Κάθε υπουργός Παιδείας και… αλλαγή στο σύστημα πρόσβασης για την τριτοβάθμια εκπαίδευση! Δύσκολα μπορεί να αντικρουστεί το σκωπτικό σχόλιο πως στην Ελλάδα οι αρμόδιοι υπουργοί προχωρούν έστω σε μία αλλαγή στο εξεταστικό σύστημα για τα ΑΕΙ. Ισως (και) έτσι να βρίσκονται στο επίκεντρο της δημοσιότητας!
Από την άλλη, εάν ανατρέξουμε στις ανακοινώσεις όσων υπουργών Παιδείας εξήγγειλαν αλλαγές στις Πανελλαδικές τα τελευταία 50 χρόνια, θα διαπιστώσουμε ότι επαναλαμβάνονται οι ίδιοι στόχοι: ο περιορισμός της οικονομικής αφαίμαξης των γονιών λόγω του φροντιστηρίου, η αποκατάσταση του παιδαγωγικού και μορφωτικού ρόλου του Λυκείου, το οποίο πρέπει να πάψει να είναι προθάλαμος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η ουσιαστικά αξιοκρατική επιλογή των υποψηφίων. Η κυβερνητική σκυτάλη εναλλάσσεται αλλά κάθε κόμμα πιστεύει πως μόνο εκείνο θα φέρει την άνοιξη στο εξεταστικό. Ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ κατά την περίοδο που κυβέρνησε παρουσίασε τη δική του πρόταση για το εξεταστικό.
Ειδικότερα:
• Εως το 1979 οργανώνονταν γενικές εξετάσεις για τα ΑΕΙ και τα ΚΑΤΕΕ, με εξεταστέα ύλη από όλες τις τάξεις Λυκείου.
• Το 1980 το σύστημα αλλάζει και οι Πανελλήνιες γίνονταν μέσα Ιουνίου για τη Β΄ και Γ΄ Λυκείου. Καθιερώθηκαν δύο κατευθύνσεις (θεωρητική, θετική) και οι βαθμοί των Β΄ και Γ΄ Λυκείου συνυπολογίζονταν με διαφορετικούς συντελεστές βαρύτητας. Ο τότε υπουργός Παιδείας Βασίλης Κοντογιαννόπουλος είχε δηλώσει ότι «η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θα γίνεται χωρίς εξετάσεις και δεν θα εξαρτάται από παράγοντες όπως τα φροντιστήρια». Το σύστημα εφαρμόστηκε έως και το 1982.
• Το μακροβιότερο σύστημα αποδείχθηκε αυτό των Δεσμών, καθώς εφαρμόστηκε από το 1983 έως και το 1999. Οι υποψήφιοι διάλεγαν μία από τις τέσσερις Δέσμες (ανθρωπιστικών σπουδών, υγείας, τεχνολογικών και θετικών σπουδών, οικονομίας), οι οποίες οδηγούσαν σε συγκεκριμένες ομάδες σχολών. Οι υποψήφιοι εξετάζονταν σε τέσσερα μαθήματα.
• Από το 1999, και παράλληλα με τις Δέσμες, αρχίζει να εφαρμόζεται το σύστημα Αρσένη και οι μαθητές της Β΄ Λυκείου δίνουν Πανελλαδικές Εξετάσεις σε Β΄ και Γ΄ Λυκείου σε 14 μαθήματα. Το 2000 με το νέο σύστημα εξετάζονται οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου. Οι σχολές μοιράζονται σε πέντε επιστημονικά πεδία. Τα μειονεκτήματα του συστήματος ήταν η αύξηση των ποσοστών απόρριψης των μαθητών και η εκτίναξη των φροντιστηρίων.
