Περί τα τέλη του 1945, στο Ινστιτούτο Ανώτερων Μελετών, στο Πρίνστον της Μασαχουσέτης, ένας ουγγρικής καταγωγής Αμερικανός μαθηματικός ονόματι Τζον φον Νιούμαν συγκέντρωσε γύρω του μια μικρή ομάδα μηχανικών προκειμένου να σχεδιάσουν, να κατασκευάσουν και εν τέλει να προγραμματίσουν έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή με χώρο αποθήκευσης πέντε κιλομπάιτ. Αστείο μέγεθος, θα πει κάποιος σήμερα, αλλά για εκείνη την εποχή ήταν μια μικρή επανάσταση.
Οπως αφηγείται ο ιστορικός της τεχνολογίας Τζορτζ Ντάισον (George Dyson) στο εξαιρετικό «Ο Καθεδρικός του Τούρινγκ. Η προέλευση του ψηφιακού σύμπαντος» (Turing’s Cathedral. The Origins of the Digital Universe, Penguin, σελ. 410), ο υπολογιστής του 1945 ήταν η πραγματοποίηση του οράματος του κορυφαίου μαθηματικού Αλαν Τούρινγκ, ο οποίος είχε εμπνευστεί το 1936 την ιδέα μιας Οικουμενικής Μηχανής. Ωστόσο, ο υπολογιστής του 1945 δεν ήταν ο πρώτος στον κόσμο, ούτε καν ο δεύτερος ή ο τρίτος. Ηταν όμως μεταξύ των πρώτων που, έστω και σε ένα πρωτόγονο στάδιο, οι βασικές του λειτουργίες έμοιαζαν με εκείνες ενός κατοπινού, εξελιγμένου ηλεκτρονικού υπολογιστή. Στην ουσία, το 1945, μας λέει ο Ντάισον, «έπαψε να υπάρχει η διαφορά ανάμεσα στους αριθμούς που σημαίνουν κάτι και στους αριθμούς που κάνουν κάτι. Το σύμπαν μας δεν θα ήταν ποτέ ξανά το ίδιο».
Η ομάδα εκείνη των μηχανικών απαρτιζόταν από περίπου δώδεκα νέους ανθρώπους γύρω στα είκοσι και τα τριάντα, οι οποίοι εργάζονταν πάνω στο συγκεκριμένο πρότζεκτ στηριζόμενοι σε επιχορήγηση της αμερικανικής κυβέρνησης δίχως όμως καμία ενίσχυση από τις τότε βιομηχανίες, ενώ το όλο πρότζεκτ δουλευόταν παρατύπως σε ό,τι αφορά τους κανονισμούς της ακαδημαϊκής κοινότητας. Μέσα σε λιγότερο από μια πενταετία, όμως, σημειώνει ο Ντάισον, και με κόστος κάτω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, ο υπολογιστής ήταν έτοιμος.
Ο Ντάισον γράφει πως μετά τη δημιουργία της ατομικής βόμβας στο Λος Αλαμος, οι επιστήμες που πήραν μέρος στο Σχέδιο Μανχάταν, όπως είχε ονομαστεί το ατομικό πρόγραμμα τότε, αναρωτιόντουσαν: Και τώρα τι; Ο κορυφαίος φυσικός Ρίτσαρντ Φέινμαν δεν ήθελε καμία περαιτέρω ανάμειξη με πυρηνικούς εξοπλισμούς. Ο Φον Νιούμαν πάλι είχε άλλη άποψη και το θέμα είναι πως οι υπολογιστές έπαιξαν ρόλο-κλειδί στον προγραμματισμό των πυρηνικών εκρήξεων καθώς και στους υπολογισμούς σχετικά με το τι μπορεί να έπεται μετά μια τέτοια έκρηξη. Το βιβλίο του Ντάισον αποτελεί μια συναρπαστική αφήγηση της προέλευσης του ψηφιακού μας κόσμου, από την άλλη όμως παρουσιάζει μοναδικά και κάτι άλλο: πώς στην επιστήμη, η δημιουργία με την καταστροφή απέχουν ελάχιστα μεταξύ τους.