Αν ρωτούσε κάποιος, μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες, τα στελέχη κοντά στην ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ αν τους προβληματίζει η δημοσκοπική καχεξία του κόμματος, η αδυναμία να κεφαλαιοποιήσει τη διάχυτη ρευστότητα του πολιτικού σκηνικού και, κυρίως, τη μεγάλη αποδυνάμωση του ΣΥΡΙΖΑ, η απάντηση που άκουγε ήταν: «Μπορεί να κερδίζουμε δυνάμεις λίγο λίγο, αλλά το σημαντικό είναι ότι διατηρούμε τη δεύτερη θέση και ότι οι ψηφοφόροι που μετακινούνται σ’ εμάς μένουν, δεν φεύγουν ξανά».
Αυτό, πλέον, δεν ισχύει. Η μία μετά την άλλη οι δημοσκοπήσεις που δημοσιοποιούνται φέρνουν το ΠΑΣΟΚ στην τρίτη θέση και με απώλεια δυνάμεων. Αν κάτι συγκρατεί χαμηλά τους τόνους της δυσαρέσκειας, που εδώ και καιρό εκδηλώνεται από κομματικά στελέχη, είναι ότι ο κύριος αντίπαλος, ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν δείχνει –τουλάχιστον για την ώρα– δυναμική αύξηση των ποσοστών του, με τη διαφορά ανάμεσα στα δύο κόμματα να θεωρείται ακόμη μαχητή. Επιπλέον, τα εσωκομματικά στρατόπεδα τηρούν στάση αναμονής για τον λογαριασμό που θα γίνει στις ευρωεκλογές. Κανείς δεν θέλει να κατηγορηθεί ότι υπονόμευσε την πορεία προς τις κάλπες και να χρεωθεί ευθύνες για μια πιθανόν χαμηλή εκλογική πτήση.
Τα σύννεφα, όμως, πυκνώνουν. Και στο επιτελείο του Νίκου Ανδρουλάκη προσπαθούν αφενός να εντοπίσουν τις αιτίες της υποχώρησης των ποσοστών και αφετέρου να κάνουν διορθωτικές κινήσεις που θα αλλάξουν το τοπίο πριν να είναι αργά, πριν παγιωθεί, κυρίως στη συνείδηση των ψηφοφόρων, ότι το ΠΑΣΟΚ «δεν μπορεί» και θα πρέπει να στραφούν αλλού.
Ακόμη και στενοί συνεργάτες του προέδρου του ΠΑΣΟΚ αναγνωρίζουν αυτό που πλέον δείχνει πασιφανές: ότι το κόμμα πληρώνει στη δημοσκοπική αποτύπωση τη στάση του στα πρόσφατα νομοσχέδια που έφερε η κυβέρνηση στη Βουλή και, κυρίως, στο νομοσχέδιο για τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Οπως παραδέχονται, το ΠΑΣΟΚ δεν κατάφερε να εξηγήσει πειστικά γιατί βρέθηκε απέναντι στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο και, ακόμη χειρότερα, δεν κατάφερε να αναγνώσει εγκαίρως τη δυναμική της κοινωνίας και την επιθυμία για μια βαθιά τομή στην εκπαίδευση, που θεωρείται ένας από τους τομείς με μεγάλες παθογένειες. «Ισως δώσαμε περισσότερη σημασία στις ηχηρές διαμαρτυρίες και δεν αφουγκραστήκαμε το βουβό κύμα στη βάση», αναφέρει χαρακτηριστικά κομματικό στέλεχος. Παράλληλα, το κόμμα δείχνει να έχει απώλειες και από την υπερψήφιση του γάμου ομόφυλων ζευγαριών, καθώς ένα σημαντικό μέρος της δύναμής του προέρχεται από το πιο συντηρητικό κοινό της περιφέρειας, και δη από ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας.
Στις δύο πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη, οι απώλειες αποτυπώνονται ευκρινώς. Η Opinion Poll (Action 24) κατέγραψε μείωση του ποσοστού του ΠΑΣΟΚ κατά σχεδόν μιάμιση μονάδα μέσα στο τελευταίο 20ήμερο (από 13,9% σε 12,5%). Μεγαλύτερες απώλειες κατέγραψε η δημοσκόπηση της Metron Analysis (Mega), με το κόμμα να υποχωρεί στο 10,2%, από 11,7% στην προηγούμενη μέτρηση.
