Πώς θα σας φαινόταν αν είχατε τον πλήρη έλεγχο της ζωής ενός άλλου ατόμου: από την εξωτερική του εμφάνιση μέχρι τον σχεδιασμό του σπιτιού του, της κοινωνικής ζωής και της επαγγελματικής πορείας του;
Η δυνατότητα αυτή φαντάζει ελκυστική σε πολλούς gamers, καθώς την έχουν ήδη βιώσει σε παρόμοια παιχνίδια προσομοίωσης ζωής (life simulation games). Ολα αυτά τα χρόνια έχουν κυκλοφορήσει πολλά παιχνίδια που εντάσσονται σε αυτό το είδος: αγώνες ταχύτητας, πολεμικές περιπέτειες καθώς και επιτραπέζια στην ψηφιακή τους εκδοχή. Ομως, ιδιαίτερη γοητεία παρουσιάζουν τα βιντεοπαιχνίδια που συστήνουν στον παίκτη ένα παράλληλο σύμπαν μέσα από σενάρια που θυμίζουν την πραγματική καθημερινότητά μας.
School Bus Driver Waving to the Kids 😃 #showusyourgameplay #thesims2 #sims2 #thesims #sims #Maxis @TheSimmersSquad @PlumbobParti #plumbobparti #SSYshare #SupMag @TheSimCommunity @TheSims #ShowUsYourSims @SimsCreatorsCom @SimGuruNova @SimsShare #SUPinMedia pic.twitter.com/WOFPwu6C3L
— Minicart TSR (Jules) (@MinicartTSR) September 6, 2023
Ο «βασιλιάς» σε αυτή την κατηγορία είναι αναμφισβήτητα το «The Sims», ένα αμερικανικό παιχνίδι που εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2000 και αγαπήθηκε για την λεπτομέρεια και την αισθητική του, καθώς και τα εξελιγμένα – για την εποχή εκείνη – γραφικά εικόνων με τον συνδυασμό τεχνολογίας 2D και 3D, αλλά κυρίως για το γεγονός ότι δεν υπήρχε κάποιος σαφής τελικός στόχος.
Η επιτυχία ήρθε γρήγορα καθώς το «The Sims» πούλησε ένα εκατομμύριο αντίτυπα μόλις μέσα σε 10 μέρες από την κυκλοφορία του. Περίπου τότε ήρθε και στην Ελλάδα και παρόλο που ποτέ δεν γνώρισε τον ίδιο θρίαμβο με αυτόν στο εξωτερικό, το παιχνίδι είχε έναν σημαντικό αριθμό παικτών και στη χώρα μας. «Οι προγραμματιστές έκαναν καλή δουλειά όσον αφορά το στιλ όλου του παιχνιδιού. Στα 14 μου χρόνια, έπαιζα σίγουρα για ένα εξάωρο», λέει στην «Κ» η Ελλη.
«Ημουν μικρή, παρακολουθούσα τον έφηβο αδερφό μιας φίλης μου να παίζει και να μας εξηγεί όλα όσα έκανε. Οταν αργότερα το απέκτησα κι εγώ, μαγεύτηκα», θυμάται η Χρυσούλα, η οποία παίζει από τα 14 της χρόνια, μέχρι σήμερα που είναι ενήλικας. «Πλέον, είμαι πια συνειδητοποιημένη ότι “κολλάω”. Είναι σαν ένα παραθυράκι που μπορείς να ανοίξεις όποια στιγμή θέλεις, να μπεις μέσα και να αφήσεις πίσω όσα σε απασχολούν στον πραγματικό κόσμο».
«Πληρέστερο ως υλικό, φτωχότερο διανοητικά»
Η απήχηση του παιχνιδιού είχε ως αποτέλεσμα αφενός την εξέλιξη του σύμπαντος των Sims, όπως ονομάζονται τα ανθρωπάκια που πρωταγωνιστούν στο ψηφιακό αυτό πρότζεκτ, με πακέτα επέκτασης που περιλαμβάνουν περισσότερα χαρακτηριστικά και υπηρεσίες (The Sims 2, The Sims 3, The Sims 4) και αφετέρου με τη δημιουργία παρόμοιων κόνσεπτ προκαλώντας μία τάση που τώρα μεταπήδησε και στο Metaverse. Για παράδειγμα, τέτοια είναι τα «Animal Crossing», «Second Life», «Stardew Valley» και οι αναμενόμενοι ανταγωνιστές των Sims, «Life By You» και «Paralives». Στο άμεσο μέλλον έρχεται και το «The Sims 5». Σε όλα αυτά, οι παίκτες ουσιαστικά «ζουν» μια δεύτερη ζωή, τη ζωή των ανθρώπων που έπλασαν. Στο «Life By You», που είναι προσβάσιμο σε ορισμένους παίκτες από αυτόν τον μήνα, το είδος της προσομείωσης εξελίσσεται καθώς οι χαρακτήρες συνομιλούν σε πραγματική γλώσσα και γενικότερα υπάρχει περισσότερη ελευθερία έκφρασης.
