριν από τη συμπλήρωση δύο ετών από την έναρξη του πολέμου εναντίον της Ουκρανίας. Η συμφωνία που –κατά τον Σαρλ Μισέλ– αποτελεί συμβιβασμό ο οποίος «κλειδώνει σταθερή, μακροπρόθεσμη και προβλέψιμη χρηματοδότηση για την Ουκρανία», παρέχει τη δυνατότητα οι Ευρωπαίοι ηγέτες να συζητούν σε ετήσια βάση την εφαρμογή του οικονομικού «πακέτου» προς το Κίεβο, με τη δυνατότητα αναθεώρησής του κάθε δύο χρόνια, εάν συμφωνούν όλα τα κράτη-μέλη. «Το διακύβευμα ήταν αρκετά υψηλό για εμάς, εάν χάναμε αυτόν τον όρο», σχολίασε Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Ο διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Ούγγρου πρωθυπουργού, Μπάλας Ορμπαν, έδωσε μια προσωπική ερμηνεία της συμφωνίας, σημειώνοντας ότι «καταφέραμε να αποφύγουμε δύο απειλές. Στο τέλος του πρώτου χρόνου η βοήθεια προς την Ουκρανία θα πρέπει να επαναδιαπραγματεύεται και στο τέλος του δεύτερου έτους το όλο ζήτημα θα επανεξετάζεται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για την επόμενη περίοδο». Στο κείμενο των συμπερασμάτων της συνόδου αναφέρεται πάντως ότι «στη βάση της ετήσιας έκθεσης της Κομισιόν σχετικά με την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της Ουκρανίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα διεξάγει συζήτηση κάθε χρόνο (…) Εάν χρειαστεί, σε δύο χρόνια το Συμβούλιο θα καλέσει την Κομισιόν να καταθέσει πρόταση αναθεώρησης, στο πλαίσιο του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου».
Εκανε πίσω ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν πριν από τη Σύνοδο Κορυφής – Τι προβλέπει ο μηχανισμός στήριξης που θα εξετάζεται κάθε διετία.
Στο εύλογο ερώτημα εάν έλαβε κάτι παραπάνω ως «αντάλλαγμα» για τη στάση του ο Ούγγρος πρωθυπουργός, αφοπλιστική υπήρξε η απάντηση της προέδρου της Κομισιόν με ένα ξερό «όχι!». Η συμφωνία, μάλιστα, περιλαμβάνει ειδική παράγραφο –που αναφέρεται σε συμφωνία του 2020– η οποία τονίζει ότι η Ε.Ε. θα αντιμετωπίζει ισότιμα όλα τα κράτη-μέλη σε ό,τι αφορά την παροχή κονδυλίων. Εως σήμερα, πάνω από 20 δισ. ευρωπαϊκών κονδυλίων –που έχουν προβλεφθεί για την Ουγγαρία– παραμένουν «παγωμένα» λόγω ανησυχιών για το κράτος δικαίου και άλλα συναφή ζητήματα. Εξηγώντας το παρασκήνιο, που προηγήθηκε με διαδοχικές συναντήσεις Ευρωπαίων ηγετών με τον Βίκτορ Ορμπαν –πριν από την έναρξη της συνόδου–, Ευρωπαίος αξιωματούχος ανέφερε ότι ο Ούγγρος πρωθυπουργός «ήρθε στα λογικά του» αντιμέτωπος με «26» που δεν είχαν καμία διάθεση να ενδώσουν στο «βέτο» του.
Η συμφωνία αναθεώρησης του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού αφορά την προσθήκη 64,6 δισ. ευρώ (2021-2027), εκ των οποίων 33 δισ. ευρώ θα δοθούν σε δάνεια και 10,6 δισ. ευρώ σε ανακατανομές κονδυλίων. Κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, καθώς για τη διαχείριση της «εξωτερικής διάστασης» του μεταναστευτικού θα διατεθούν συνολικά 2 δισ. ευρώ. Οι «27» συζήτησαν χθες και για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, χωρίς να καταλήξουν σε κοινά συμπεράσματα. Ωστόσο, κοινή είναι πλέον η αντίληψη, ανέφερε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ότι η Ε.Ε. προσανατολίζεται στη διοργάνωση ειρηνευτικής διάσκεψης με στόχο την προώθηση της λύσης των δύο κρατών.