Υπάρχουν μερικές ιστορίες που μοιάζουν με ένα μικρό θαύμα. Μια από αυτές είναι και η ιστορία της Τ.
Το καλοκαίρι του 2015 η T.K. (τα πλήρη στοιχεία της βρίσκονται στη διάθεση του kathimerini.gr) διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού -στο στάδιο 2-. Ήταν 45 ετών, δεν το είπε ούτε στους γονείς της, ούτε στα αδέρφια της.
«Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τα άλματα της επιστήμης- ακούνε τη λέξη καρκίνος και νομίζουν ότι αυτό ισοδυναμεί αυτόματα με θάνατο» λέει η ίδια για την περιπέτειά της, σημειώνοντας πως τα κακά μαντάτα τα έμαθε μόνο ο σύζυγος της και κάποιοι πολύ δικοί τους άνθρωποι.
Η Τ. δεν έκανε χημειοθεραπείες. Δεν ήθελε να πάρει τόσο δυνατά φάρμακα και φοβόταν επίσης μήπως χάσει τα μαλλιά της, γιατί τότε, το συγγενικό περιβάλλον θα καταλάβαινε. Επέλεξε να κάνει μόνο τις ακτινοβολίες. «Ο ογκολόγος μου με μάλωνε», παραδέχεται και σημειώνει ότι η γνώμη του συζύγου της ήταν να κάνει… “ό, τι μας έλεγαν οι γιατροί”. Με στήριξε όμως στην επιλογή μου. Ήμουν πιο θαρραλέα από αυτόν. Είμαι από τη φύση μου αισιόδοξος άνθρωπος». Η Τ. έκανε επίσης χειρουργείο για να αφαιρέσει -από το ένα της στήθος- την κακοήθεια (ογκεκτομή) αλλά και τον λεμφαδένα που είχε επηρεαστεί.
Η σοφή επιλογή την κατάλληλη στιγμή
Την περίοδο που ο καρκίνος χτυπούσε την πόρτα της Τ., στα 45 της χρόνια, εκείνη είχε ήδη στο πλάνο να προσπαθήσει για μια εγκυμοσύνη ανάλογα με το τι θα της έλεγαν οι γιατροί για το πόσο εφικτό ήταν αυτό. Η Τ. είχε παντρευτεί τρία χρόνια πριν νοσήσει.
Με την ισχυρή επιθυμία για μητρότητα να μην την εγκαταλείπει παρά τη μεγάλη μάχη που ξεκινούσε να δίνει, η Τ. αποφάσισε -με τη συμβουλή του γυναικολόγου της- λίγο πριν να αρχίσουν οι ακτινοβολίες να προχωρήσει σε κατάψυξη ωαρίων.
Και μετά, αναμονή. «Μου είχαν πει ότι πρέπει να περάσουν 3 με 5 χρόνια από την αφαίρεση του καρκίνου για να προσπαθήσω για παιδί» λέει η ίδια και συμπληρώνει: «Αφού ήξερα ότι δεν μπορούσα να το προσπαθήσω, εκείνη την πενταετία, έβγαλα την ιδέα από το μυαλό μου, όσο μπορούσα. Απλώς είπα στον εαυτό μου: “θα δούμε”».
Όταν έφτασε η ώρα, η Τ. ήταν 50 ετών, το όριο ηλικίας που ίσχυε τότε για να μπορέσει μια γυναίκα να προχωρήσει σε ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, ενώ έκανε την εμφάνισή της και η πανδημία του κορωνοϊού, που τα «πάγωσε» όλα. «Στάθηκα όμως και πάλι τυχερή», λέει, καθώς η Εθνική Επιτροπή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής αποφάσισε σε εκείνη τη φάση να ανεβάσει το ηλικιακό όριο από τα 50 στα 52 έτη (σ.σ με τον ν. 4812/2021- τον περασμένο Ιούλιο το όριο ανέβηκε περαιτέρω, στα 54 έτη ). «Έτσι, μου δόθηκε και εμένα, στο νήμα του χρόνου η ευκαιρία να κάνω την προσπάθεια μου», συμπληρώνει.
Έχοντας στα χέρια της όλο το ιστορικό των εξετάσεων του καρκίνου αλλά και αυτό των γυναικολογικών εξετάσεων μαζί με την έγκριση της επιτροπής, η Τ. αποφάσισε να ξεκινήσει την προσπάθεια με τη βοήθεια του εξειδικευμένου γυναικολόγου της. Κατάφερε να μείνει έγκυος- κάνοντας χρήση των κατεψυγμένων ωαρίων της- με την πρώτη φορά. Μετά από μια καλή και ανέμελη, όπως λέει εγκυμοσύνη, γέννησε το μωρό της τον Μάρτιο του 2022.
