Από τη βιογραφία του Βασίλι Γκρόσμαν (σημερινό ένθετο σελ. 15) ο κύριος Γκρι ξεχώρισε την ιστορία του ζεύγους Νικολάι Γιεζόβ και Ευγενίας Γιέζοβα.
Ιστορία που αξίζει μια καλή τηλεοπτική μίνι σειρά. Το ζεύγος απέκτησε μία κόρη, τη Ναταλία – με υιοθεσία. Οχι τυχαία: η σχέση τους ήταν λευκή, ανοιχτή όμως απέναντι στους τρίτους. Αυτό βόλευε και τους δύο: ο Νικολάι ήταν αμφισεξουαλικός, η Ευγενία είχε εραστές.
Είναι τα ματωμένα χρόνια των σταλινικών πολιτικών σφαγών και ο Νικολάι έχει εδώ τον δεύτερο λόγο (τον πρώτο τον είχε, εννοείται, ο «Πατερούλης»), όντας διοικητής της διαβόητης NKVD – της μυστικής αστυνομίας του Στάλιν. Από το 1936 έως το 1938, ο Νικολάι Γιεζόβ έλυνε κι έδενε.
Η Ευγενία ασχολούνταν με πιο λεπτεπίλεπτες υποθέσεις. Διέθετε φιλολογικό σαλόνι, στο οποίο σύχναζαν ο Ισαάκ Μπάμπελ (εραστής της), ο Μιχαήλ Σόλοχοφ (επίσης εραστής της), ο Αϊζενστάιν, ο Γκρόσμαν, επιφανείς σκηνοθέτες του θεάτρου, ηθοποιοί και μουσικοί.
Το πρόβλημα ήταν πως το φιλολογικό σαλόνι της «Σοβιετικής φαμ φατάλ» θεωρήθηκε από την NKVD γιάφκα συνωμοτών – ειδικά μετά το 1938, όταν ο Γιεζόβ έπεσε σε δυσμένεια από τον Στάλιν.
Ο Γιεζόβ ήξερε τις βρωμιές του Στάλιν και όταν ο τελευταίος έκρινε πως δεν του ήταν χρήσιμος, τον πέταξε στα σκυλιά. Ο πρώην δήμιος δεν άντεξε στα βασανιστήρια: μεταξύ των άλλων, «έδωσε» τη γυναίκα του και τον Μπάμπελ ως συνωμότες.
Στις 19 Νοεμβρίου του 1938, αναμένοντας τη σύλληψή της, η Ευγενία έδωσε τέλος στους έρωτες με υπνωτικά χάπια. Ο ίδιος ο Γιεζόβ δικάστηκε κεκλεισμένων των θυρών. Λέγεται πως όταν άκουσε τη θανατική καταδίκη κατέρρευσε και ξέσπασε σε υστερίες. Οι φρουροί τον έσυραν σε ένα υπόγειο, όπου τον σκότωσε πιθανώς ο μετέπειτα διοικητής της NKVD, Ιβάν Σέροβ. Η σορός του αποτεφρώθηκε αμέσως. Ηταν 4 Φεβρουαρίου του 1940. Ο Μπάμπελ είχε προηγηθεί κατά μία εβδομάδα περίπου, με μία σφαίρα στον αυχένα.
Η μοίρα του Γιεζόβ άργησε πολύ να γίνει γνωστή. Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να αποκαλυφθεί η εκτέλεσή του. Οι φήμες έλεγαν πως είχε κλειστεί σε άσυλο φρενοβλαβών. Η μοίρα του Μπάμπελ έγινε γνωστή το 1954, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Στάλιν.
Οσο για την υιοθετημένη ανήλικη κόρη του ζεύγους Γιεζόβ, εστάλη σε ορφανοτροφείο αφού της άλλαξαν το επώνυμο. Πολλές δεκαετίες αργότερα, προσπάθησε να αποκαταστήσει την υπόληψη του θετού της πατέρα. Εις μάτην. Το 1998, δικαστήριο της Ρωσίας απέρριψε οριστικά το αίτημά της με το αιτιολογικό πως με τις αποφάσεις και τις πράξεις του ο θετός πατέρας της είχε βλάψει την πατρίδα.
Η μνήμη του Γιεζόβ σπιλώθηκε και με έναν άλλο, ενδεικτικό τρόπο: σε ένα από τα πρώτα photoshop της Ιστορίας, η φιγούρα του πρώην δημίου εξαφανίστηκε από μια πασίγνωστη φωτογραφία όπου εμφανίζεται να στέκεται πλάι στον Στάλιν. Κατά κάποιον τρόπο, ήταν λες και ένα αόρατο χέρι να τον διέγραψε από τα κιτάπια της Ιστορίας, να τον είχε ξεκάνει ή να τον είχε κάνει undo ως ύπαρξη. Στο δικαστήριο, πάντως, μέσα στο παραλήρημά του, ο Γιεζόβ ούρλιαζε πως θα πεθάνει με το όνομα του λατρεμένου Στάλιν στα χείλη. Τα κατάφερε άραγε;
Το σχόλιο του κυρίου Γκρι: «Πιο πολύ λυπήθηκα για την Ευγενία, αυτή την ατίθαση φαμ φατάλ της σταλινικής Ρωσίας».