Ωστόσο, πολλοί είναι εκείνοι που δυσκολεύονται να κατανοήσουν τον λόγο για τον οποίο οι παίκτες επιθυμούν να «βυθιστούν» σε μια εναλλακτική εκδοχή της πραγματικότητας. Μόνο οι gamers μπορούν να καταλάβουν τη γοητεία αυτών των παιχνιδιών μέσα στα οποία συμπεριφέρονται χωρίς πολλή σκέψη και χωρίς συνέπειες.
Οι ατελείωτες ώρες μπροστά στην οθόνη και τα παιχνίδια προσομοίωσης ζωής όμως, δεν επιτρέπουν την καλλιέργεια της φαντασίας στον έξω κόσμο. «Εδώ έχουμε μία μετακίνηση του φανταστικού παιχνιδιού – που ούτως ή άλλως τα παιδιά έκαναν στην καλύτερη περίπτωση με ένα κουκλόσπιτο – μέσω ενός παιχνιδιού στον υπολογιστή πληρέστερου σαν υλικό, αλλά φτωχότερου διανοητικά», εξηγεί ο ψυχολόγος/ψυχαναλυτής και διδάκτωρ Πανεπιστημίου, Ακης Διαμάντης. Και συμπληρώνει: «Στο ηλεκτρονικό παιχνίδι, είναι όλα δοσμένα. Αυτό που έχεις να κάνεις είναι να τα “ξεκλειδώσεις”. Δεν συμβαίνει κάποια εσωτερική διεργασία πρόκλησης ευχαρίστησης δημιουργικού τύπου που φέρει μεταλλάξεις στον ψυχισμό ενός παιδιού ή εφήβου.
Για το σύμπαν στα παιχνίδια προσομοίωσης της ζωής, ο κ. Διαμάντης αναφέρει συγκεκριμένα ότι «ένας άνθρωπος που αδυνατεί να σχετιστεί με συνανθρώπους του σε όλα τα δυνατά επίπεδα, φτιάχνει μηχανιστικά ένα σύστημα ανθρώπων που με κάποιο τρόπο, και κάπως ρομποτικά, συνδέονται».
Winning Dance Contest | The Sims 2#thesims #thesims2 #TheSims4 #sims #game #gameplay #gaming #thesims3 pic.twitter.com/ndMHg0x6sn
— Belulu (@999Belulu) August 28, 2023
Εικονική vs πραγματική ζωή
Πόσο όμως επηρεάζει η εικονική την πραγματική ζωή ή και το αντίστροφο; «Οταν δημιουργώ έναν παίκτη, ένα κτίριο, είναι σαν να “μπαίνω” στον ρόλο. Σαν να βρίσκομαι εγώ εκεί. Νομίζω ότι αυτό είναι που σε βάζει στο “τρυπάκι” να παίξεις ξανά. Νιώθεις σαν να μην ζει ο ήρωας, και να εξαρτάται από εσένα για να προχωρήσει», λέει η Χρυσούλα, παραδεχόμενη ότι σε έναν βαθμό το «The Sims», για παράδειγμα, επηρεάζει τη ζωή της. «Οσοι παίζουν μου λένε ότι αυτά που δεν μπορείς να κάνεις στην πραγματική ζωή, στο παιχνίδι τουλάχιστον είναι πολύ πιο εύκολα».
Η Ελισάβετ, η οποία έπαιξε για πρώτη φορά Sims πριν από 20 χρόνια σε ένα ίντερνετ καφέ, τονίζει ότι πάντα ξεχώριζε τη φαντασία από την πραγματικότητα. «Δεν είχε τεράστια επιρροή πάνω μου, όμως μου έδινε την ικανοποίηση του να φαντάζομαι έναν τελείως διαφορετικό κόσμο», σημειώνει. Κάτι παρόμοιο ισχύει και για την Ελλη που επιβεβαιώνει ότι ίσως η καθημερινότητά της τελικά να εμπνέει το παιχνίδι.
Συγκριτικά με άλλα life simulator games, το «The Sims» και όμοιά του είναι αβλαβή στην ψυχολογία του παίκτη. «Υπάρχουν άλλα παιχνίδια ρόλων – και μοχθηρά τις περισσότερες φορές – που προκαλούν βαθύτερη εξάρτηση γιατί απαιτούν να βρίσκεσαι συνέχεια online, είναι αυτά που οδηγούν εφήβους σε κατάσταση break down», λέει ο κ. Διαμάντης. «Εκεί έχουμε πραγματικά εναπόθεση του εγώ σε έναν φανταστικό ήρωα που έχει δομηθεί μέσα από έναν εικονικό κόσμο».