Παρατηρώ προσεκτικά την υπέροχη τοιχογραφία. Δεν τη χορταίνω. Φαντάζομαι τη σκηνή να ζωντανεύει στα μάτια μου. Ενα ορεινό τοπίο κατάφυτο από κρόκους. Μια ενήλικη γυναίκα δείχνει με λεπτές, προσεκτικές κινήσεις στη νεαρή κοπέλα δίπλα της πώς να συλλέγει τους στήμονες του πολύτιμου άνθους, δουλειά δύσκολη, επίπονη, πιεστική· μια μάχη με τον χρόνο. Αν τα λουλούδια δεν μαζευτούν ταχύτατα, η ίνα τους θα μαραθεί, το «κόκκινο χρυσάφι» της γης θα θαμπώσει. Η δασκάλα παραδίδει μαθήματα, η μαθήτρια θέλει την επιδοκιμασία της. Οι εκφράσεις των προσώπων τους μάς λένε πολλά για την αυστηρότητα της μιας και την αγωνία της άλλης.
Στον οικισμό του Ακρωτηρίου της 2ης χιλιετίας, οι κάτοικοι αγαπούσαν τον κρόκο. Οι περίφημες «Κροκοσυλλέκτριες» που αποκαλύφθηκαν στον θαμμένο κάτω από την ηφαιστειακή τέφρα οικισμό, και παρουσιάζονται εδώ και λίγες μέρες μαζί με άλλες σημαντικές τοιχογραφίες στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, μαρτυρούν πολλά αλλά και γεννούν την περιέργεια. Αραγε χρησιμοποιούσαν τον κρόκο μόνον ως βαφικό υλικό σε τοιχογραφίες και αγγεία, και ως αρωματικό; Ή μήπως με αυτό καταπολεμούσαν το hangover από την υπερβολική κατανάλωση κρασιού και την αϋπνία; Ο Διοσκουρίδης είχε καταγράψει τις φαρμακευτικές χρήσεις του κρόκου. Τον θεωρούσε ιδιαίτερα σημαντικό ανάμεσα στα φυτικά ιάσματα, αποτελεσματικό αντιφλεγμονώδες, αντισηπτικό και αναλγητικό, ενώ είχε σημειώσει και τις αφροδισιακές του ιδιότητες.
Βλέποντας τις «Κροκοσυλλέκτριες» του Ακρωτηρίου, ο σημερινός επισκέπτης της Σαντορίνης μένει πραγματικά έκθαμβος. Δεν μπορεί παρά να θαυμάσει μια κοινωνία που όπως λένε οι αρχαιολόγοι ήταν οικονομικά ισχυρή, είχε υψηλό πολιτισμικό επίπεδο και χαρακτήρα κοσμοπολίτικο. Είναι σπουδαίο γεγονός η έκθεση στη Σαντορίνη. Οχι μόνο για την ευκαιρία που δίνει στο κοινό να θαυμάσει μια σειρά τοιχογραφιών, πολλές από τις οποίες δεν έχουν εκτεθεί μέχρι σήμερα, αλλά και γιατί τα συγκεκριμένα έργα δεν παρουσιάζονται ως ζωγραφικοί πίνακες, αλλά ανασυντίθενται ολόκληρα τα εικονογραφικά τους προγράμματα όπως αυτά αναπτύσσονταν στα μικρού μεγέθους, ταπεινά δωμάτια των προϊστορικών κτιρίων. Ετσι αντιλαμβάνεται κανείς καλύτερα το πολύπλοκο νοηματικό περιεχόμενο των έργων, αναγνωρίζει το μέτρο, την αρμονία, την απλότητα. Πολύτιμα μαθήματα από το παρελθόν στη σύγχρονη Σαντορίνη.