Οι κρεμασμένες σε μανταλάκια φωτογραφίες της οικογένειας, που σε πείσμα των συνθηκών μια ηλικιωμένη πλημμυροπαθής παλεύει να στεγνώσει· μια καινούργια σχολική τσάντα που επιπλέει πάνω στα λιμνάζοντα νερά. Αυτές οι εικόνες μαζί με την έντονη δυσοσμία που επικρατεί στα χωριά του κάμπου συνοδεύουν ακόμη την Αθηνά Γρέκα, παθολόγο – γεροντολόγο, που συμμετείχε εθελοντικά σε κλιμάκιο των Γιατρών του Κόσμου. «Επέστρεψα στην Αθήνα και συνειδητοποίησα πόσο σημαντικά είναι τα αυτονόητα – το τρεχούμενο νερό, η καθαρή τουαλέτα, η δυνατότητα για παρασκευή ενός γεύματος», λέει στην «Κ». Οι Γιατροί του Κόσμου βρίσκονται συνεχώς στην περιοχή με εναλλασσόμενα κλιμάκια, προσφέροντας ιατρικές υπηρεσίες, φάρμακα, καθαριστικά και είδη προσωπικής υγιεινής. «Εμεινα πέντε ημέρες και με τους συναδέλφους επισκεφθήκαμε τα χωριά Παλαμά, Μουζάκι, Μεταμόρφωση, Μαγούλα, Μαγουλίτσα, Κοσκινά· θελήσαμε να προσεγγίσουμε τον Βλοχό, το Πεδινό και τη Μαραθιά, αλλά ήταν αδύνατον».
Η ομάδα μετέβη στο κλειστό γυμναστήριο του Παλαμά και στο σχολείο στο Φανάρι, όπου έχουν στηθεί αυτοσχέδιες μονάδες με κρεβάτια και συσσίτια για τους πληγέντες. «Εχουν εκδηλωθεί πολλές λοιμώξεις του αναπνευστικού, γαστρεντερίτιδες αλλά και κρούσματα κορωνοϊού», σημειώνει. «Τα κρούσματα γαστρεντερίτιδας απομονώνονται». Πολλοί ηλικιωμένοι εγκαταλείποντας γρήγορα τα σπίτια τους «ξέχασαν τα φάρμακά τους ή τα μπέρδεψαν, σε άλλες περιπτώσεις τα φάρμακα καταστράφηκαν από το νερό», σημειώνει, «πολλές συνταγές χάθηκαν στα πλημμυρισμένα φαρμακεία της περιοχής».
Οι ΓτΚ επισκέφθηκαν και όσους παραμένουν ακόμη στα σπίτια τους. «Τα αυτοκίνητα έχουν καταστραφεί από το νερό, ο κόσμος μπορεί να μετακινηθεί αποκλειστικά με τρακτέρ», εξηγεί, «ωστόσο δεν μπορούν να προμηθευτούν τα αναγκαία και πρωτίστως εμφιαλωμένο νερό, γιατί τα πλησιέστερα σούπερ μάρκετ έχουν αδειάσει». Τα συσσίτια είναι μονόδρομος, «καθώς με το νερό του δικτύου δεν μπορούν ούτε να πλύνουν φρούτα και λαχανικά, ούτε να μαγειρέψουν, ενώ σε πολλά χωριά δεν έχει καν αποκατασταθεί έστω και αυτή η υδροδότηση». Επίσης οι ηλικιωμένοι αντιμετωπίζουν ο καθένας διαφορετικά προβλήματα υγείας. «Εχουν όλοι συγκεντρωθεί στα σπίτια που έχουν αντέξει – δύο και τρεις οικογένειες μένουν μαζί. Ο συγχρωτισμός είναι προβληματικός, αλλά το πιο επικίνδυνο είναι η κοινή χρήση τουαλέτας», τονίζει, «συνυπάρχουν ηλικιωμένοι με συννοσηρότητες, μικρά παιδιά και έγκυοι, ενώ συχνά στο σπίτι δεν έχει αποκατασταθεί ούτε η υδροδότηση ούτε η ηλεκτροδότηση».
Νεότεροι σε ηλικία έχουν βγάλει εξανθήματα και δερματίτιδες, πολλοί έχουν τραυματιστεί. «Στην προσπάθειά τους να σωθούν και να σώσουν ό,τι ήταν δυνατόν έτρεξαν ξυπόλυτοι, σήκωσαν ογκώδη και αιχμηρά αντικείμενα ή έπεσαν πάνω τους μπάζα. Αφαιρέσαμε χειρουργικά γυαλί, καρφιά και ξύλο, δύο τραύματα είχαν ήδη επιμολυνθεί, χορηγήσαμε αντιβίωση και τους στείλαμε στο νοσοκομείο». Πολλοί είναι όσοι καθημερινά προσπαθούν να καθαρίσουν τα σπίτια και τις περιουσίες τους με πενιχρά μέσα προστασίας, κάτι που εγκυμονεί πολλούς κινδύνους. «Κυκλοφορούν φίδια και τρωκτικά παντού, μεγάλος είναι ο αριθμός των κουνουπιών όπως και των “ξεστρατισμένων” μελισσών που δεν έχουν πού να πάνε, έχει δημιουργηθεί τοξική λάσπη – από τα νεκρά ζώα που αποσυντίθενται, από πετρέλαιο που έχει χυθεί από κατεστραμμένους λέβητες (σ.σ. ήταν γεμάτοι ενόψει χειμώνα), από φυτοφάρμακα και μολυσμένο νερό», συμπληρώνει η κ. Γρέκα.
Εξίσου, όμως, κρίσιμη είναι η ψυχολογική στήριξη των πληγέντων και ειδικά των ηλικιωμένων, που αποτελούν ένα μεγάλο ποσοστό. «Είναι σε κατάσταση σοκ, στο πρώτο στάδιο του πένθους, εγκατέλειψαν με βίαιο τρόπο το σπίτι τους, ταλαιπωρήθηκαν πολύ στις επιχειρήσεις διάσωσης, νιώθουν μόνοι – πολλοί ακόμη περιμένουν τα παιδιά τους». Η τόσο αιφνίδια αλλαγή στη ζωή ανθρώπων, που ενδέχεται να μην είχαν ποτέ απομακρυνθεί από τον τόπο τους, μπορεί να επιβαρύνει ήδη υπάρχοντα προβλήματα υγείας ή να επιταχύνει την εξέλιξη νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η άνοια. Στη Μεταμόρφωση, η οποία έχει πλήρως εκκενωθεί, παραμένει μόνο ένα ζευγάρι ηλικιωμένων. «Επικοινωνήσαμε τηλεφωνικά, μας διαβεβαίωσαν ότι δεν χρειάζονταν κάτι από εμάς, άλλοι εθελοντές τους μετέφεραν με τη βάρκα τρόφιμα». Μικροί και μεγάλοι δεν έκρυβαν την ευγνωμοσύνη τους προς τους γιατρούς, ακόμη και αν δεν χρειάστηκε να τους περιθάλψουν. «Μας έλεγαν συνεχώς “ευχαριστούμε που ήρθατε έως εδώ”».