Aλλο ένα όνομα προστέθηκε χθες στη μακριά λίστα των θυμάτων γυναικοκτονιών της χώρας μας. Aλλη μια γυναίκα που κάποιος άνδρας θεώρησε κτήμα του, που κάποιος άνδρας δεν της αναγνώρισε το δικαίωμα να είναι ελεύθερη. Θύμα αυτή τη φορά μια 42χρονη γυναίκα από τη Θεσσαλονίκη. Τη σκότωσε με κυνηγετική καραμπίνα ο 38χρονος πρώην σύζυγός της, αστυνομικός στο επάγγελμα, ο οποίος φέρεται να μετέβη στο διαμέρισμά της στην Καλαμαριά λίγο αφότου έφυγαν τα δύο τους παιδιά για το σχολείο. Στη συνέχεια έστρεψε το όπλο στον εαυτό του και αυτοκτόνησε.
Σύμφωνα με πηγές της αστυνομίας, δεν είχε υπάρξει προηγούμενη καταγγελία του θύματος για απειλές ή βίαιη συμπεριφορά. Αναρωτιέται όμως κανείς πώς μια γυναίκα μπορεί να βρει το θάρρος να καταγγείλει έναν άνδρα στους συναδέλφους του. Τον Αύγουστο έγινε γνωστό ότι το πρώτο εξάμηνο του 2023 τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που έχουν καταγγελθεί αγγίζουν τις 6.000. Οπως τόνιζε τότε η Σοφία Βαγενά, αστυνομικός ΕΛ.ΑΣ. και πρόεδρος Δικαιωμάτων και Ισότητας αστυνομικού προσωπικού ΠΟΑΣΥ, οι γυναίκες που κακοποιούνται δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι αυτός που θα κόψει το νήμα της ζωής τους «είναι αυτός που έχει το κλειδί του σπιτιού τους». Τι γίνεται όμως όταν φοράει και τη στολή εκείνου που θα έπρεπε να τις προστατεύσει;
Ερωτήματα
Ερωτήματα γεννούν επίσης οι πληροφορίες που διαρρέουν από την αστυνομία ότι ο εν λόγω αστυνομικός είχε τοποθετηθεί σε υπηρεσία γραφείου λόγω προβλήματος τενοντίτιδας και ότι γι’ αυτόν τον λόγο του είχε αφαιρεθεί το υπηρεσιακό όπλο (η καραμπίνα, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, βρισκόταν νομίμως στην κατοχή του). Σημειώνεται ότι όλοι οι αστυνομικοί μετά τη συμπλήρωση πενταετίας από την αποφοίτησή τους από τις Σχολές Αστυφυλάκων και Αξιωματικών υποβάλλονται σε εξέταση για τον έλεγχο της καταλληλότητάς τους να φέρουν πυροβόλο όπλο. Ειδική επιτροπή που πρέπει να λειτουργεί σε όλες τις Γενικές Αστυνομικές Διευθύνσεις της χώρας διερευνά με ψυχοτεχνικές δοκιμασίες και συνέντευξη των εξεταζομένων, την εν γένει προσωπικότητα αυτών και κυρίως την αυτοκυριαρχία, τη συναισθηματική σταθερότητα, την κρίση και αντίληψη και την ικανότητα προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες καταστάσεις και απαιτήσεις και αποφαίνεται για το αν η προσωπικότητά τους παρέχει τα εχέγγυα για ορθή χρήση του όπλου. Είχε περάσει τα τεστ ο δράστης;
Το βέβαιο είναι ότι ο δείκτης των γυναικοκτονιών στη χώρα μας βάφτηκε χθες με ακόμα πιο βαθύ κόκκινο. Ηδη, όπως έχει καταγραφεί από την επίπονη έρευνα του Μεσογειακού Ινστιτούτου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR) που μαζί με 18 ευρωπαϊκούς δημοσιογραφικούς οργανισμούς (iMEdD Lab, Deutsche Welle, El Confidencial, Civio, OBCT, κ.ά.) επιχείρησε να αποτυπώσει τον χάρτη της βίας κατά των γυναικών στην Ευρώπη, το 2021 η Ελλάδα είχε καταγράψει αύξηση 187,5% στις γυναικοκτονίες, που ήταν η υψηλότερη αύξηση στην Ευρώπη (από 8 περιστατικά το 2020 σε 23 το 2021).
