To 1999 ο θεατρικός συγγραφέας Λουίς Αλφάρο, Αμερικανός πρώτης γενιάς από το Λος Αντζελες, γιος αγροτών από το Μεξικό, έκανε θεατρικά εργαστήρια σε φυλακές ανηλίκων σε όλη την Αμερική. Στην Αριζόνα συνάντησε μια 13χρονη κρατούμενη, ιδιαίτερα χαρισματική και φιλομαθή. Εξέτιε την ποινή της διότι σκότωσε τη μητέρα της επειδή εκείνη –με τη σειρά της– είχε προσλάβει εκτελεστή για τον πατέρα της, έναν έμπορο ναρκωτικών. Συγκλονίστηκε από τη ζωή της κοπέλας αυτής. Την ίδια ακριβώς περίοδο ανακάλυψε τη γοητεία του αρχαίου δράματος. Στο μυαλό του υπήρχε πια ένα ξεκάθαρο σχέδιο. Θα έφερνε τους Ελληνες τραγικούς πιο κοντά στη δική του κοινότητα, αυτή των μεταναστών από το Μεξικό που ζουν στον Νότο της Αμερικής και μιλούν ένα ιδίωμα ισπανοαγγλικών, τα chicanx (spanglish, ένα μείγμα αγγλικών και ισπανικών). H πρώτη του απόπειρα για αυτή την υβριδική γραφή επικεντρώθηκε στην Ηλέκτρα, η οποία δολοφόνησε τη μητέρα της επειδή αυτή είχε δολοφονήσει προηγουμένως τον πατέρα της.
Μετά την Ηλέκτρα ήρθε η σειρά του Οιδίποδα και της Μήδειας, με παραστάσεις σε ολόκληρη την Αμερική και διθυραμβικές κριτικές, κυρίως διότι ο συγγραφέας ξέρει να αναπροσαρμόζει το κείμενο ανάλογα με την κοινότητα στην οποία απευθύνεται η παράσταση. «Στην ουσία πήγαινε εκεί και τους έλεγε την ίδια τους την ιστορία», έγραφαν οι New York Times. Ο Αλφάρο, για να καταδυθεί στο πνεύμα της ελληνικής αρχαιότητας, συνεργάστηκε με τη Ρόσα Αντουχάρ, Nεοϋορκέζα Λατίνα, καθηγήτρια Κλασικής Λογοτεχνίας στο King’s College του Λονδίνου. Εγινε η μεταφράστρια των θεατρικών έργων του στα αγγλικά της καθομιλουμένης, μετάφραση που τους επιτρέπει να ταξιδέψουν παντού στη Δύση.
Αυτές οι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες μεταγραφές – μεταφράσεις των Αλφάρο και Αντουχάρ κέρδισαν το 2020 το London Hellenic Prize. Η επίδοση του επάθλου, ωστόσο, έγινε στη βρετανική πρωτεύουσα στα τέλη Μαρτίου, με καθυστέρηση λόγω της πανδημίας. Το βραβείο απονέμεται σε συγγραφείς και βιβλία γραμμένα ή μεταφρασμένα στην αγγλική γλώσσα με θέμα τον ελληνικό πολιτισμό από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, χωρίς περιορισμούς σε θέματα ή τομείς έρευνας. Θεσμοθετήθηκε από τη ναυτιλιακή κοινότητα του Λονδίνου και έχει διεθνή ακτινοβολία, μιας και στην κριτική επιτροπή συμμετέχουν επιστήμονες μεγάλου βεληνεκούς, όπως ο ιστορικός Πολ Κάρτλετζ, ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ, ο Πίτερ Φράνκοπαν, η Τζένιφερ Γουάλας, ο Νικ Λόου και ο Μιχάλης Πασχάλης. Συντονιστής του διεθνούς αυτού βραβείου είναι ο Μιχάλης Μόσχος. Μέσα σε αυτά τα 22 χρόνια το έχουν κερδίσει τρανά ονόματα, από τον αείμνηστο Μάικ Κίλι έως τον Μαρκ Μαζάουερ. Ο Μιχάλης Μόσχος μιλώντας στη στήλη δεν έκρυβε τον ενθουσιασμό του για την τελευταία βράβευση, που δείχνει τον δρόμο σε μια άλλη φιλοσοφία και αντιμετώπιση της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς. «Το βραβείο αναζητάει και αναδεικνύει τις πρωτοπόρες και δημιουργικές εκπλήξεις σαν αυτή την τριλογία».
«Oπως επισήμανα και στην τελετή επίδοσης, τόσο ο Αλφάρο όσο και η Αντουχάρ ανήκουν στη νέα γενιά των δημιουργών του διεθνούς ελληνισμού», συμπληρώνει. «Οι θεωρήσεις και τα έργα τους υπερβαίνουν τα εθνικά και γλωσσικά όρια με την ίδια ευκολία που το Facebook υπερβαίνει τα όρια των επικοινωνιακών θεσμών. Στα έργα τους ο ελληνικός πολιτισμός απευθύνεται σε ανθρώπους από το παγκόσμιο κοινό. Οι συγκλονιστικές παραστάσεις τους γεμίζουν τα τελευταία οκτώ χρόνια μεγάλα θέατρα στο Λος Αντζελες, στο Σαν Φρανσίσκο, στο Σικάγο, στη Νέα Υόρκη. Ο Οιδίποδας, η Ηλέκτρα, η Μήδεια αποκτούν ταυτότητες Chicano ή Latino και αναμετριούνται με τις τραγικές μοίρες της ζωής τους, εκφράζουν τα πάθη και τα ηθικά διλήμματα των μεσο-αμερικανικών πληθυσμών που κατακλύζουν και σταδιακά επιβάλλονται στα αστικά κέντρα των νοτιοδυτικών ΗΠΑ».
