Οι νέες αγορές του ποδοσφαιρικού χρηματιστηρίου κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος σε σχέση με την Ευρώπη, που αποτελεί εδώ και δεκαετίες την παραδοσιακή ναυαρχίδα του πιο δημοφιλούς ομαδικού σπορ παγκοσμίως.
Το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο εξακολουθεί να κατέχει τα σκήπτρα στην παγκόσμια αγορά και να αποτελεί σημείο αναφοράς, τόσο εντός όσο και εκτός αγωνιστικού χώρου, αλλά τα τελευταία χρόνια δέχεται πιέσεις από άλλες αγορές, που αρχίζουν να δελεάζουν ολοένα και περισσότερους ποδοσφαιριστές υψηλού επιπέδου.
Σε πρώτη φάση, πρόκειται για παίκτες με βαρύ βιογραφικό, που βρίσκονται στη δύση της καριέρας τους και επιδιώκουν ένα καλό «εφάπαξ» πριν «κρεμάσουν» τα ποδοσφαιρικά τους παπούτσια.
Ο Κριστιάνο Ρονάλντο και ο Καρίμ Μπενζεμά, για παράδειγμα, αγωνίζονται στη Σαουδική Αραβία με συμβόλαια που δεν μπορούσαν να τους τα προσφέρουν σε αυτή την ηλικία ακόμα και τα πιο πλούσια ευρωπαϊκά κλαμπ. Το παράδοξο; Ειδικά ο CR7 μοιάζει να απολαμβάνει την παραμονή του εκεί και δεν παύει να τονίζει ότι το αγωνιστικό επίπεδο είναι πολύ πιο υψηλό απ’ όσο νομίζουν οι περισσότεροι!
Διόλου απίθανο να ακολουθήσει την ίδια διαδρομή το ερχόμενο καλοκαίρι και ο Μοχάμεντ Σαλάχ, στα πόδια του οποίου η Αλ Ιτιχάντ έριξε 250 εκατ. ευρώ για να τον αποκτήσει από τη Λίβερπουλ, ένα χρόνο πριν από τη λήξη του συμβολαίου του.
Πέρα από κάθε λογική, οι «ρεντς» απέρριψαν αυτή την απίστευτη πρόταση και επέλεξαν να κρατήσουν έναν παίκτη που του χρόνου μπορεί να φύγει χωρίς να φέρει ούτε ένα ευρώ στο ταμείο τους! Ισως, όμως, αυτή η άρνηση να πρόκειται για ένα παιχνίδι τακτικής που στοχεύει στην αύξηση της προσφοράς σε ακόμη μεγαλύτερα επίπεδα, με πιθανό ένα σίριαλ το ερχόμενο καλοκαίρι.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Μέσι δίνει από πέρυσι τη δική του μάχη για να ανεβάσει τη φήμη και το επίπεδο του MLS, με συμπαραστάτες προς το παρόν κατά βάση παίκτες που βρίσκονται στη δύση της καριέρας τους. Η αγορά της Κίνας δεν έχει ενεργοποιηθεί ακόμα σε σημείο να προβάλλει ανταγωνισμό σε οικονομικό επίπεδο, έχει όμως τεράστια δυναμική και οι ειδικοί θεωρούν πως είναι θέμα χρόνου να μπει θεαματικά στην αγορά, διαταράσσοντας τις ισορροπίες.
Αν και μοιάζει πολύ πρόωρο να πάψει το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο να αποτελεί τη Νο1 επιλογή όλων των ποδοσφαιριστών υψηλού επιπέδου στην ακμή της καριέρας τους, ο μαγνήτης του χρήματος μπορεί να μειώσει κατά πολύ τον ηλικιακό μέσο όρο των παικτών που αποφασίζουν να στραφούν στις αναδυόμενες αγορές. Εν ολίγοις, αντί να εγκαταλείπουν τα μεγάλα ευρωπαϊκά κλαμπ σε ηλικίες 35+, να το κάνουν αρκετά χρόνια νωρίτερα, ενδεχομένως και πριν περάσουν τα τριάντα.
Η ανάλυση του χάρτη της μεταγραφικής περιόδου του περασμένου Ιανουαρίου επιβεβαιώνει σε μεγάλο βαθμό την «απειλή» που δέχεται το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο από πρωταθλήματα που μερικά χρόνια πιο πριν δεν υπήρχαν καν στις επιλογές των καλών ποδοσφαιριστών. Σύμφωνα με το International Transfer Snapshot που έδωσε στη δημοσιότητα η ΦΙΦΑ, ολοκληρώθηκαν σ’ αυτήν την περίοδο συνολικά 4.176 διεθνείς μεταγραφές – ένα ποσοστό αυξημένο κατά 0,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα της περυσινής χρονιάς.
Η μικρή αυτή αύξηση δεν απεικονίστηκε και σε οικονομικό επίπεδο, καθώς το συνολικό ποσό των 1,46 δισ. ευρώ που δαπανήθηκαν για μεταγραφές αυτόν τον Γενάρη είναι μικρότερο κατά 8,2% σε σχέση με την ίδια μεταγραφική περίοδο του 2023 που είναι και η πιο πλούσια αντίστοιχη όλων των εποχών, με τη φετινή να είναι δεύτερη. Ο κρίσιμος δείκτης όμως δεν είναι μόνο το πόσα χρήματα δαπανήθηκαν, αλλά και το ποιες ομάδες τα έριξαν στην αγορά.
