Ηταν τη μακρινή εκείνη εποχή που ακόμα πηγαίναμε τα φιλμ για εμφάνιση και εκτύπωση στα φωτογραφεία. Τόσο παλιά, είπε και γέλασε, κουνώντας το κεφάλι του.
Την είχε ακόμα τη φωτογραφία. Σε κάμποσα αντίγραφα. Σε κάποια από αυτά είχε σημαδέψει έναν κύκλο με μαρκαδόρο.
«Βλέπεις;» με ρώτησε. Είχε κυκλώσει στη φωτογραφία τη μορφή που αχνοφαινόταν πάνω στο τζάμι του παραθύρου. Δεν ήταν κανένας άλλος μέσα στο σπίτι, μου διευκρίνισε. «Ολοι ήμαστε έξω, στον κήπο, και ένας φίλος μάς τράβηξε με την κάμερά μου. Φωτογράφισε όλη την οικογένεια. Είχαμε στηθεί μπροστά απ’ το παράθυρο. Το σπίτι ήταν μονοκατοικία.
Αφού έδωσα το φιλμ για εκτύπωση, διέκρινα αυτή τη μορφή να διαγράφεται πάνω στο παράθυρο, πίσω από εμάς».
«Αναγνώρισες αμέσως το πρόσωπο;» ρώτησα απορημένος. «Οχι στην αρχή», μου απάντησε. «Επειτα όμως μου ήρθε. Πήγα και σκάλισα κάτι παλιά άλμπουμ. Απ’ τον καιρό που ήμουνα φοιτητής. Βρήκα αυτή που έψαχνα. Εβαλα τις δύο φωτογραφίες δίπλα δίπλα. Τότε, συγκρίνοντας, αναγνώρισα αμέσως το πρόσωπο στο παράθυρο. Δεν είπα τίποτα, ούτε στη γυναίκα μου ούτε στα παιδιά μου».
Δεν μίλησα. Κοίταξα μονάχα τη φωτογραφία. Είχε δίκιο. «Πόσο χρόνων είσαι εδώ;» ρώτησα. «Είκοσι δύο-είκοσι τρία», είπε. Το πρόσωπο στο παράθυρο είχε την ίδια ηλικία με το πρόσωπο του νεαρού φοιτητή. Και τα ίδια χαρακτηριστικά. Κι όμως, οι δύο φωτογραφίες απείχαν η μία από την άλλη ένα τέταρτο του αιώνα περίπου.
Ενας ανεστραμμένος καθρέφτης. Ηταν λες και ο φοιτητής κοιτούσε μέσα από το παράθυρο την πλάτη του μεσήλικα οικογενειάρχη. Ομως, ήταν φανερό πως το πρόσωπο δεν βρισκόταν πίσω από το τζάμι. Το πρόσωπο ήταν το τζάμι. Ηταν το ολόγραμμα ενός σχεδόν διάφανου ανθρώπινου προσώπου, το οποίο έβγαζε μια δυσφορία, μιαν έντονη βαρυθυμία.
Μου είπε ότι λίγα χρόνια μετά τη λήψη της οικογενειακής φωτογραφίας στον κήπο χώρισε με τη γυναίκα του. Τα παιδιά του έχουν μεγαλώσει, μα δεν του μιλάνε πια.
«Τι συνέβη;» ρώτησα. Δίστασε για λίγο. «Ας πούμε», έκανε μετά με δυσκολία, «πως δεν μπόρεσα ποτέ να βγω απ’ αυτό το σπίτι».
Κάποια στιγμή φάνηκε από το βάθος του διαδρόμου μια νέα γυναίκα. Αυτή που διαδέχθηκε την πρώτη. Ανταλλάξαμε βλέμματα, μα ήταν μονάχα για ελάχιστα δευτερόλεπτα. Με κοίταξε αστραπιαία κι εξαφανίστηκε λες και είδε κάτι που την τρόμαξε.
Θα ορκιζόμουν πως αυτό που είδα ήταν και πάλι εκείνο το πρόσωπο στο παράθυρο. Το πρόσωπο που ήταν το παράθυρο. Εφυγα χωρίς να κοιτάξω πίσω μου.
• Πηγή έμπνευσης μια καταγεγραμμένη μαρτυρία και η σύνθεση «Spectre» του Τζον Οσβαλντ, όπως την ερμήνευσε το Kronos Quartet στο άλμπουμ «Short Stories» (1993).