«Στο σημείο αυτό θέλω να γίνω απολύτως σαφής, διευκρινίζοντας κάτι λεξιλογικό: όταν μιλάω για τον ερωτισμό στη λογοτεχνία, σε καμία περίπτωση δεν αναφέρομαι σ’ αυτό που λέγεται πορνογραφία. Υπάρχει κεφαλαιώδης διαφορά μεταξύ ερωτισμού και πορνογραφίας».
Ο Χούλιο Κορτάσαρ παραδίδει μαθήματα λογοτεχνίας σε φοιτητές. Το ομότιτλο βιβλίο, «Μαθήματα λογοτεχνίας», κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Opera σε ωραία μετάφραση του μετρ Αχιλλέα Κυριακίδη και ο κύριος Γκρι με αυτό αποφασίζει να αποχαιρετήσει το 2021.
«Ο ερωτισμός στη λογοτεχνία», λέει ο Κορτάσαρ, «θέλει να τονίσει ότι η ερωτική ζωή του ανθρώπου είναι εξίσου σημαντική και θεμελιώδης με την ψυχική, την πνευματική και τη συναισθηματική του. Οταν μιλάω για ερωτισμό στη λογοτεχνία, αναφέρομαι στην πραγμάτευση ενός θέματος που είναι βαθιά δικό μας, καθενός από μας που βρίσκεται τώρα σ’ αυτή την αίθουσα» – ή διαβάζει αυτές τις γραμμές.
Τα «Μαθήματα λογοτεχνίας» του Κορτάσαρ (εκδ. Opera) μεταφράστηκαν από τον Αχιλλέα Κυριακίδη.
Ο Κορτάσαρ ζητάει από τους φοιτητές του (που είναι Βορειοαμερικανοί) να «μη σκανδαλίζονται» όταν έρχονται αντιμέτωποι με τον ερωτισμό στα μυθιστορήματα· «αντίθετα, να προσπαθείτε να δείτε αν αυτές οι καταστάσεις δένουν νόμιμα με το υπόλοιπο βιβλίο. Αν όχι, τότε είναι πορνογραφία· αν όμως αποτελούν ζωτικό τμήμα του βιβλίου… τότε είναι απολύτως νόμιμος ερωτισμός και είναι ο δρόμος μέσω του οποίου, πιστεύω, θα μπορέσουμε να πάμε λίγο μπροστά».
Ο Κορτάσαρ δεν γνωρίζει βέβαια (νεκρός από το 1984) ότι ο ερωτισμός έχει δεχθεί σφοδρά χτυπήματα, είτε από μερίδα των μονομανών της πολιτικής ορθότητας είτε από την απομόνωση που επιτάσσει η πανδημία. Τα σώματα χωρίστηκαν βάναυσα – δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς φυσικά. Ομως, παρατείνεται βασανιστικά αυτή η απόσταση σε όλα τα επίπεδα.
«Υπομονή», λέει ο πάντοτε πιο αισιόδοξος κύριος Γκρι, «μας περιμένουν γλέντια. Ομως, άλλο θέλω να πω τώρα: το εκπληκτικό με συγγραφείς όπως ο Κορτάσαρ είναι πως ο ερωτισμός είναι υπαρκτός και έντονος, ακόμα και όταν δεν υπάρχει ερωτικό θέμα. Ενας άλλος οίστρος. Μια άλλη δύναμη ζωής και δημιουργίας που έχει η μεγάλη τέχνη. Και πόσο δίκιο έχει όταν διαχωρίζει ερωτισμό και πορνογραφία. Το δεύτερο περιορίζεται στον οργασμό, στο τέλος· το πρώτο εστιάζει στην ατμόσφαιρα, στην πρόκληση, στην πρόσκληση, στο κάλεσμα και το ταξίδι. Εστιάζει, όχι στο τέλος μα στην αρχή – που όμως διαρκεί. Είναι μια αέναη αρχή, όπως και όταν είσαι παιδί και ο χρόνος διαστέλλεται τόσο, που παρελθόν και μέλλον να μην έχουν κανένα νόημα. Είναι μια αρχή διαρκείας που εξασφαλίζει ένα τέλος, που και αυτό αποκτά μια απίθανη διάρκεια». Αυτός είναι ο τρόπος του κυρίου Γκρι να ευχηθεί καλή χρονιά σε όλους.