Στο αντίστοιχο διάστημα της περυσινής περιόδου, τη μερίδα του λέοντος την είχαν αναμφίβολα οι ευρωπαϊκές ομάδες. Μόνο αυτές της Πρέμιερ Λιγκ διέθεσαν για μεταγραφές τον Ιανουάριο του 2023 περισσότερα από 900 εκατ. ευρώ και μαζί με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές κάλυψαν σχεδόν το 90% που δόθηκαν εκείνη τη χειμερινή μεταγραφική περίοδο. Η φετινή εικόνα δεν είναι ίδια και παρότι η ευρωπαϊκή αγορά διατηρεί με άνεση τα πρωτεία, έχει αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό που καλύπτουν οι ομάδες της Saudi Pro League κατά κύριο λόγο και του MLS κατά δεύτερο.
Σύμφωνα με τη σχετική έκθεση της ΦΙΦΑ, η συμμετοχή της Πρέμιερ Λιγκ και της Τσάμπιονσιπ στο φετινό μεταγραφικό παζάρι του Ιανουαρίου ήταν μόλις 184 εκατ. ευρώ, 80% πιο χαμηλό σε σχέση με τα 900+ που διέθεσαν οι ομάδες τους πέρυσι! Πιο χαμηλούς τζίρους σε σχέση με άλλες εποχές έκαναν και οι ισπανικές ομάδες (148 εκατ. συνολικά), διστακτικά κινήθηκαν και οι γερμανικές (151 εκατ.) ενώ πολύ αναιμικά οι ιταλικές (82 εκατ. ευρώ). Από το top-5 των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων, ανοδικά κινήθηκε μόνο το γαλλικό, με συνολικές μεταγραφικές επενδύσεις 292 εκατ. ευρώ, υπερδιπλάσιο από τις περυσινές.
Οι βραζιλιάνικες ομάδες ξόδεψαν παραδόξως πολύ περισσότερα (122 εκατ. ευρώ) απ’ όσο συνήθως, δείχνοντας μια διάθεση να αλλάξουν τη φορά των πραγμάτων: τις είχαμε μάθει μόνο να πωλούν και όχι να αγοράζουν σε υψηλές τιμές! Αξιοσημείωτη αύξηση σημειώθηκε και στις δαπάνες των ομάδων της Σαουδικής Αραβίας, οι οποίες δείχνουν να αλλάζουν μεταγραφική πολιτική. Ενώ μέχρι πρόσφατα έδιναν πολλά χρήματα για να δελεάσουν κυρίως ελεύθερους παίκτες ή να τους χρησιμοποιούν σαν μοχλό πίεσης μέσω των υψηλών αμοιβών που τους προσέφεραν ώστε να γίνει η μεταγραφή τους με πολύ χαμηλό αντίτιμο για τις ομάδες τους, τώρα έχουν αρχίσει να πληρώνουν για τις μεταγραφές τους. Η πρόταση των 250 εκατ. ευρώ της Αλ Ιτιχάντ στη Λίβερπουλ για τον Σαλάχ δείχνει αυτή την αλλαγή πλεύσης, άσχετα με το ότι μέχρι στιγμής δεν ευδοκίμησε η προσπάθειά τους.
Οι περισσότερες (2.288) από τις 4.176 εγγραφές παικτών σε άλλες ομάδες τον περασμένο Γενάρη έγιναν σε ευρωπαϊκούς συλλόγους. Τετραψήφιο νούμερο (1.038) μεταγραφών έγιναν και στις ομάδες της Νότιας Αμερικής, ενώ πολύ λιγότερες ποσοτικά ήταν οι μετακινήσεις ποδοσφαιριστών στα πρωταθλήματα των υπόλοιπων συνομοσπονδιών, κατά σειρά στην Ασία, την Αφρική, τη Βόρειο Αμερική και την Ωκεανία.
Η εικόνα αυτή δεν αναιρεί τη γενική τάση των τελευταίων χρόνων να επενδύουν οι σύλλογοι κυρίως σε παίκτες που δεν δεσμεύονται με συμβόλαιο και όχι να πληρώνουν αδρά τις ομάδες τους για να τους αποκτήσουν. Το 60,6% των χρημάτων δαπανήθηκαν για ελεύθερους ποδοσφαιριστές, το 14,2% για αγορά από τις ομάδες τους και το υπόλοιπο 25,2% για δανεικούς, καλύπτοντας το κόστος των συμβολαίων τους και του δανεισμού τους.
Σημαντικό στοιχείο, επίσης, είναι ότι το 52,3% των χρημάτων δόθηκαν για ανερχόμενους παίκτες ηλικίας 18-23 ετών, που μπορούν πιο εύκολα να δημιουργήσουν υπεραξίες με την εξέλιξή τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα καλά πρωταθλήματα έγιναν μόλις 40 μεταγραφές (με πληρωμένη την ομάδα τους και όχι ελεύθερων) ποδοσφαιριστών ηλικίας μεγαλύτερης των 30 ετών, με συνολικό κόστος 58,1 εκατ. ευρώ!
Η σχετική έκθεση κάνει εκτενή αναφορά και στο γυναικείο ποδόσφαιρο, για την ανάπτυξη και την προβολή του οποίου γίνεται μεγάλη προσπάθεια τα τελευταία χρόνια. Τα νούμερα εκεί δεν έχουν την παραμικρή σχέση με το ανδρικό ποδόσφαιρο. Τον περασμένο Ιανουάριο σημειώθηκε μεν νέο ρεκόρ με αύξηση των μεταγραφικών δαπανών κατά 165,5% σε σχέση με πέρυσι, αλλά ο συνολικός μεταγραφικός τζίρος παγκοσμίως ήταν μόλις 2,1 εκατ. δολάρια, όσο δηλαδή κοστίζει η μεταγραφή ενός καλού ποδοσφαιριστή σε ένα μεσαίας δυναμικότητας ευρωπαϊκό πρωτάθλημα!