Γιώργος Πρεβελάκης

Η παγκοσμιοποίηση θεωρητικοποιήθηκε λίγο πριν από την πτώση του τείχους του Βερολίνου, με το άρθρο του Φράνσις Φουκουγιάμα για το «Τέλος της Ιστορίας». Ακολούθησε το 1990 o Ρίτσαρντ Ο’ Μπράιαν, επικεφαλής οικονομολόγος της American Express, με το «Τέλος της Γεωγραφίας».

Η προσπάθεια να προβλεφθεί το μέλλον διατρέχει την ιστορία της ανθρωπότητας. Εντείνεται στις καμπές του χρόνου, όταν δηλαδή περνάμε από τη μια χρονιά στην άλλη. Μαζί με τις σχετικές επισκοπήσεις, πολλαπλασιάζονται οι αναλύσεις για τις μελλοντικές προοπτικές.

Η κρίση στη Γάζα δεν περιορίζεται στην ισραηλινο-παλαιστινιακή κλίμακα. Οι μέλλοντες ιστορικοί θα εντοπίσουν, ίσως, την αφετηρία για τις αγριότητες της Χαμάς. Δεν χρειάζεται, όμως, αυτή η γνώση για να διακριθούν οι ομόκεντροι κύκλοι της γεωπολιτικής λογικής. Οι Ισραηλινοί και οι Εβραίοι ανά τον κόσμο βίωσαν ξανά τους εφιάλτες από τις ανατριχιαστικά παρόμοιες ναζιστικές βαρβαρότητες. […]

Το όραμα για εξευρωπαϊσμό μοιάζει οπτασία, σαν τα «μαρασμικά ψευδαισθήματα» των ταξιδιωτών στην έρημο.

Στην τελευταία σύνοδο των BRICS, στις 23-24 Αυγούστου στο Γιοχάνεσμπουργκ, ανακοινώθηκε η διεύρυνσή τους σε έξι χώρες: Αργεντινή, Αίγυπτο, Ιράν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία και Αιθιοπία, μερικές μεγάλες πετρελαιοπαραγωγούς. Η απόφαση αυτή επανέφερε στην επικαιρότητα την ανακατάταξη του διεθνούς συστήματος. Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, εγκαθιδρύθηκε η παγκόσμια κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών. Κατόπιν, […]

Ο καύσωνας επανέφερε στο προσκήνιο την κλιματική κρίση. Επακολούθως επισημαίνονται εμφατικά οι οικονομικές συνέπειες από τη μάλλον αναπόδραστη επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών. Περιγράφονται, επίσης, οι γεωγραφικές αλλαγές: η άνοδος των υδάτων θα καθιστά αβίωτες τις παραθαλάσσιες πόλεις και οικισμούς. Δεν εκτιμάται ή δεν αναφέρεται ακόμη ως αναπόφευκτη συνέπεια η αναδιάρθρωση της παγκόσμιας ανθρωπογεωγραφίας. Οι πυκνοκατοικημένες […]

Το πολιτικό τοπίο που προέκυψε από τις εκλογές έχει αναλογίες με την πρώτη περίοδο της Μεταπολίτευσης. Οπως και τότε, κυριαρχεί μια ισχυρή προσωπικότητα, η οποία συσπειρώνει έναν ευρύτατο πολιτικό χώρο. Με απόσταση σχεδόν μισού αιώνα, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασαν το Rassemblement, το πολιτικό ιδανικό του στρατηγού Ντε Γκωλ. Η δεύτερη αναλογία […]

Από τις σύγχρονες Μεγάλες Δυνάμεις, η Γαλλία ξεχωρίζει ως προς τη μακρά αμοιβαία φιλία με τη χώρα μας. Όμως, τα συμφέροντα συχνά επιβάλλονται στα αισθήματα.

Ο νόμος για την παράταση του συντάξιμου χρόνου στη Γαλλία έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις και κινητοποιήσεις, εμφανείς και στο αστικό τοπίο. Επί παραδείγματι, λόγω απεργίας, τόνοι απορριμμάτων στοιβάζονται στα πεζοδρόμια, ακόμη και μέσα στο Παρίσι. Η κατάσταση αυτή αντανακλά τις παραδοσιακές αγκυλώσεις της γαλλικής κοινωνίας η οποία, όποτε αποφασίζονται μεταρρυθμίσεις, πολύ δύσκολα δέχεται να προσαρμοστεί […]

Το 1873, με τον «Γύρο του Κόσμου σε 80 ημέρες» ο Ιούλιος Βερν εξέφρασε την ενοποίηση του κόσμου – τα σύνορα είχαν πέσει χάρη στις τεχνολογικές εξελίξεις και στην παγκόσμια αγγλική ηγεμονία. Πρόκειται για την πρώτη παγκοσμιοποίηση.

«Πολλ’ οἶδ’ ἀλώπηξ, ἐχῖνος δέ ἓν, μέγα.»1 Αρχίλοχος (680-630 π.Χ.) Ο στίχος αυτός αντιπαραθέτει δύο προσεγγίσεις. Ο σκαντζόχοιρος, συντηρητικός και συγκεντρωτικός, υιοθετεί μία και μόνη στάση στις όποιες προκλήσεις. Η αλεπού, χαοτική και καινοτόμος, ερευνά ταυτοχρόνως πολλές δυνατότητες.

Η ουκρανική κρίση ακύρωσε οριστικά την υπόθεση του Φράνσις Φουκουγιάμα για το «Τέλος της Ιστορίας». Η ανθρωπότητα δεν βαδίζει προς μια παγκόσμια ειρήνη. Αντιθέτως, οι πόλεμοι, οι οποίοι, τις τελευταίες δεκαετίες, έβαιναν μειούμενοι, επιστρέφουν – και μάλιστα στην καρδιά της Ευρώπης. Το τρέχον ενδιαφέρον για τη γεωπολιτική είναι φυσικό επακόλουθο. Ομως, σε αντίθεση με την […]