• Η επόμενη κυβέρνηση, επίσης ΠΑΣΟΚ, άρχισε να «ψαλιδίζει» το σύστημα Αρσένη. Το 2001 τα εξεταζόμενα μαθήματα μειώνονται από 14 σε 9. Εξετάσεις συνεχίζουν να δίνουν και οι μαθητές της Β΄ Λυκείου και οι της Γ΄ Λυκείου.
• Το 2005 καταργούνται οι εξετάσεις στη Β΄ Λυκείου, μειώνονται τα εξεταζόμενα μαθήματα από 9 σε 6 και θεσπίζεται βαθμολογικό όριο εισαγωγής (στο 10). Στόχος ήταν να βελτιωθεί το επίπεδο των εισακτέων στο πανεπιστήμιο.
• Το 2010 καταργείται το βαθμολογικό όριο εισαγωγής.
• Επί ΣΥΡΙΖΑ, επιδιώχθηκε να οργανωθεί ένα σύστημα που να μπορεί να υποστηρίξει ότι «επιτρέπει» την ελεύθερη πρόσβαση στα ΑΕΙ. Το σχετικό σύστημα που παρουσίασε το 2019 ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου χώριζε τις σχολές σε «πράσινες» και «κόκκινες». Οι πρώτες αφορούν όλα εκείνα τα τμήματα που έχουν χαμηλή ζήτηση και η εισαγωγή γίνεται χωρίς τη συμμετοχή στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Το σύστημα δεν πρόλαβε να εφαρμοστεί αφού στις εθνικές εκλογές του 2019 κέρδισε η Ν.Δ.
• Επί υπουργίας Νίκης Κεραμέως τα εξεταζόμενα μαθήματα παρέμειναν τα ίδια, αλλά θεσμοθετήθηκε η ελάχιστη βάση εισαγωγής και ίσχυσε για πρώτη φορά στις Πανελλαδικές Εξετάσεις εισαγωγής του 2021. Η ΕΒΕ κάθε τμήματος ΑΕΙ διαμορφώνεται από τον μέσο όρο των επιδόσεων των υποψηφίων στο επιστημονικό πεδίο στο οποίο ανήκει το τμήμα πολλαπλασιαζόμενο από έναν συντελεστή που επιλέγει το τμήμα. Η διακύμανση του συντελεστή ορίστηκε από 0,8 έως 1,2. Ετησίως τον πήχυ της ΕΒΕ δεν ξεπερνούν περίπου 10.000 υποψήφιοι.
Πλέον ο νέος υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης σχεδιάζει μία ακόμη αλλαγή στο σύστημα πρόσβασης. Θα θεσμοθετήσει το εθνικό απολυτήριο με Τράπεζα Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας και ενσωματωμένες τις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Αυτός είναι, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ο κύριος άξονας του υπουργείου Παιδείας πάνω στον οποίον θα «χτιστεί» το σχέδιο για το εθνικό απολυτήριο. Η θεσμοθέτηση εθνικού απολυτηρίου θεωρείται ότι… «θα συμβάλει στην αναβάθμιση του Λυκείου, το οποίο εδώ και δεκαετίες έχει καταντήσει προθάλαμος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης», όπως ανέφερε στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπ. Παιδείας. Θυμάστε; Τα… ίδια επεδίωκαν και οι προηγούμενοι.
Λέτε τώρα να υπάρξει πολιτική συναίνεση στο σχέδιο του υπουργού Παιδείας Κυριάκου Πιερρακάκη; Τα έως τώρα μηνύματα από τα δύο μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι θετικά. Το ΠΑΣΟΚ έχει αναφερθεί προγραμματικά στην καθιέρωση εθνικού απολυτηρίου, ενώ και ο Αλέξης Τσίπρας σε τηλεοπτική του συνέντευξη είχε τοποθετηθεί θετικά. Εκτός κι αν την κρίσιμη στιγμή στη Βουλή, υποστηρίξουν πως θα κάνουν οι ίδιοι ένα… καλύτερο εθνικό απολυτήριο εάν τους ψηφίσουμε!