Ηταν από αυτές τις σπάνιες στιγμές που συγκινούν λίγους. Αλλά αυτοί οι λίγοι το θυμούνται μετά για ολόκληρη τη ζωή τους. Χθες, Τρίτη 1 Ιουνίου, η αεροπορική βάση της Δεκελείας υποδέχθηκε έναν θρυλικό βετεράνο του Β΄ Παγκοσμίου: το βρετανικό καταδιωκτικό Σπίτφαϊρ.
Το αεροπλάνο πέταξε ξανά μετά 68 χρόνια, στον ουρανό της Ελλάδας, αφού ανακατασκευάστηκε ώστε να είναι σε πτήσιμη κατάσταση και, πλέον, θα κοσμεί το Μουσείο της Πολεμικής Αεροπορίας στο Τατόι και, μάλιστα, όχι στατικά, αλλά έχοντας δυνατότητα πτήσης. Γι’ αυτόν ειδικά τον σκοπό, με μέριμνα του ιδρύματος «Ικαρος», τέσσερα στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας –δύο ιπτάμενοι και δύο μηχανικοί– θα μεταβούν σε λίγες ημέρες στη Μεγάλη Βρετανία προκειμένου να εκπαιδευθούν στον χειρισμό και στη συντήρηση του ιστορικού αεροσκάφους.
Από τις πιο συγκινητικές στιγμές ήταν η παρουσία του κ. Κωνσταντίνου Χατζηλάκου, βετεράνου ιπτάμενου χειριστή της 10ης σειράς της Σχολής Αεροπορίας, 101 ετών σήμερα: ο κ. Χατζηλάκος είχε πετάξει με Σπίτφαϊρ το 1943-44, οπότε και άρχισαν να το χρησιμοποιούν οι δύο μοίρες διώξεως της τότε ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας, η 335 και η 336 (εγκαταλείποντας τα επίσης βρετανικά Χάρικεϊν), αρχικά στη βόρεια Αφρική και στη Μεσόγειο αλλά, κυρίως, στις επιχειρήσεις εναντίον των Γερμανών που υποχωρούσαν μέσω Γιουγκοσλαβίας.
Τα «ελληνικά» Σπίτφαϊρ έπαιξαν σημαντικό ρόλο και στις επιδρομές στις εναπομείνασες γερμανικές βάσεις σε ελληνικά νησιά στο Αιγαίο, αλλά και κατά τη διάρκεια του ελληνικού Εμφυλίου, το 1946-1949. Το αεροπλάνο-θρύλος πρόλαβαν και πέταξαν και οι πρώτες μεταπολεμικές σειρές της Σχολής Αεροπορίας ώσπου, από το 1952 και μετά, οπότε ξεκίνησε η χρήση των αεριωθουμένων στην ελληνική Πολεμική Αεροπορία, αποσύρθηκαν.
Σήμερα υπολογίζεται ότι, ανά τον κόσμο, έχουν απομείνει λιγότερα από εκατό μονάδες αυτού του τύπου αεροσκάφους. Τα περισσότερα κατέληξαν σε «νεκροταφεία αεροπλάνων», κομματιάστηκαν και πουλήθηκαν για παλιοσίδερα.
Στη δυνατή αμερικανική ταινία «Τα ωραιότερα χρόνια της ζωής μας», γυρισμένη το 1946, ο Ουίλιαμ Ουάιλερ αποτυπώνει έξοχα αυτή την πτυχή όταν ο βετεράνος αεροπόρος (τον υποδύεται ο εξαιρετικός Ντάνα Αντριους), στοιχειωμένος από τις μνήμες του πολέμου, περιφέρεται σε ένα τέτοιο «νεκροταφείο» βομβαρδιστικών.
Το Σπίτφαϊρ, με τη μηχανή της Ρολς Ρόις, έγινε θρύλος από το ξεκίνημα του Β΄ Παγκοσμίου, με την περίφημη Μάχη της Αγγλίας.
Ομως η ψυχή κάθε αεροπλάνου, πόσο δε μάλλον ενός καταδιωκτικού εν καιρώ πολέμου, είναι ο άνθρωπος που κάθεται σφηνωμένος στο ασφυκτικό, παγωμένο πιλοτήριό του. Και φαίνεται πως οι νεαροί –τότε– άνδρες που πέταξαν –και πολέμησαν– με αυτά τα αεροπλάνα, άφησαν κάτι από τη δική τους ψυχή μέσα σε αυτά τα «παλιοσίδερα». Τώρα, ένα κομμάτι από αυτές τις ψυχές, τις ψυχές που χάθηκαν τότε και όχι μόνο, επέστρεψε μαζί με αυτό το μοναχικό, ξανανιωμένο Σπίτφαϊρ.