«Ο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη κερδίζει από ένα απολιτίκ κοινό, που συγκυριακά μπορεί να ψηφίσει οτιδήποτε τού τραβήξει την προσοχή», αναφέρει συνεργάτης του Νίκου Ανδρουλάκη.
Πού πηγαίνουν οι ψηφοφόροι που μέχρι πρότινος δήλωναν ότι θα ψηφίσουν ΠΑΣΟΚ; Στην ανάλυση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των δημοσκοπήσεων που κάνουν στη Χαριλάου Τρικούπη, θεωρούν ότι δεν φεύγουν από αυτούς ψηφοφόροι προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να εμφανίζεται ότι κερδίζει δυνάμεις, αλλά η ανάγνωση που κάνουν στο ΠΑΣΟΚ είναι ότι πρόκειται για ένα διαφορετικό κοινό. «Ο ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη, που είναι ένας άλλος ΣΥΡΙΖΑ, κερδίζει από αλλού. Από τους ψηφοφόρους του καναπέ, από ένα απολιτίκ κοινό, από ένα μετακινούμενο εκλογικό σώμα, που συγκυριακά μπορεί να ψηφίσει οτιδήποτε τού τραβήξει την προσοχή σε μια συγκεκριμένη στιγμή», αναφέρει συνεργάτης του Νίκου Ανδρουλάκη.
Την ίδια στιγμή, το ΠΑΣΟΚ δέχεται πίεση στα δεξιά του από το νέο κόμμα του Ανδρέα Λοβέρδου. Οι Δημοκράτες του πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ δείχνουν να λειτουργούν σαν ανάχωμα για τους ψηφοφόρους που έχουν δυσαρεστηθεί με τη Ν.Δ. και την κυβέρνηση και στρέφουν την προσοχή τους αλλού. Πριν φθάσουν στο ΠΑΣΟΚ, δείχνουν να σταματούν στο νέο κόμμα. Σύμφωνα με τις μετρήσεις που κάνουν στη Χαριλάου Τρικούπη, τις προηγούμενες ημέρες υπολόγιζαν ότι χάνουν προς το κόμμα Λοβέρδου σχεδόν μισή ποσοστιαία μονάδα. Οταν τα ποσοστά είναι γύρω στο 12% και η μάχη για τη δεύτερη – τρίτη θέση δίνεται με διαφοράς μιας-μιάμισης μονάδας, αυτή η απώλεια κάθε άλλο παρά αμελητέα είναι.
Οι γρίφοι της λίστας
Με αυτά τα δεδομένα, είναι αναμενόμενη μια προσπάθεια αντεπίθεσης προκειμένου να επανασυσπειρωθούν οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ και το κόμμα να καταφέρει να αποκομίσει το κατά το δυνατόν μεγαλύτερο όφελος από ένα πολιτικό τοπίο που χαρακτηρίζεται «κινούμενη άμμος». Ο Νίκος Ανδρουλάκης άρχισε ξανά τις περιοδείες στην Αττική, που θα συνδυαστούν και με εξορμήσεις στην περιφέρεια, ενώ γίνεται προσπάθεια να συγκροτηθεί ένα κατά το δυνατόν ισχυρό ψηφοδέλτιο για τις ευρωεκλογές, όπου όμως υπάρχουν και αρκετές αρνήσεις από πρόσωπα που βολιδοσκοπούνται.
Για τον Νίκο Ανδρουλάκη η εκλογική μάχη του Ιουνίου έχει και χαρακτήρα προσωπικής πολιτικής επιβίωσης. Δεν είναι τυχαία η δήλωση πριν από λίγες ημέρες της Νάντιας Γιαννακοπούλου ότι ακόμη και η δεύτερη θέση, από μόνη της, δεν αρκεί και ότι το κόμμα θα πρέπει να λάβει ένα ποσοστό κοντά στο 18%. Ο πήχυς τοποθετείται αρκετά ψηλά. Και αν απέναντι στην γκρίνια για τα χαμηλά ποσοστά μέχρι πρόσφατα έμπαινε η επίκληση της –τουλάχιστον δημοσκοπικά– δεύτερης θέσης, πλέον ούτε αυτή δείχνει εξασφαλισμένη. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις εξελίξεις της επόμενης ημέρας.