Ο Ρωσοουκρανικος πόλεμος δεν θα τελειώσει σύντομα. Οι Ουκρανοί πολεμούν για τα εδάφη τους και οι Ρώσοι, χωρίς να το ξέρουν, για την επιβίωση του Πούτιν στην εξουσία. Ομως η αντεπίθεση των Ουκρανών για την επανάκτηση όσων απώλεσαν, έχασε τη πρώτη της ορμή και η δυτική βοήθεια προς τον Ζελένσκι κινδυνεύει να καταργηθεί από τον Τράμπ, αν εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ το 2024.
Κινδυνεύει και από τις παλινωδίες των φίλων της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο Βίκτορ Ορμπάν της Ουγγαρίας απείλησε στο ευρωπαϊκό συμβούλιο ότι θα εμποδίσει με το βέτο του τη βοήθεια της Ε.Ε προς την Ουκρανία. Οι αποφάσεις του συμβουλίου λαμβάνονται με ομόφωνη γνώμη των μελών, ώστε μια αντίθετη ψήφος, όπως αυτή της Ουγγαρίας, μπορεί να εμποδίσει κάθε συμφωνία. Η απουσία του Ορμπάν από τη συζήτηση επέτρεψε στην Ε.Ε να εγκρίνει τη διαδικασία αποδοχής της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ο πόλεμος έχει τις χειρότερες συνέπειες για τους Ουκρανούς σε καταστροφές και τη φυγή του πληθυσμού από τη χώρα. Ομως και η Ρωσία πληρώνει το τίμημα με πολλούς νεκρούς και τη μετακίνηση νέων κυρίως ανθρώπων προς τη Δύση για να αποφύγουν τη στράτευση. Πληρώνει ένα ακόμη τίμημα, εκείνο της παλιάς της επιρροής στον Καύκασο και την Αρμένια. Η Τουρκία που δεν τολμούσε στο παρελθόν να τα βάλει με τη Ρωσία, ασκεί τώρα πολιτική υπερ των ομόθρησκων Αζέρων. Με τη βοήθεια της Τουρκίας το Αζερμπαϊτζάν κατέλαβε τον Ναγκόρνο Καραμπάχ και έδιωξε από εκεί τον αρμένικό του πληθυσμό. Πλησιάζει επίσης η ώρα που η Γεωργία θα γίνει μέλος της ΕΕ με πιθανότητα να ενταχθεί μελλοντικά στο ΝΑΤΟ. Περιορίζεται έτσι η δυνατότητα των Ρώσσων να ρυθμίζουν τη γεωπολιτική τύχη της Γεωργίας, όπως το 1998 στην Αμπχαζία και το 2008 στην Οσετία.
Τον χειμώνα του 2024, οι εχθροπραξίες στην Ουκρανία θα συνεχιστούν με βολές πυροβολικού, πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς και ντρόουνς. Κάθε μέρα το κόστος της επαναφοράς της Ουκρανίας σε λειτουργικό επίπεδο ανεβαίνει.
Η Ουκρανία θα συνεχίσει τα πλήγματα κατά των Ρώσων στα κατεχόμενα εδάφη της, ιδίως στην Κριμαία. Το σημείο ανταγωνισμού θα είναι στον τομέα της πιο προηγμένης τεχνολογίας. Εκεί μόνον οι ΗΠΑ είναι σε θέση να υπερκεράσουν με οπλικά συστήματα την ετοιμότητα των Ρώσων.
Ο ρωσικός στρατός υπολείπεται των στόχων της επιστράτευσης που ενήργησε στο παρελθόν και θα χρειαστεί το καινούριο χρόνο να αναπληρώσει τις απώλειες του με ευρύτερη επιστράτευση ώστε να επιστρέψει στην αρχική του επιθετική ικανότητα. Οι Ουκρανοί, οι οποίοι αντλούν δυνάμεις από πολύ μικρότερη δεξαμενή, έχουν πιο περιορισμένα περιθώρια, απώλειες κληρωτών. Αναμφίβολα η παράταση του πολέμου βλάπτει περισσότερο τους μικρούς.
Σύμμαχος της Ρωσίας σε στρατιωτική βοήθεια είναι προς το παρόν η Βόρεια Κορέα. Η Κίνα παρά τις φιλικές της σχέσης δεν τροφοδοτεί τους Ρώσους με όπλα, αλλά αγοράζει κοψοχρονιά το ρωσικό αέριο. Παρά τις δυσκολίες που προκαλεί η Ουγγαρία και η Σλοβακία στις ομόφωνες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα περισσότερα μέλη της ΕΕ είναι προετοιμασμένα να συντρέξουν την Ουκρανία, ιδιαίτερα στο τομέα της στρατιωτικής εκπαίδευσης και την συντήρηση του υλικού που διαθέτει.
*Ο κ. Θάνος Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