Μόλις 6 δήμοι (από τους 66 της Αττικής) κι ένας Σύνδεσμος Προστασίας Δασών είχαν στείλει μέχρι τις 20 Ιουλίου το σχέδιο για την πυροπροστασία στην περιοχή τους, μεσούσης της αντιπυρικής περιόδου και την ώρα που ο νόμος πλήττεται από πολλαπλά πύρινα μέτωπα.
Σύμφωνα με τον Γρηγόρη Ζαφειρόπουλο, Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, τα εν λόγω σχέδια, τα οποία κοινοποιούνται και στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, δίνουν μια εικόνα στις αρμόδιες αρχές για την κατάσταση που βρίσκεται ο κάθε δήμος στο κομμάτι της πυροπροστασίας, καθώς και για τον τρόπο που διαχειρίζεται τα σχετικά κονδύλια.
Φέτος το συνολικό κονδύλι που δόθηκε από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους στους Δήμους της Χώρας και σε Συνδέσμους Δήμων για την εκτέλεση προληπτικών δράσεων πυροπροστασίας ήταν αυξημένο και έφτασε τα 25 εκατ. ευρώ, έναντι 18,4 εκατ. ευρώ το 2022. Η έγκρισή του υπεγράφη στα τέλη Μαρτίου με όλους τους δήμους να παίρνουν το ποσό που τους αντιστοιχεί εντός Απριλίου. Σημειώνεται πως κάθε δήμος λαμβάνει διαφορετικό ποσό ανάλογα με τις πράσινες εκτάσεις του και τις ανάγκες του.
Εγγραφο στις 8 Ιουνίου
Καθώς οι δήμοι της Αττικής δεν είχαν αποστείλει τα σχετικά σχέδια ως τις αρχές Ιουνίου όπως όφειλαν, στις 8 Ιουνίου το Τμήμα Επιχορηγήσεων Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Τοπικής Αυτοδιοίκησης κι Αναπτυξιακής Πολιτικής του υπουργείου Εσωτερικών έστειλε έγγραφο με θέμα: «Δράσεις Πυροπροστασίας 2023» αναφέροντας τα εξής: «Λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει ξεκινήσει η αντιπυρική περίοδος του τρέχοντος έτους εφιστούμε την προσοχή σας και παρακαλούμε για την επιτάχυνση και ολοκλήρωση των εργασιών και δράσεων που αποσκοπούν στην προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, των υποδομών και του φυσικού περιβάλλοντος από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών. Επιπλέον, υπενθυμίζουμε ότι πριν την υλοποίηση των δράσεων πυροπροστασίας είναι απαραίτητη η σχετική συνεννόηση με τις πυροσβεστικές και δασικές υπηρεσίες, ενώ θα πρέπει να γνωστοποιήσετε άμεσα τα σχετικά έργα/ ενέργειές σας, στις αρμόδιες Διευθύνσεις των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων καθώς και στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας».
Οι δέκα δήμοι που δεν απομάκρυναν την καύσιμη ύλη
Περίπου ένα μήνα μετά, στις 3 Ιουλίου, ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Κρίσης, Βασίλης Κικίλιας, συγκαλεί σύσκεψη στην Πολιτική Προστασία με 25 δημάρχους οι περιοχές των οποίων κρίνονται ως ευάλωτες και ευπαθείς, για την εκδήλωση πυρκαγιών μεγάλης κλίμακας, σε Βόρεια, Δυτική και Νότια-Νοτιοανατολική Αττική.
Στη σύσκεψη παρίσταντο ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος, ο υφυπουργός Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτικής Προστασίας, Ευάγγελος Τουρνάς, ο Γενικός Γραμματέας Δασών, Κωνσταντίνος Αραβώσης και ο Αρχηγός της Πυροσβεστικής, Γιώργος Πουρνάρας. Σε αυτή τη σύσκεψη, οι δήμαρχοι ρωτήθηκαν τι ακριβώς έχουν πράξει στο κομμάτι του καθαρισμού ξερών χόρτων και λοιπής διαθέσιμης καύσιμης ύλης, στις περιοχές τους.
