Ηταν ο Χέρμαν Μέλβιλ, ο δημιουργός του «Μόμπι Ντικ», ερωτύλος; Ο Αμερικανός αρθρογράφος στο The New Republic, Ουίλιαμ Τζιράλντι, αμφιβάλλει, αν και, πέρα από τη δαιμονική Λευκή Φάλαινα, τον καπετάν Αχαμπ και τον Ισμαήλ, αν διαβάσεις άλλες ιστορίες του, νουβέλες, διηγήματα, αφηγήματα, όλα σχεδόν σε πείθουν πως τα ερωτικά επεισόδια με εξωτικά κορίτσια τροπικών νήσων του Ειρηνικού αποτελούν κομμάτια της ζωής του. «Οχι πως έχει σημασία», σχολιάζει ο κύριος Γκρι. «Πολλοί πλάγιασαν με πολλές· ελάχιστοι όμως έγραψαν ένα βιβλίο όπως ο “Μόμπι Ντικ”».
Τις προάλλες, ο κύριος Γκρι έπεσε πάνω σε έναν ολοκαίνουργιο τόμο πάνω στη ζωή –και δη την ερωτική– του Μέλβιλ. «Ο ερωτευμένος Μέλβιλ: Η μυστική ζωή του Χέρμαν Μέλβιλ και η Μούσα του Μόμπι Ντικ» είναι ο τίτλος του βιβλίου του Μάικλ Σέλντεν (Michael Shelden). «Ουσιαστικά», λέει ο κύριος Γκρι, «το βιβλίο δεν είναι για τον Μέλβιλ αλλά για τη γυναίκα που –υποτίθεται– ότι υπήρξε ερωμένη του επί σειρά ετών». Το όνομα αυτής Σάρα Μόργουντ· γειτόνισσα του μεγάλου συγγραφέα στο Πίτσφιλντ της Μασαχουσέτης, η Σάρα ήταν αυτό που οι αγγλόφωνοι αποκαλούν party animal, τακτική σε λογοτεχνικά συμπόσια και «ερωτική ώς εκεί που δεν πάει άλλο», κατά τον Σέλντεν πάντοτε.
Παντρεμένη με έναν εύπορο άνδρα αγγλικής καταγωγής, η Μόργουντ ονειρευόταν μια ζωή αφιερωμένη στην ποίηση και τους άνδρες. Οι περισσότεροι βιογράφοι και μελετητές του Μέλβιλ τη μνημονεύουν περίπου παρεμπιπτόντως και γενικώς την προσπερνούν αδιάφοροι – όχι όμως και ο Σέλντεν, ο οποίος τη θεωρεί «Μούσα του Μόμπι Ντικ». Τι πραγματικά ίσχυε; Κανένας δεν ξέρει στα σίγουρα. «Πάντως, φαίνεται πως ο κύριος Σέλντεν κατασκευάζει μια μυθοπλασία χωρίς ουσιαστικό τεκμήριο», αποφαίνεται ο κύριος Γκρι. «Ο Μέλβιλ γνώριζε όντως τη γυναίκα αυτή, ίσως να ερωτοτρόπησε μαζί της σε ένα πλατωνικό επίπεδο αλλά ώς εκεί. Ο (παντρεμένος με τέσσερα παιδιά) Μέλβιλ ήταν ένας όμορφος, επιβλητικός άνδρας, ψηλός, γεροδεμένος, την ίδια στιγμή όμως αφάνταστα απορροφημένος από τις συγγραφικές του εμμονές, ενώ απέφευγε και τον πολύ κόσμο. Υπήρξε ναυτικός και όπως όλοι οι ναυτικοί διεκδίκησε το μερίδιο που δικαιούνταν στις γυναίκες, πληρωμένες και μη. Αλλά το ότι το μεγαλείο του “Μόμπι Ντικ” οφείλεται σε έναν μυστικό, παράνομο έρωτα, αυτό είναι υλικό για σαπουνόπερα».
Κοιτώ τη σημερινή φωτογραφία, με τον Ολλανδό ηθοποιό Πέτερ Ντροστ να είναι σκαρφαλωμένος πάνω σε ένα ομοίωμα φάλαινας φυσητήρα, από μια θεατρική διασκευή του «Μόμπι Ντικ», και σκέφτομαι αυτό που τόνιζε στο The New Republic ο Ουίλιαμ Τζιράλντι: πως στο καταταλαιπωρημένο αντίτυπο του «Χαμένου Παραδείσου» του Μίλτον, που βρίσκεται σήμερα στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον, ο Μέλβιλ υπογράμμιζε και σημείωνε στο περιθώριο πυρετωδώς όσο έγραφε τον «Μόμπι Ντικ». Μυστήρια τα μονοπάτια που οδηγούν στη δημιουργία ενός έργου – πόσο μάλλον ενός αριστουργήματος, όπως ο «Μόμπι Ντικ». Μάλλον δεν ήταν η ερωτική Σάρα η μούσα του – ή, ίσως, όχι μόνον αυτή. Οπως γράφει ο Τζιράλντι, «Ο καπετάν Αχαμπ δεν θα είχε γεννηθεί χωρίς τον Σατανά του Μίλτον».