Περισσότεροι βιασμοί
Την ίδια περίοδο, τα έτη δηλαδή της πανδημίας, η Ελλάδα είχε σημειώσει και σημαντική αύξηση στον δείκτη της σεξουαλικής βίας. Συγκεκριμένα, η σεξουαλική βία στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 115,6% το 2020 και κατά 104,3% το 2021. Βάσει των στοιχείων της Eurostat, επίσης, το 2020 η Ουγγαρία και η Ελλάδα κατέγραψαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις στους αναφερόμενους βιασμούς γυναικών, με 41,2% και 36,5%, αντίστοιχα.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, από τα διαθέσιμα στοιχεία που συλλέχθηκαν στην Ελλάδα για το 2020 εκτιμάται ότι συγκριτικά με τον αριθμό δραστών ενδοοικογενειακής βίας κατά γυναικών (4.436) το ποσοστό διώξεων φτάνει στο 70,6% (3.132). Οι καταδίκες αγγίζουν το 20,9% των διώξεων, ενώ το ποσοστό των φυλακίσεων υπολογίζεται στο 13,7% των καταδικαστικών αποφάσεων. Ωστόσο, συγκρίνοντας τον αριθμό των δραστών με εκείνο των ανδρών που φυλακίστηκαν εκτιμάται ότι για κάθε 100 δράστες που καταγράφηκαν το 2020 μόλις 2 κατέληξαν στη φυλακή.
Ενα από τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι ερευνητές ήταν η υποκαταγραφή αυτών των εγκλημάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι βασικός στόχος της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, της πρώτης νομικά δεσμευτικής διεθνούς πράξης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, είναι η μετατροπή της ενδοοικογενειακής βίας από ένα αθέατο έγκλημα σε αδίκημα που καταγγέλλεται, τιμωρείται και κυρίως προλαμβάνεται. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης προβλέπει λεπτομερώς το πλαίσιο προληπτικών και προστατευτικών μέτρων, καθώς και των υποστηρικτικών δομών και υπηρεσιών, που οφείλουν να διαθέτουν τα κράτη. Μεταξύ άλλων προβλέπει πάνω από 1.000 κλίνες σε ξενώνες κακοποιημένων γυναικών για την Ελλάδα. Ωστόσο η χώρα μας διαθέτει περί τις 400 (έρευνα Reporters United) σε συνολικά 19 ξενώνες φιλοξενίας. Επιπλέον λειτουργούν 44 συμβουλευτικά κέντρα, και η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 για τις γυναίκες και τα παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Οι αριθμοί
187,5% αυξήθηκαν οι γυναικοκτονίες στην Ελλάδα από το 2020 στο 2021, από 8 περιστατικά σε 23.
104,3% αυξήθηκε η σεξουαλική βία στην Ελλάδα το 2021, έπειτα από άνοδο 115,6% το 2020.
6.000 τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που έχουν καταγγελθεί το πρώτο εξάμηνο του 2023.
70,6% οι υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας κατά γυναικών στις οποίες ασκήθηκαν διώξεις το 2020.
20,9% από τους δράστες που διώχθηκαν καταδικάστηκαν, ενώ από αυτούς φυλακίστηκε το 13,7%.
Πηγή: Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR) σε συνεργασία με 18 ευρωπαϊκούς δημοσιογραφικούς οργανισμούς, μεταξύ των οποίων και οι iMEdD Lab, Deutsche Welle, El Confidencial, Civio, OBCT, κ.ά., στο πλαίσιο του EDJNet.