Ο υπουργός είχε ήδη μια εικόνα του τι συμβαίνει σε συγκεκριμένες περιοχές της Αττικής, βάσει των αναφορών που έχουν δώσει τα κλιμάκια της Πολιτικής Προστασίας αλλά και της Πυροσβεστικής, και διαπιστώθηκε ότι τουλάχιστον 10 δήμοι από τους 25 ήταν σε κακό επίπεδο σε αυτό το κομμάτι.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι δέκα δήμαρχοι που δέχθηκαν τις συστάσεις του υπουργού είναι οι:
- Ωρωπού
- Μάνδρας- Ειδυλλίας
- Διονύσου
- Αχαρνών
- Κηφισιάς
- Βύρωνα
- Σαρωνικού
- Λαυρεωτικής
- Φυλής
- Ραφήνας-Πικερμίου
Σημειώνεται πως η βαρύτητα της καύσιμης ύλης στις αστικές και περιαστικές περιοχές είναι μεγάλη. Όπως έλεγε στην «Κ» πριν από λίγες ημέρες ο πυρομετεωρολόγος και ειδικός εντεταλμένος συνεργάτης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Θοδωρής Μ. Γιάνναρος: «Από τους τρεις παράγοντες που καθορίζουν τη συμπεριφορά και την εξάπλωση μιας πυρκαγιάς (καιρός, τοπογραφία, καύσιμη ύλη), η καύσιμη ύλη αποτελεί τον μοναδικό που ο άνθρωπος μπορεί να ελέγξει. Ιδιαίτερα σε ζώνες μίξης, σε περιοχές δηλαδή όπου το αστικό περιβάλλον “μπλέκεται” με το φυσικό/δασικό περιβάλλον, είναι εξόχως σημαντικό να λαμβάνονται προληπτικά μέτρα απομάκρυνσης/διαχείρισης της καύσιμης ύλης, ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος εκδήλωσης και εξάπλωσης της φωτιάς».
Καθυστερήσεις στην απορρόφηση κονδυλίων
Στις 19 Ιουλίου, δύο ημέρες αφότου έχουν ξεσπάσει οι πυρκαγιές σε περιοχές των δήμων Σαρωνικού, Λαυρεωτικής και μία ημέρα αφότου έχει ξεκινήσει αυτή στη Μάνδρα, το υπουργείο Εσωτερικών (τμήμα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής/ Τμήμα Εποπτείας Ο.Τ.Α), αποστέλλει νέα ειδοποίηση με τη σήμανση «Εξαιρετικά Επείγον» προς Ο.Τ.Α Α’ Βαθμού – Γραφεία Δημάρχων, η οποία αναφέρει τα εξής:
«Παρακαλούμε για την άμεση αποστολή στο Τμήμα Εποπτείας Ο.Τ.Α της Α.Δ (Αποκεντρωμένη Διοίκηση) Αττικής, της απόφασης κατανομής των πιστώσεων των ΚΑΠ 2023 του δήμου σας και του βαθμού υλοποίησης της έως και σήμερα, και σε συνέχεια των προηγούμενων, να μας αποστείλετε τα στοιχεία/ έγγραφα περί των ενεργειών αναφορικά με την αξιοποίηση των εν λόγω χρηματοδοτήσεων το αργότερο μέχρι την Παρασκευή 21/07/2023».
Σύμφωνα με τον κ. Ζαφειρόπουλο, από τις 8 Ιουνίου έως και τις 20 Ιουλίου, το σχέδιο για τις δράσεις πυροπροστασίας είχαν αποστείλει οι δήμοι: Μεταμόρφωσης, Κρωπίας, Σπάτων -Αρτέμιδος, Ελευσίνας, Ασπόπυργου, Πόρου, Γλυφάδας, αλλά και ο ΣΠΑΠ – Σύνδεσμος Δήμων για την Προστασία κι Ανάπλαση του Πεντελικού και ο ΣΥΝ.ΠΑ (Σύνδεσμος Δήμων & Κοινοτήτων για την Προστασία της Πάρνηθας). Την Παρασκευή, 21 Ιουλίου, έστειλαν το δικό τους σχέδιο δράσης οι εξής δήμοι: Αγίας Βαρβάρας, Αγίας Παρασκευής, Αιγάλεω, Αμαρουσίου, Ασπροπύργου, Αχαρνών, Βάρης -Βούλας – Βουλιαγμένης, Γαλατσίου, Δάφνης, Υμηττού, Διονύσου, Ελευσίνας, Ελληνικού – Αργυρούπολης, Ηλιούπολης, Ηρακλείου, Ίλίου, Καλλιθέας, Κρωπίας, Κυθήρων, Μαραθώνος, Μεταμόρφωσης, Μαρκόπουλου, Μοσχάτου, Νέας Ιωνίας, Νέας Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας, Νίκαιας – Αγ.Ιωάννου Ρέντη, Παιανίας – Γλυκών Νερών, Παλαιού Φαλήρου, Πεντέλης, Περάματος, Περιστερίου, Πετρούπολης, Πεύκης – Λυκόβρυσης, Ραφήνας – Πικερμίου, Φιλοθέης – Ψυχικού, Φυλής, Χολαργού – Παπάγου και Ωρωπού.
Μιλώντας στην «Κ», ο κ. Ζαφειρόπουλος σημειώνει πως στη δεύτερη ειδοποίηση, ζήτησε από τους δημάρχους να συμπεριλάβουν στην αναφορά τους και δράσεις βρίσκονται στο συνολικό σχέδιο πυροπροστασίας και καλύπτονται με έξοδα των δήμων – πέραν δηλαδή του κονδυλίου του υπουργείου Εσωτερικών.
