Λεπτομερής περιγραφή των νέων θέσεων ώστε προδήλως να κριθούν κατάλληλοι οι «ημέτεροι» υποψήφιοι, το βιογραφικό των οποίων «κουμπώνει» στην περιγραφή κάθε θέσης. «Στημένα» εκλεκτορικά σώματα –ακόμη και από συγγενείς– ώστε να επιλέξουν τον αρεστό τους. Υποψήφιοι προωθούνται για διορισμό στα ΑΕΙ είτε λόγω της συγγένειάς τους –εξ αίματος, εξ αγχιστείας ή με ακαδημαϊκούς– με καθηγητές του ιδρύματος είτε λόγω πολιτικών διασυνδέσεων. Βρίθουν τα ελληνικά πανεπιστήμια από τέτοιες περιπτώσεις, με την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας να δηλώνει την πρόθεσή της να στείλει ένα ηχηρό μήνυμα προς τα ΑΕΙ αλλά και τους νέους επιστήμονες για την τήρηση των κανόνων διαφάνειας και αξιοκρατίας. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, 17 εκλογές – διορισμοί πανεπιστημιακών επεστράφησαν μέσα στο τελευταίο πεντάμηνο στο πανεπιστήμιο που τις έκανε, καθώς δεν «πέρασαν» από τον νομικό έλεγχο που έγινε αρμοδίως από το υπ. Παιδείας. Εκτιμάται ότι ο αριθμός είναι μεγάλος με βάση τον ρυθμό των εκλογών για ένα πεντάμηνο, όπως ανέφερε χθες στην «Κ» έμπειρο στέλεχος της Ν.Δ. στον τομέα της Παιδείας. Υπολογίζεται ότι κάθε έτος ολοκληρώνεται («ωριμάζει» όπως λένε οι πανεπιστημιακοί) και φθάνει στο υπουργείο η διαδικασία 400 διορισμών. Ο λόγος των περισσότερων αναπομπών φέρεται να είναι η μη συνάφεια του αντικειμένου των εκλεκτόρων με το αντικείμενο της θέσης που επρόκειτο να καλυφθεί. Δηλαδή, όπως ανέφερε χθες στην «Κ» πανεπιστημιακός αθηναϊκού ΑΕΙ, «πανεπιστημιακοί αξιολογούν βιογραφικά υποψήφιων καθηγητών για ένα μάθημα που δεν ήταν συναφές με το δικό τους επιστημονικό αντικείμενο».
Ελεγχος νομιμότητας
Ειδικότερα, ο ασκούμενος από τον υπουργό Παιδείας έλεγχος νομιμότητας της διαδικασίας εκλογής ή εξέλιξης των πανεπιστημιακών κατοχυρώνεται συνταγματικά και νομοθετικά. Ο έλεγχος αφορά την τήρηση της νόμιμης διαδικασίας εκλογής και δεν εκτείνεται σε θέματα ουσίας. Ο υπουργός τον ασκεί είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν άσκησης προσφυγής που υποβάλλεται ενώπιόν του από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον.
Εχουν παρατηρηθεί έως και «στημένα» εκλεκτορικά σώματα ώστε να επιλέξουν τον αρεστό τους ακαδημαϊκό.
Επειδή ο πλέον συνήθης λόγος ακύρωσης της εκλογής μέλους ΔΕΠ αφορά ζητήματα που σχετίζονται με τη νομιμότητα ή μη της συγκρότησης του εκλεκτορικού σώματος, και δη την έλλειψη συνάφειας του γνωστικού αντικειμένου των μελών του με αυτό της προκηρυχθείσας θέσης, κρίνεται άκυρη η εκλογή όταν στην απόφαση της γενικής συνέλευσης του τμήματος που προτείνει τα μέλη του εκλεκτορικού σώματος δεν υπάρχει κρίση για τη συνάφεια του γνωστικού αντικειμένου των προταθέντων μελών με αυτό της προκηρυχθείσας θέσης.
Αλλος σημαντικός λόγος μη σύννομης εκλογής και αναπομπής από τον υπουργό της υπόθεσης στο ΑΕΙ θεωρείται η παράλειψη ή η πλημμελής αιτιολόγηση της ψήφου των εκλεκτόρων, χωρίς να εξετάζεται η ουσιαστική κρίση τους. Επίσης πλήττουν το κύρος της εκλογής και συχνά οδηγούν σε υπουργικές αποφάσεις αναπομπής της υπόθεσης λόγω ακυρότητας της εκλογής πλημμέλειες της έκθεσης της εισηγητικής επιτροπής που συστήνεται για την κάλυψη μιας θέσης σε ΑΕΙ, όπως είναι η παράλειψη της διατύπωσης άποψης για την ανταπόκριση ή μη των υποψηφίων στα προβλεπόμενα στον νόμο προσόντα, ή η λήψη υπόψη υποψηφιότητας που δεν υπέβαλε τη διδακτορική διατριβή και μάλιστα στον επιβαλλόμενο αριθμό αντιτύπων ή δεν αναρτήθηκε αυτούσια. Τέτοιες περιπτώσεις, βέβαια, είναι λιγότερες. Οπως ανέφερε στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας, η απαρίθμηση των περιπτώσεων αναπομπής είναι ενδεικτική και όχι εξαντλητική, σχετίζεται όμως πάντοτε με τη νομιμότητα της διαδικασίας και όχι με τη σκοπιμότητά της, που είναι αμιγώς προϊόν ακαδημαϊκής διαδικασίας και συνέργειας.
Καθώς οι πρυτανικές αρχές δεν υπεισέρχονται στο ακαδημαϊκό σκέλος μιας εκλογής, το υπουργείο είναι το μόνο που έχει την υποχρέωση για νομικό έλεγχο. Εάν μια εκλογή εγκριθεί από το υπουργείο Παιδείας, οι συνυποψήφιοι μπορούν να καταφύγουν στη Δικαιοσύνη, ωστόσο κάτι τέτοιο είναι δαπανηρό, παίρνει χρόνο και εντέλει «στιγματίζει» τον υποψήφιο.