IΔEEΣ

Από πότε έχει επικρατήσει στην Ελλάδα «μια υπερβολική δικαιωματοκρατική προσέγγιση των δικαιωμάτων μας»;

Πριν από μερικά χρόνια ένας θείος μου αρρώστησε βαριά. Η θεία μου ανησύχησε και κάλεσε τον ιερέα της ενορίας να του διαβάσει μια ευχή. Ο ιερέας, ένας άξιος του σχήματός του άνθρωπος, πήγε στο σπίτι, διάβασε την ευχή, και πριν φύγει είπε στη θεία μου: «Εγώ έκανα τη δουλειά μου, αλλά κάλεσε και τον γιατρό».

Οσοι διοικούν ή κυβερνούν το ξέρουν από πρώτο χέρι: υπάρχουν «εύκολα» και «δύσκολα» προβλήματα – προβλήματα στα οποία ξέρεις τι να κάνεις και πώς, και προβλήματα των οποίων η διαχείριση είναι σύνθετη και αβέβαιη.

Τον Μάιο του 1824, τα «Ελληνικά Χρονικά», η θρυλική εφημερίδα του Μεσολογγίου δημοσιεύει ένα εκτεταμένο άρθρο πολιτικής θεωρίας, σε δύο συνέχειες.

Δεν περνάει εβδομάδα που τα υποκείμενα προβλήματα του δημόσιου βίου να μην εμφανιστούν συμπτωματολογικά. Οταν ως οργανωμένη κοινότητα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ένα μείζον θέμα, η διαχείρισή του επηρεάζεται από την ιστορικά εμπεδωμένη θεσμική παθολογία της χώρας. Ποια είναι αυτή; Απαξίωση θεσμών, έλλειψη εμπιστοσύνης, αδυναμία συνεννόησης. Και τα τρία αλληλοτροφοδοτούνται, γι’ αυτό είναι δύσκολη η αντιμετώπισή τους.

Στα φοιτητικά μου χρόνια, ο Βρετανός φιλόσοφος σερ Ρότζερ Σκρούτον, που απεβίωσε πρόσφατα, ήταν ο συντηρητικός φιλόσοφος που λάτρευα να απεχθάνομαι. Ωστόσο, τον διάβαζα με ενδιαφέρον, ακόμα κι όταν με εξόργιζε η αντιδραστικότητα μερικών απόψεών του.

Γράφαμε το περασμένο Σάββατο για την αδιαφάνεια των κριτηρίων σύμφωνα με τα οποία θα επιτευχθεί ο νέος εθνικός μας στόχος, δηλαδή το «ξεκαθάρισμα των ΜΚΟ» (Καθημερινή 8.2.2020). Ουδείς έχει εξηγήσει πώς θα «ξεκαθαριστούν» αυτές. 

Το εύκολο είναι να βλέπεις τον κόσμο άσπρο-μαύρο, να αντιλαμβάνεσαι τα προβλήματα στην απλούστερη εκδοχή τους και, αν είσαι αυτάρεσκος σχολιαστής, να προβάλλεις εξωπραγματικά αιτήματα, εγκαλώντας τους λήπτες αποφάσεων γιατί δεν τα ικανοποιούν.

Η ερώτηση που δεν έγινε στο Αουσβιτς, η Δύση και ο Τρίτος Κόσμος.

Πώς χειρίζεσαι έναν γείτονα που αισθάνεται ισχυρός, που θέλει να διαφεντεύει στην ευρύτερη περιοχή και διεκδικεί κομμάτι από αυτό που θεωρείς εσύ δικό σου οικόπεδο;

«Η Ελλάδα έχει επιστρέψει». Οι λέξεις αυτές ειπώθηκαν ξανά και ξανά κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον. Κάποιοι απορρίπτουν τη φράση αυτή ως κενό σύνθημα· κάνουν μεγάλο λάθος.

Κάθε χρόνος που περνά προσθέτει ένα σβησμένο κερί στη ζωή μας. Κάθε χρόνος που έρχεται μοιάζει με ένα αναμμένο κερί. Δεν ξέρουμε πόσα κεριά μάς απομένουν, ούτε πότε θα σβήσουν, αλλά αυτή η αβεβαιότητα είναι μορφοποιήσιμη – εμπεριέχει το σπέρμα της δημιουργίας.