Το νέο πλαίσιο συμφωνίας που θέτει η εισήγηση των υπουργών Μετανάστευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι μεν δεσμευτικό για τα κράτη – μέλη, αλλά τους προσφέρει τη δυνατότητα να επιλέγουν από μία γκάμα επιλογών ως μέτρα στήριξης. Με τον τρόπο αυτόν ερμηνεύει τη συμφωνία του Λουξεμβούργου, μιλώντας στην «Κ», η υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής της Σουηδίας Μαρία Μάλμερ Στένεργκαρντ.
Η προεδρεύουσα της συνεδρίασης που οδήγησε στην αντίστοιχη συμφωνία σε επίπεδο Ευρωπαίων υπουργών Μετανάστευσης, αρνείται να χαρακτηρίσει αποζημίωση τα 20.000 ευρώ που θα μπορεί να καταβάλει μία χώρα για κάθε μετανάστη ο οποίος θα παραμένει στην πρώτη χώρα υποδοχής.
Η ίδια υποστηρίζει ότι έχουμε μπροστά μας ένα νέο σκηνικό που βάζει τάξη στο μεταναστευτικό. Σημειώνει δε ότι δύο χώρες αντιτάχθηκαν, ακόμα και σε αυτήν τη συμφωνία.
Υπήρξε ομοφωνία στο συμβούλιο; Πόσο δεσμευτική είναι η συμφωνία για τα κράτη – μέλη και πότε θα τεθεί σε ισχύ;
Υπήρξε ευρεία συναίνεση στο συμβούλιο. Δύο χώρες αντιτάχθηκαν. Η συμφωνία αντιπροσωπεύει τη θέση του συμβουλίου για μελλοντικές τελικές διαπραγματεύσεις με το κοινοβούλιο. Αλλά η νομοθεσία στην οποία στοχεύει το σύμφωνο αφορά σε κανονισμούς που δεσμεύουν όλα τα κράτη – μέλη. Είμαι πεπεισμένη ότι είναι μια συμφωνία που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη τάξη στη μετανάστευση.
Πώς θα επιλέγονται και πώς θα κατανέμονται οι μετανάστες προς μετακίνηση, από τις χώρες πρώτης υποδοχής στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε.;
Θα είναι ευέλικτο ανάλογα με το πώς θα επιλέγει να συνεισφέρει η κάθε χώρα – οικονομικά, μέσω αναδιανομής, ή με άλλα μέτρα στήριξης. Για παράδειγμα, εάν το ζητήσει η χώρα υποδοχής, μπορεί να συνεισφέρει κανείς με ανάπτυξη ικανοτήτων. Εάν μία χώρα επιλέξει την αναδιανομή ως μέρος της προσπάθειάς της, τότε το κράτος που θα διανέμει μπορεί να διεκδικήσει έναν συγκεκριμένο αριθμό, και στη συνέχεια θα επιλέγει το κράτος υποδοχής.
Η πρόβλεψη για αποζημίωση 20.000 ευρώ ανά μετανάστη που αρνείται να υποδεχθεί μία χώρα θα οδηγήσει κατά τη γνώμη σας στη συμμόρφωση των κρατών – μελών με το πνεύμα της συμφωνίας; Ή μπορείτε να φανταστείτε κάποιες κυβερνήσεις να πληρώνουν αυτά τα χρήματα προκειμένου να αποφύγουν την υποδοχή μεταναστών από τις χώρες πρώτης υποδοχής;
Το πλεονέκτημα του μηχανισμού αλληλεγγύης είναι ότι οι χώρες θα μπορούν να επιλέγουν μόνες τους. Αρνούμαι να το αποκαλέσω αποζημίωση. Θα είναι μία μορφή στήριξης, ανάμεσα στις άλλες. Νομίζω ότι κάποιες χώρες θα δουν αξία στο να συνεισφέρουν με άλλους τρόπους εκτός από την υποδοχή προσφύγων, ενώ άλλες θα τους υποδεχτούν. Η ευελιξία ήταν ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για την υποστήριξη της πρότασης.
Κατά τη γνώμη σας, τι σηματοδοτεί αυτή η συμφωνία για την ευρωπαϊκή διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος;
Η Ευρώπη έχει δείξει τα τελευταία χρόνια ότι είμαστε ισχυροί όταν ενεργούμε από κοινού. Αυτό ισχύει για την άσκηση υβριδικού πολέμου από τη Λευκορωσία εναντίον ορισμένων κρατών – μελών, και ίσχυε επίσης όταν παρείχαμε γρήγορα προστασία στους Ουκρανούς που διέφυγαν από τον πόλεμο του Πούτιν. Νομίζω ότι έχει γίνει πολύ σαφές το γεγονός ότι η μετανάστευση στην Ε.Ε. δεν λειτούργησε για πολύ καιρό. Έγινε ιδιαίτερα καθαρό κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης το 2015. Τώρα, οι χώρες της ΕΕ έχουν ενωθεί και δείχνουν μεγάλη δύναμη και ικανότητα ανάληψης ευθύνης. Το μοντέλο στο οποίο έχουμε συμφωνήσει στη θέση μας σηματοδοτεί αλληλεγγύη και ευταξία.
Υπάρχει και κάποια πρόβλεψη για τη συνεργασία της Ε.Ε. με τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία;
Ναι. Η θέση του συμβουλίου περιλαμβάνει νέα γλώσσα που διευκρινίζει ότι τα κράτη – μέλη έχουν τη δυνατότητα να παραπέμπουν τους αιτούντες σε ασφαλείς τρίτες χώρες με τις οποίες έχουν σύνδεση. Επεκτείνοντας τη σημερινή πολύ περιορισμένη διάταξη, αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα για νέα εργαλεία διαχείρισης της μετανάστευσης. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ρητές διατάξεις που να στοχεύουν τις σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας.