Υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές της Ορθοδοξίας, διότι εξέπεμπε «σύγχρονη αγιοσύνη», χάρη στην προσωπική αύρα και τη βαθύτατη καλλιέργειά του. Ο λόγος για τον Μακαριστό Μητροπολίτη Διοκλείας Κάλλιστο Ware (1934-2022), σπουδαίο θεολόγο, δάσκαλο και συγγραφέα, η εξόδιος ακολουθία του οποίου θα γίνει αύριο, Πέμπτη 1 Σεπτεμβρίου, στις 12 μ., σε κοιμητήριο της Οξφόρδης, στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Χωρίς υπερβολή, θα μπορούσε να πει κανείς ότι δημιούργησε μόνος του ένα κίνημα υπέρ της ορθοδοξίας στην Οξφόρδη, το οποίο μαγνήτισε εκατοντάδες Βρετανούς, που αποφάσισαν να αλλάξουν πίστη. Στο πανεπιστήμιο αυτό –κυρίως στο Pembroke College– δίδαξε άλλωστε για πολλά χρόνια και ηγείτο της εκεί ελληνικής ορθόδοξης Κοινότητος της Αγίας Τριάδος», λέει στη στήλη ο Θάνος Βερέμης.
Ο Κάλλιστος Ware ήταν όντως μια πολύ ξεχωριστή περίπτωση. Ανατράφηκε ως αγγλικανός. Στα 17 του χρόνια έτυχε να μπει ένα απόβραδο Σαββάτου στον Ρωσικό Ορθόδοξο Ναό του Λονδίνου, όπου γινόταν αγρυπνία. Τότε κατάλαβε ότι η εκκλησία ήταν ο «ουρανός επί της Γης». Αυτή ήταν η εμπειρία που τον έκανε να αλλάξει τη ζωή του. Εγινε δεκτός στην Ορθόδοξη Εκκλησία το 1958. Το 1966 χειροτονήθηκε ιερέας και καθαγιάστηκε ως μοναχός περνώντας μεγάλα χρονικά διαστήματα σε διάφορα μοναστήρια, μεταξύ των οποίων και η Μονή του Ιωάννη του Θεολόγου, στην Πάτμο. Ελαβε το όνομα Κάλλιστος προς τιμήν του Αγίου Καλλίστου Ξανθόπουλου. Την ίδια χρονιά έγινε λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης διδάσκοντας Ανατολικές Ορθόδοξες Σπουδές, θέση την οποία κατείχε επί 35 χρόνια – μέχρι τη συνταξιοδότησή του, το 2001. Πέρα από το πνευματικό και συγγραφικό έργο του, υπήρξε εξαιρετικά αγαπητός ιερέας, με επισκέψεις σε νοσοκομεία και σε σπίτια, διακονώντας στην πράξη την πίστη του. Υπήρξε ο πρώτος Βρετανός που χρίσθηκε επίσκοπος στην Ορθόδοξη Εκκλησία μετά το Μεγάλο Σχίσμα του 11ου αιώνα, όταν έγινε τιτουλάριος επίσκοπος της Διοκλείας του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, το 1982. Οσοι τον είχαν δάσκαλο τον χαρακτηρίζουν ως έναν σπάνιο συνδυασμό ασκητισμού και λογιοσύνης: τα γραπτά του άγγιζαν την καρδιά. Με βιβλία όπως «Ο Ορθόδοξος δρόμος», «Επειδή αγαπώ», «Πώς να εισέλθω στην καρδιά», «Η δύναμη του ονόματος», κατάφερε να αποκωδικοποιήσει και να ερμηνεύσει ιδέες που είναι δύσκολο να αφομοιωθούν από τον σύγχρονο δυτικό άνθρωπο. Ιδού ένα παράδειγμα των γραφομένων του: «Η πίστη στον Θεό δεν είναι καθόλου ίδια με το είδος της λογικής βεβαιότητας που επιτυγχάνουμε στην ευκλείδεια γεωμετρία. Ο Θεός δεν είναι το συμπέρασμα μιας διαδικασίας συλλογισμού, η λύση ενός μαθηματικού προβλήματος. Το να πιστεύουμε στον Θεό δεν σημαίνει ότι αποδεχόμαστε τη δυνατότητα της ύπαρξής του, επειδή μας έχει “αποδειχθεί” με κάποιο θεωρητικό επιχείρημα, αλλά είναι να εμπιστευόμαστε Αυτόν που γνωρίζουμε και αγαπάμε. Η πίστη δεν είναι η υπόθεση πως κάτι μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά η διαβεβαίωση ότι κάποιος είναι εκεί».
