Κάθε τόπος έχει τον σύγχρονο άγγελό του, o oποίος προστατεύει και φροντίζει, προνοεί και μελετά. Τέτοιος είναι ο ρόλος της Αγγελικής Γιαννακίδου, που πριν από χρόνια ίδρυσε το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης ώστε να στεγάσει σε έναν χώρο όλα τα τεκμήρια και τις ιστορίες που είχε μαζέψει από την περιοχή. Παντρεμένη με Θρακιώτη, βρέθηκε στον Βορρά το 1960, μαγεύτηκε από τη φύση, την πολυπλοκότητα των ανθρώπων και τα σταυροδρόμια των πολιτισμών και τάχθηκε σε αυτό το υπέροχο μέρος. Γνωρίζει κάθε χωριό και κάθε πέτρα σαν την παλάμη του χεριού της. Ξέρει τους κτίστες, τους ξυλουργούς, τους σιδεράδες, τις κεντήστρες, τις μαγείρισσες, όλους αυτούς τους ανθρώπους που κρατούν ακόμα ζωντανή την παράδοση στην καθημερινότητά τους.
Πριν από μερικές ημέρες πέρασε το κατώφλι του Προεδρικού Μεγάρου με ένα συμβολικό δώρο προς μια άλλη Θρακιώτισσα, την Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία αγαπά τον τόπο καταγωγής της και είναι υπερήφανη γι’ αυτόν. Το δώρο έχει τίτλο «Ταμείο Μνήμης» και έγινε με αφορμή την ενσωμάτωση της Θράκης στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια εγκατάσταση με 200 πανάκια με ονόματα προγόνων και τοπωνύμια της Βόρειας και Ανατολικής Θράκης, κεντημένα από Θρακιώτισσες των ημερών μας. «Μικρά χειροτεχνήματα ενάντια στη μνημοβόρα ταχύτητα, χωρίς αξιώσεις αισθητικής πρωτοπορίας. Κάποια είναι κεντημένα με την οξύτατη όραση της νιότης και άλλα στο αναπόφευκτο μισόφωτο των γηρατειών, άλλα κεντημένα με το σίγουρο χέρι της δεξιοσύνης και άλλα με την αβεβαιότητα του πρωτόπειρου», όπως σημειώνει η εμπνεύστρια, που είχε παρουσιάσει την εγκατάσταση στην ΠτΔ όταν η τελευταία έκανε περιοδεία στην Αλεξανδρούπολη. Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου είχε συγκινηθεί βαθιά από αυτή τη συλλογική απόπειρα να διαφυλαχθεί κάτι τόσο ιερό όσο το παρελθόν.
Παραλαμβάνοντας το δώρο, η ΠτΔ δεν έκρυψε τη φόρτισή της: «Κάθε κομμάτι πανί και ένα όνομα, ένας τόπος. Κάθε βελονιά και μια μνημονική ανάκληση. Κάθε χέρι, από τα πολλά που δούλεψαν γι’ αυτό το έργο, και μια προγονική ιστορία, μια πληγή, μια απώλεια. Το αποτέλεσμα –το εργόχειρο που προσέφερε η διευθύντρια του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης Αγγελική Γιαννακίδου στην Προεδρία της Δημοκρατίας– είναι μια υφασμάτινη αποτύπωση της θρακικής ανθρωπογεωγραφίας. Ενα ανάθημα στη Μνημοσύνη. Μια έμπρακτη εναντίωση στη λήθη. Με μέσα ταπεινά –λίγες κλωστές, ένα βαμβακερό πανί–, επιδέξιες κεντήστρες ή πρωτόπειρες στο βελόνι φιλοτέχνησαν ένα «μνημόνιο για το μνημονικό μας», όπως είπε και η εμπνεύστριά του».
Η Αγγελική Γιαννακίδου δεν βλέπει τη μνήμη ως κάτι παγιωμένο, αλλά ως ένα εφόδιο για το μέλλον, εκείνη τη χρήσιμη γνώση που καθορίζει την ταυτότητά μας, αλλά τονώνει και την τοπική οικονομία, αναδεικνύοντας τον ρόλο των γυναικών. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι οι άνθρωποι του οίκου Dior, όταν έκαναν τη δική τους έρευνα στην Ελλάδα για τους τεχνίτες, απευθύνθηκαν και σε εκείνη.
[email protected]