Είναι τέλη της δεκαετίας του ’30, όταν ο Χένρι Μίλλερ περνά το κατώφλι ενός αρχοντικού στην Υδρα. Ο οικοδεσπότης τον υποδέχεται θερμά- δεν είναι άλλος από τον Ελληνα ζωγράφο, γλύπτη και ακαδημαϊκό Νίκο Χατζηκυριάκο – Γκίκα. Στο σπίτι αυτό, το καμάρι του νησιού, συναντήθηκαν μερικά από τα πιο δημιουργικά μυαλά της εποχής εκείνης, ο Γιώργος Σεφέρης, Πάτρικ Λι Φέρμορ, Λώρενς Τζωρτζ Ντάρελ κ.α. Γύρω από αυτές τις εμβληματικές προσωπικότητες αναπτύχθηκε μια ιδιότυπη καλλιτεχνική κοινότητα, το στίγμα της οποίας διακρίνει ακόμα και σήμερα όποιος επισκέπτεται την Υδρα.
Την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής στο νησί θέλησε να αναβιώσει ο Τζος Χίκυ, Αμερικανός συγγραφέας, ερευνητής και βιβλιοπώλης κρατώντας ταυτόχρονα ζωντανή τη λογοτεχνική παράδοση.
Ο Χίκυ υπέκυψε στη γοητεία του νησιού και το 2021 ίδρυσε τη Λέσχη Βιβλίου της Υδρας, στην οποία συνυπάρχουν σύγχρονοι τίτλοι αλλά και συλλεκτικές εκδόσεις. Μέσω αυτής συνδέει τους φίλους του βιβλίου με Υδραίους και άλλους συγγραφείς. «Κάθε χρόνο έχω μια θεματική, έτσι ώστε να κρατώ αμείωτο το ενδιαφέρον του κόσμου», λέει ο Χίκυ στην «Κ».
Ανάμεσα στους βίντατζ τίτλους, μπορεί κανείς να βρει την πρώτη έκδοση του «Κολοσσού του Αμαρουσίου» του Χένρι Μίλλερ, την οποία υπογράφει ο συγγραφέας Γιώργος Κατσίμπαλης ή ποιήματα του Καβάφη στα γαλλικά.
Φέτος, το θέμα που προβάλλει η Λέσχη από τις 2 έως τις 22 Οκτωβρίου στο Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Υδρας είναι η Ουτοπία. Η ετυμολογία της, από το αρχαίο ελληνικό «οὐ τόπος», μας παραπέμπει σε έναν τόπο φανταστικό. Είναι, ωστόσο, ρεαλιστικό ένα τέτοιο μέρος;
Η Υδρα από μόνη της είναι το αρχέτυπο ενος εξιδανικευμένου κόσμου, ο οποίος σαν μαγνήτης προσέλκυε ανέκαθεν όσους αναζητούσαν μια τέτοια εμπειρία, όπως ο Καναδός τραγουδοποιός – ποιητής Λέοναρντ Κοέν, ο Νορβηγός μυθιστοριογράφος Αξελ Τζένσεν και η Αυστραλή δημοσιογράφος Τσάρμιαν Κλιφτ. «Ρωτάμε λοιπόν: γιατί βρισκόμαστε εδώ; τι ψάχνουμε; είναι ιδανικό αυτό το νησί;» διερωτάται ο Χίκυ. «Η φαντασία ενός ιδανικού είναι χρήσιμο εργαλείο για την οικοδόμηση της κοινότητας, την υποστήριξη της διαφορετικότητας και τη συλλογική εξέλιξη», απαντά ο ίδιος στο ρητορικό ερώτημα.
«Περνάω περίπου τέσσερις – πέντε μήνες στην Υδρα, αλλά τον υπόλοιπο χρόνο μετακινούμαι μεταξύ Αθήνας και Παρισιού, όπου διαμένω μόνιμα».
Η νέα λογοτεχνική «φουρνιά» είναι πολύ ιδιαίτερη. Για παράδειγμα, ανάμεσα στους βίντατζ τίτλους, μπορεί κανείς να βρει την πρώτη έκδοση του «Κολοσσού του Αμαρουσίου» του Χένρι Μίλλερ, την οποία υπογράφει ο συγγραφέας Γιώργος Κατσίμπαλης ή ποιήματα του Καβάφη στα γαλλικά.