Χαρακτηριστικό των αργών ρυθμών με τους οποίους προχωρά η απορρόφηση και η ενημέρωση για το τι γίνονται αυτά τα κονδύλια, είναι πως στον Δήμο Σαρωνικού, στον οποίο κάηκαν 20.000 περίπου στρέμματα στην πυρκαγιά που ξέσπασε τη Δευτέρα 17 Ιουλίου, η αποδοχή και κατανομή της χρηματοδότησης των 180.000 ευρώ που έλαβε φέτος ο δήμος από το υπουργείο Εσωτερικών, έγινε στις 12 Ιουλίου 2023, στην 18η Συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής του δήμου, μόλις επτά ημέρες πριν ξεσπάσει η μεγάλη πυρκαγιά στην περιοχή.
«Οι δράσεις για την πυροπροστασία είχαν ξεκινήσει νωρίτερα, δεν πρόερχονταν όμως από το κονδύλι του υπουργείου Εσωτερικών, αλλά από χρήματα του δήμου» ανέφερε στην «Κ» η Δήμητρα Ράπτη, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Σαρωνικού.
Διαμαρτύρονται κάτοικοι και δήμοι
Οι κάτοικοι πάντως στις πληττόμενες περιοχές κάνουν λόγο για μεγάλη συσσώρευση καύσιμης ύλης ολόγυρά τους. Στη φωτιά που ξέσπασε στα Μέγαρα στις 19 Ιουλίου, στον οικισμό Καντήλι, ο οποίος κι εκκενώθηκε, είδαμε μεγάλο οικόπεδο με ακαθάριστα χόρτα. Ακριβώς απέναντι βρισκόταν ένας κάτοικος που δεν εγκατέλειπε το σπίτι του. Όταν τον ρωτήσαμε τι γίνεται με τον καθαρισμό του φανερά εγκαταλειμμένου οικοπέδου, ο ίδιος μας απάντησε πως: «ανήκει σε έναν Μεγαρίτη, ο οποίος έχει αφήσει αφρόντιστο εδώ και καιρό το οικόπεδο. Το ίδιο και ο Δήμος».
Η Ήρα Θεοφίλου, κάτοικος Ανάβυσσου και εθελόντρια σε περιβαλλοντικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, όπως η Ορνιθολογική Εταιρεία, λέει με τη σειρά της πως οι καθαρισμοί καθυστέρησαν πάρα πολύ στον δήμο Σαρωνικού. «Υπάρχει ακόμα πολλή καύσιμη ύλη, πολλά έκθετα σημεία και επισφαλή για πρόκληση πυρκαγιάς. Με τα οικόπεδα τους, άλλοι δημότες είναι συνεπείς, άλλοι δεν είναι. Ο Δήμος προσπαθεί, αλλά δεν έχει αποτέλεσμα», τονίζει.
Οι δήμαρχοι με τη σειρά τους, ανταπαντούν πως το κονδύλι από το υπουργείο Εσωτερικών είναι πενιχρό και δεν επαρκεί παρά για λιγοστές δράσεις στο απαιτητικό κομμάτι της πυροπροστασίας. Όπως μας έλεγε ο ο Δημήτρης Λουκάς, δήμαρχος Λαυρεωτικής, ο οποίος είδε επίσης δικές του περιοχές να παραδίδονται στις φλόγες, ο δήμος του έλαβε φέτος 180.000 ευρώ, από 89.000 ευρώ την περασμένη χρονιά, όμως «μόνο 250.000 ευρώ χρειάζομαι για τη μισθοδοσία των 60 περίπου υπαλλήλων – οδηγοί και πληρώματα- που προσλαμβάνονται για 5 μήνες για να επανδρώσουν τα 15 πυροσβεστικά οχήματα του δήμου». Επεσήμανε πώς για τους καθαρισμούς και τις αποψιλώσεις οικοπέδων ο δήμος Λαυρεωτικής έδωσε φέτος 370.000 ευρώ.
Ο ίδιος σημείωσε ακόμα πως ειδικά στο κομμάτι του καθαρισμού της καύσιμης ύλης στα οικόπεδα των ιδιωτών, υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. «Οι μισοί ιδιοκτήτες ανταποκρίνονται. Οι άλλοι μισοί, όχι. Στους δεύτερους μπήκαμε φέτος στα σπίτια τους με το ζόρι. Αυτό το “με το ζόρι” καθάρισμα το είχαμε κάνει και πέρυσι και πρόπερσι. Ελάχιστοι όμως πληρώνουν τα πρόστιμα που τους έρχονται μέσω ΑΑΔΕ» σημείωσε.