«Μου φαίνεται απίστευτο αλλά τώρα που έχουμε το μωρό στο σπίτι το συνειδητοποιούμε. Όσο για εμένα, που έγινα μητέρα στα 51 μου αισθάνομαι καλά και από ψυχολογικής και από σωματικής άποψης. Διαβάζω στο διαδίκτυο πολλούς που λένε, “γιατί να κάνεις παιδί σε τόσο μεγάλη ηλικία;” αλλά δεν δίνω καθόλου σημασία», λέει.
Όσο για το τι θα έλεγε σε μια γυναίκα που δίνει τώρα τη μάχη με τον καρκίνο; «Να μην την κυριεύσει η κατάθλιψη. Πρέπει όσο μπορεί να μην επιτρέψει την αυτολύπηση και να συγκεντρωθεί στο τι πρέπει να κάνει. Στις οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσει. Προσωπικά, παρά το ότι έχουν περάσει 7 χρόνια δεν χρησιμοποιώ ποτέ τη φράση “νίκησα”. Είχα και έχω μια σεμνότητα, μια ταπεινότητα απέναντι στον καρκίνο και αυτό πιστεύω με βοήθησε».
Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και καρκίνος – Τα νέα δεδομένα στο επίκεντρο ενός συνεδρίου
Η περίπτωση της Τ. μπορεί να ακούγεται εξαιρετικά σπάνια όμως πια ολοένα και περισσότερες γυναίκες 50 ετών και άνω γίνονται μητέρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2017, 148 γυναίκες γέννησαν σε ηλικία 50 ετών και άνω και το 2019, 135 -το 2009 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 74-.
Παρόλα αυτά, ακόμα και σήμερα ακούγεται συχνά πως οι ορμονολογικές θεραπείες στο πλαίσιο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, προκαλούν καρκίνους ή, αντίστροφα πως γυναίκες που έρχονται αντιμέτωπες με τον καρκίνο δεν μπορούν να κάνουν αυτές τις θεραπείες.
Στο 1ο Πανελλήνιο διεπιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Καρκίνος- Υπογονιμότητα & Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, μύθος και πραγματικότητα», 135 ερευνητές και κλινικοί γιατροί από την Ελλάδα και το εξωτερικό θα παρουσιάσουν παγκόσμια ιατρικά δεδομένα και έρευνες, αξιολογώντας παράλληλα όλες τις υπάρχουσες πληροφορίες σχετικά με τους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο της εμφάνισης του καρκίνου στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Θα αναπτυχθεί ακόμα το θέμα των σύγχρονων μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε ογκολογικούς ασθενείς, μεταξύ αυτών η μεταμόσχευση μήτρας σε γυναίκες με νεοπλασίες αλλά και η διατήρηση της γονιμότητας με κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού και ωαρίων πριν την αντικαρκινική θεραπεία.
Μιλώντας στην «Κ», ο Δρ. Κωνσταντίνος Πάντος, Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής λέει πως βασικός στόχος του συνεδρίου δεν είναι μόνο να άρει τους μύθους γύρω από τη χρήση των ορμονολογικών θεραπειών, οι οποίες συχνά συσχετίζονται με την εμφάνιση καρκίνου, αλλά να ρίξει και φως στην αλόγιστη χρήση της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Όπως εξηγεί: «Πάρα πολλές γυναίκες θα μπορούσαν να βοηθηθούν νωρίτερα, με πιο φυσικές μεθόδους, γλιτώνοντας τις πολλαπλές προσπάθειες εξωσωματικής. Υπάρχει άγνοια σε πολλά από τα ζητήματα της αναπαραγωγής. Δημοσκόπηση που διενεργήθηκε από την MRB σε 1201 άτομα και η οποία θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του συνεδρίου, δείχνει ανάμεσα στα άλλα, πως 1 στους 3 πιστεύει ότι η γυναικεία γονιμότητα αρχίζει να μειώνεται μεταξύ 46 και 55 ετών και μόνο 12% κατανοούν ότι η ικανότητα γονιμότητας μειώνεται στην πραγματικότητα σημαντικά από τα 35 έτη και έπειτα».
*Το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα Καρκίνος- Υπογονιμότητα & Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή (2-4/12/2022 στο Royal Olympic Hotel στην Αθήνα) συνδιοργανώνεται από τις γυναικολογικές κλινικές των νοσοκομείων «ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ και «ΜΕΤΑΞΑ», τις μονάδες εξωσωματικής γονιμοποίησης του νοσοκομείου «ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ» της κλινικής «ΓΕΝΕΣΙΣ ΑΘΗΝΩΝ» του νοσοκομείου King’s College Hospital και την Ελληνική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής. Καθοριστικός είναι ο ρόλος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας στην ανάδειξη των θεμάτων που θα παρουσιαστούν.