Πώς γίνεται η συλλογή των βιβλίων; Ο Νεοϋορκέζος Χίκυ διαβάζει, ερευνά και συλλέγει σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς. «Περνάω περίπου τέσσερις – πέντε μήνες στην Υδρα, αλλά τον υπόλοιπο χρόνο μετακινούμαι μεταξύ Αθήνας και Παρισιού, όπου διαμένω μόνιμα». Ο ίδιος αναφέρει ότι ταξιδεύει πολύ και επισκέπτεται βιβλιοπώλες και συλλέκτες, οι οποίοι γνωρίζουν το πρότζεκτ του και «έτσι αφήνουν στην άκρη κάποια βιβλία που θα με ενδιέφεραν».
Το εγχείρημα πέτυχε. Ο ιδρυτής της Λέσχης Βιβλίου της Υδρας έχει γίνει ένα από τα πιο αγαπημένα πρόσωπα στο νησί κι αυτό γιατί έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στον πολιτιστική του ζωή. Ουσιαστικά, η Λέσχη είναι μια μουσειακή έκθεση, δίνει τη δυνατότητα στους εκδότες «να έρθουν και να μάθουν για αυτή τη λογοτεχνική κληρονομιά του νησιού», τονίζει ο Χίκυ. Και συμπληρώνει: «Είναι ένα κοινοτικό κέντρο γιατί δεν υπήρχε πουθενά κάποιος χώρος για τους ντόπιους συγγραφείς, εκτός από τις καφετέριες».
Ομως ο λόγος που η λέσχη – βιβλιοπωλείο παραμένει ανοιχτή μόνο για δύο μήνες είναι επειδή αντιμετωπίζεται ως έκθεση. «Πάντα το έβλεπα ως μια πολιτιστική παρέμβαση. Αν και πουλάω βιβλία, δεν είναι αυτός ο πρωταρχικός στόχος μου».
View this post on Instagram
Το περιοδικό και η «Flags for Future»
Ταυτόχρονα με την παρουσίαση των βιβλίων, ο Χίκυ μαζί με τους συνεργάτες του κυκλοφόρησαν την πρώτη έκδοση του περιοδικού «Journal of the Hydra Book Club». Πρόκειται για 175 σελίδες λογοτεχνίας, ποίησης, δοκιμίων, κριτικής, φωτογραφιών. «Κι εδώ το θέμα ήταν η Ουτοπία. Ζητήσαμε από συγγραφείς, όπως η Αμάντα Μιχαλοπούλου και καλλιτέχνες, όπως η Ειρήνη Καραγιαννοπούλου να ασχοληθούν με κάτι λίγο έξω από την ειδικότητά τους. Εχουμε ανθρώπους που δεν έχουν πάει ποτέ στην Υδρα και κατά κάποιο τρόπο αντικατοπτρίζουν αυτή τη συγκεχυμένη κουλτούρα του νησιού μεταφέροντάς την στις σελίδες του περιοδικού που θα είναι ετήσιο».
Η φετινή θεματική, ωστόσο, δεν τελειώνει εκεί. Μαζί με τη διοργάνωση, τρέχει και η έκθεση «Flags for Future» με τη συμμετοχή πάνω από 40 καλλιτεχνών. «Ηταν το αποτέλεσμα μιας συνεργασίας με φίλους μου από την Κωνσταντινούπολη που κάνουν διεθνείς παραγωγές. Πρόκειται για ένα φιλανθρωπικό έργο τέχνης, αυτές οι σημαίες πωλούνται και το 100% του κέρδους πηγαίνει σε έναν οργανισμό που δραστηριοποιείται στην εξοικονόμηση νερού με στόχο τον καθαρισμό των ωκεανών», λέει ο Αμερικανός συγγραφέας.
Αυτή είναι η 14η χρονιά που ο ιδρυτής του Hydra Book Club βρίσκεται στο λιλιπούτειο νησί. Ηρθε για πρώτη φορά ως τουρίστας μετά από σύσταση ενός φίλου για διακοπές. «Μέσα σε μία εβδομάδα, έκανα φίλους με τους οποίους κρατήσαμε επαφή και αργότερα συνειδητοποίησα ότι μου λείπουν».
View this post on Instagram
Τον ρωτάω τι είναι εκείνο που αγαπά στην Υδρα. «Μου αρέσει να ανακαλύπτω συνεχώς νέα πράγματα και δεν γνωρίζω κάποιο άλλο μέρος που να έχει αυτή την πυκνότητα και μακροζωία του νησιού αυτού. Η κοινότητα των συγγραφέων που ζουν και επισκέπτονται σήμερα τον τόπο, είναι αυτή που με γοήτευσε».