Παντελής Μπουκάλας

Ευρώπη είμαστε. Αναμφίβολα. Μέσα μας βέβαια, και σε κάθε εκδήλωση του δημόσιου και του ιδιωτικού βίου, σώζεται αρκετή Ανατολή, πότε για καλό και πότε για κακό. Επιπλέον, ως προς την εξωτερική μας πολιτική είμαστε Αμερικανοί παρά Ευρωπαίοι, οι προθυμότεροι των προθύμων.

Αρκετά χρόνια πριν είχε ακουστεί βροντερό και μαζικό το δόγμα «Ολοι τη μάσα έχουν στο μυαλό τους», όταν ο διευθύνων σύμβουλος της ΜΚΟ «Αλληλεγγύη», της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, τελικά καταδικάστηκε για υπεξαίρεση δημοσίου χρήματος. Πεντέμισι εκατομμύρια ευρώ, κρατικές χορηγίες, αντί να γίνουν κατεψυγμένα κοτόπουλα, όπως ήταν το δεσμευτικό πρόγραμμα, ώστε να τραφούν οι πεινασμένοι σε Ασία […]

«Χάγη και κουραφέξαλα»; Ετσι χαρακτήρισε πάντως, χλευαστικά και πλήρως απαξιωτικά, ο ακροδεξιός Ισραηλινός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ την απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης για την προσφυγή που είχε καταθέσει η Νότια Αφρική, κατηγορώντας το Ισραήλ για πράξεις γενοκτονίας στη Λωρίδα της Γάζας.

Πώς το λέει η παροιμία; «Πέτρα που κυλάει δεν χορταριάζει». Δεν είναι για τα λιθάρια ο λόγος. Για τους ανθρώπους είναι. Που καθόλου δεν τους ωφελεί η ακινησία, το βάλτωμα, η νωχέλεια, άλλωστε η ακηδία συμπεριλαμβάνεται στα θανάσιμα αμαρτήματα. Οφείλουν λοιπόν, αν θέλουν να προκόψουν, να βρίσκονται σε διαρκή εγρήγορση. Να μη ραθυμούν. Να αναπροσανατολίζονται. […]

Εθιμικά, το σόι της ποίησης μνημονεύει τακτικά ένα στίχο του Φρίντριχ Χέλντερλιν που ο Γιώργος Σεφέρης τον χρησιμοποίησε ως μότο στο «Ημερολόγιο καταστρώματος, Α΄»: «Κι οι ποιητές τι χρειάζουνται σ’ ένα μικρόψυχο καιρό;». Ας προσέξουμε ότι ο Χέλντερλιν γράφει –και ο Σεφέρης προσυπογράφει– για τους ποιητές, που ενδέχεται να είναι περιττοί […]

Μπορεί στις δημοσκοπήσεις η δυσαρέσκεια και η απογοήτευση να αποσπούν υψηλά ποσοστά, η κυβέρνηση εντούτοις δεν δείχνει να ανησυχεί. Αλλωστε τα αρνητικά αισθήματα δεν έχουν λάβει τη μορφή μαζικών και επίμονων αντικυβερνητικών κινητοποιήσεων. Πολύ περισσότερο την ενοχλεί το γεγονός ότι στη νέα θητεία της αδυνατεί να χρησιμοποιήσει το πατροπαράδοτο αυτοαπαλλακτικό σλόγκαν: «Παραλάβαμε καμένη γη». Αντ’ […]

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή οι κεφαλές του κόσμου απολαμβάνουν τις αλκυονίδες ημέρες τους στο Νταβός. Ποτάμι έχει εκεί βέβαια, όχι θάλασσα, σαν εκείνη που τάραζε την καημένη την αλκυόνη, αλλά μια ολιγοήμερη γαλήνη όλοι τη λαχταρούν. Και πρωτίστως όσοι βασανίζονται από δεινές έγνοιες για το μέλλον της ανθρωπότητας και χρειάζονται καθαρό μυαλό. Χωρίς παρενοχλήσεις από […]

Με αυτοδικαιωτική μεροληψία, χωρίζουμε τον πλανήτη σε δύο κόσμους: ο ένας, ο εκλεκτός, όπου υποτίθεται ότι ανήκει και η Ελλάδα, είναι ο λεγόμενος δυτικός· ο άλλος είναι ο υπόλοιπος πλανήτης, ο «υπανάπτυκτος», ο «οπισθοδρομικός» κ.τ.λ. Η Ελλάδα πάντως, για να το πούμε σχηματικά, συνεχίζει να έχει στους κοινωνικούς και πολιτικούς κόλπους της τόση προοδευμένη και […]

Οταν περάσει πια και τ’ Αϊ-Γιαννιού και αποσυρθούν τα λαμπιόνια απ’ το μπαλκόνι και τα γιορτινά στολίσματα από το καθιστικό του σπιτιού, οι ευχές γίνονται όλο και πιο διστακτικές και σαν να υποχωρούν απ’ το «Καλή χρονιά» στο μετριοπαθέστερο ή συμβιβασμένο «Καλύτερη χρονιά». Ακέραιες θες να τις λες τις ευχές, και να τις ακούς γεμάτες, […]

Περίπου αθέατος συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, με αραιές υποτονικές αναφορές στα πυραυλικά «δώρα εορτών» του Πούτιν στους ομόδοξους γείτονες της διεφθαρμένης αυτοκρατορίας του. Και απολύτως αθέατος συνεχίζεται ο πόλεμος του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων. Οχι μόνο στη Λωρίδα της Γάζας αλλά και στη Δυτική Οχθη, όπου τα τεθωρακισμένα συμπράττουν με τις επελαύνουσες μπουλντόζες της […]

Ισχυρό τεκμήριο της εκτίμησης που τρέφει η λαϊκή μούσα για τα γράμματα είναι η υψηλή περιωπή του γραμματικού, του γραμματοδιδάσκαλου, φανερωμένη σε πολλά τραγούδια. Κρητικό ένα από αυτά, δημοσιευμένο από τον Αντώνιο Γιανναράκη στη Λειψία το 1876 (αμπασιαδόρος είναι ο μαντατοφόρος, μαριόρος ο πανούργος και μάρωπα τα αρνιά) […]

Ενα συγκινητικό τεκμήριο της αγάπης της δημοτικής ποίησης για τα γράμματα εμπεριέχεται στο τραγούδι για τον θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη στο Κεφαλόβρυσο του Καρπενησιού. Το δημοσίευσε πρώτος ο Τέοντορ Κιντ (Λειψία, 1847) και το αναδημοσίευσε ο Αρνολντ Πάσσοβ το 1860. Το τραγούδι, ένα μοιρολόι που δεν το λυγίζει ο πόνος […]