Η αιώνια περιστροφή

1' 59" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το Ικόνιο φλέγεται τον Ιούλιο. Ομως ο κύριος Γκρι επισκέπτεται το τέμενος του Τζελαλεδίν Ρουμί, ή Μουσείο του Μεβλανά, όπου και η σαρκοφάγος του σούφι ποιητή Ρούμι. Ιδρυσε το τάγμα των περιστρεφόμενων δερβίσηδων ή Μεβλεβήδων το 1220. Γεννημένος στο βόρειο Αφγανιστάν, ο Μεβλανά έφτασε στο Ικόνιο μέσω Βαγδάτης και Δαμασκού.

Μπροστά στις σαρκοφάγους, επισκέπτες από διάφορα μέρη της Τουρκίας προσεύχονται πυρετικά. Ο κύριος Γκρι τους κοιτά και θυμάται τον Μίρτσεα Ελιάντε: παραδομένοι στον Δημιουργό, έτοιμοι να κοιτάξουν πίσω από τον θραυσματικό κόσμο που τους περιβάλλει και να αποκτήσουν θέαση της υπερβατικής πραγματικότητας. Αυτό το φοβερό κυνηγητό που κρύβει μιαν άλλη δίψα κάτω απ’ τον ήλιο.

Η πιο μεγάλη από τις σαρκοφάγους είναι αυτή του Ρουμί: στην κορυφή της δεσπόζει το δερβίσικο σαρίκι. Γι’ αυτό ειδικά ταξίδεψε έως εδώ το 1996 ο Αγγλος συγγραφέας Τζέρεμι Σιλ κι έγραψε το βιβλίο «A fez of the heart».

Εκεί μας πληροφορεί ότι ο Κεμάλ περιόρισε τους δερβίσηδες, επιτρέποντάς τους να επιδίδονται στους εκστατικούς περιστροφικούς χορούς τους σε συγκεκριμένα φεστιβάλ κάθε Δεκέμβριο στο Ικόνιο. Ο Τουργκούτ Οζάλ έδωσε για πρώτη φορά περισσότερες ελευθερίες το 1989.

Η επανάληψη, η αναπνοή, τα τύμπανα, το λίκνισμα του κορμιού, όλα οδηγούν τον δερβίση σε έκσταση.

Καθώς ο κύριος Γκρι περιφέρεται στον ιερό χώρο, θυμάται τον πύργο των Αέρηδων στη Ρωμαϊκή Αγορά της Αθήνας, που επί οθωμανικής κατοχής είχε μετατραπεί σε τεκέ με περιστρεφόμενους δερβίσηδες.

Θυμάται ακόμα τον Μίρτσεα Ελιάντε όταν έγραφε για το δικρ: σημαίνει υπενθύμιση και συνδέεται με την πολύωρη ρυθμική επανάληψη του ονόματος του Θεού και του προφήτη Μωάμεθ. Η επανάληψη, η αναπνοή, τα τύμπανα, το λίκνισμα του κορμιού, όλα οδηγούν τον δερβίση σε έκσταση.

Ο κύριος Γκρι βγαίνει έξω, στον πυρωμένο, ανελέητο ήλιο. Στον εξωτικό κήπο που απλώνεται, μερικοί ακόμα τύμβοι και μια κυκλική πηγή με βρύσες που τρέχουν ασταμάτητα. Γερτοί, σκυφτοί και γονατιστοί άνδρες πλένουν τα πόδια και τα πρόσωπά τους στη λυτρωτική, δροσερή σκιά της.

Σκέφτεται το σέμα: το αγγελικό, και δαιμονικό μαζί, στροβίλισμα των δερβίσηδων. Ο Σιλ παραπέμπει στην επιστημονική έννοια της περιστροφής. Υποτίθεται ότι καταλαμβάνει θεμελιώδη θέση στην ανθρώπινη ύπαρξη: ηλεκτρόνια, πρωτόνια, νετρόνια, όλα περιστρέφονται αέναα γύρω από τον πυρήνα του ατόμου. Το ίδιο το αίμα στις φλέβες στροβιλίζεται ακατάπαυστα, η ίδια η ύπαρξη, καθώς έρχεται στη Γη (που, ναι, στροβιλίζεται και αυτή μαζί με τους άλλους πλανήτες, τους κομήτες, τον Ηλιο, ολόκληρο τον γαλαξία) και φεύγει από αυτή για τους ουρανούς. Τα πάντα, στροβίλισμα στον αιώνα τον άπαντα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή